Ήταν ξεκάθαρο από την αρχή ότι η οικονομική συρρίκνωση εξαιτίας της πανδημίας του κοροναϊού θα ήταν ένα διαφορετικό είδος ύφεσης. Κάποιοι οικονομολόγοι μάλιστα ισχυρίστηκαν ότι και η χρήση του όρου «ύφεση» ήταν λάθος. Πολλοί πίστεψαν ότι η οπισθοδρόμηση θα ήταν έντονη και σύντομη, ένα εσκεμμένο σοκ στην εφοδιαστική πλευρά της οικονομίας.

Αλλά μέσα σε λίγους μήνες και προτού να προκληθεί μεγάλη ή μακροχρόνια ζημιά, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να άρουν τους περιορισμούς και να ενεργοποιήσουν ξανά τις οικονομίες τους. Η παραγωγή θα αυξάνονταν και πάλι γρήγορα. Η διαδρομή ανάκαμψης από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα ήταν σχήματος V – και όχι σχήματος U, ούτε πολύ περισσότερο σχήματος L.

Κάτι τέτοιο δεν είναι πλέον εύλογο, αναφέρει το Bloomberg. Κάποιες χώρες έχουν αρχίσει να χαλαρώνουν τους περιορισμούς και να επιτρέπουν σε ορισμένες επιχειρήσεις να λειτουργήσουν ξανά. Άλλες ετοιμάζονται γιa παρόμοιες κινήσεις αλλά κινούνται προσεκτικά. Διαπίστωσαν ότι ακόμη και οι πολύ αυστηροί περιορισμοί επιβράδυναν μόνο την εμφάνιση νέων κρουσμάτων, δεν τα απέτρεψαν ούτε τα σταμάτησαν.

Εάν χαλαρώσουν πάρα πολύ τους περιορισμούς, μπορεί να υπάρξουν νέα κύματα κρουσμάτων, ίσως χειρότερα από το πρώτο, και θα αναγκαστούν να επιστρέψουν στο lockdown. Οι κυβερνήσεις δέχονται εισηγήσεις ότι κάποιοι περιορισμοί ενδέχεται να είναι απαραίτητοι επ ‘αόριστον, έως ότου υπάρξει εμβόλιο κατά του ιού και η χρήση του γενικευθεί.

Ξεπερασμένη η ανάκαμψη σχήματος V

Η σκέψη για μια ανάκαμψη σχήματος V μοιάζει ξεπερασμένη, αλλά οι τρέχουσες οικονομικές πολιτικές εξακολουθούν να βασίζονται σε αυτήν. Η ιδέα ήταν να συνδυαστούν ασφυκτικοί προσωρινοί περιορισμοί με τεράστια προσωρινή δημοσιονομική και νομισματική υποστήριξη. Η ενίσχυση της ζήτησης ενώ η προσφορά βρίσκονταν σε ύφεση δεν θα διακινδύνευε την αύξηση του πληθωρισμού, διότι η κρίση θα τελείωνε σύντομα και η προσφορά θα ανέκαμπτε. Για τον ίδιο λόγο, δεν θα υπήρχε λόγος ανησυχίας για το ότι η επιθετική δημοσιονομική επέκταση θα συσσώρευε υπερβολικό χρέος.

Καθώς η συρρίκνωση συνεχίζεται, αυτοί οι φόβοι θα επανεμφανιστούν. Όχι σε μεγάλη έκταση, με δεδομένο ότι, ειδικά στην Ευρώπη, το άμεσο πρόβλημα είναι η πολύ μικρή υποστήριξη της μακροοικονομικής πολιτικής. Ακόμα και στις ΗΠΑ, παρά την τεράστια νομισματική και δημοσιονομική επέκταση, η αρχική επίπτωση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης ήταν ο αντιπληθωρισμός (υποδηλώνοντας ότι το σοκ στη ζήτηση ήταν ακόμη μεγαλύτερο από το σοκ στην προσφορά).

Αλλά αυτό θα μπορούσε να αλλάξει εάν η επιβράδυνση διαρκέσει. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές ενδέχεται να επαναστατήσουν εάν η επιθετική δημοσιονομική επέκταση θα πρέπει να διατηρείται επί μακρόν, μήνα τον μήνα, τρίμηνο το τρίμηνο. Θα υπάρξουν νέες οικονομικές και χρηματοοικονομικές ρωγμές. Όσο περισσότερο συνεχίζεται αυτή η κατάσταση, τόσο πιθανότερο είναι ότι τα σοκ στην προσφορά και τη ζήτηση θα αλληλοενισχύονται.

Σταδιακή χαλάρωση με παρακολούθηση

Το πιο λογικό είναι μια μετρημένη και σταδιακή χαλάρωση, με στενή παρακολούθηση των αποτελεσμάτων.

Μέρος της θεωρίας της ανάκαμψης σε σχήμα V είναι ότι αποτελεί την οικονομική απάντηση σε μια εξίσου απότομη και ραγδαία πολιτική επιλογή. Είτε η κυβέρνηση κάνει αρκετά για να νικήσει την ασθένεια, οπότε η οικονομία ανεβαίνει αμέσως, είτε όχι.

Όμως το πρόβλημα είναι η διαχείριση μιας κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία που δεν τελειώνει γρήγορα. Εάν δεν επανέλθει η κανονικότητα στη ζωή βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα – και εάν μια μακροχρόνια συρρίκνωση προκαλέσει σοβαρές ζημιές στη ζωή των ανθρώπων – τότε θα πρέπει να επιτευχθεί μια ισορροπία μεταξύ του περιορισμού εμφάνισης νέων κρουσμάτων και της επανεκκίνησης της οικονομίας.

Ελλείψη εμβολίου αυτή η κρίση δεν θα τελειώσει σύντομα. Για να τη διαχειριστούμε έξυπνα, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε το πόσο λίγα γνωρίζουμε ακόμα και τώρα. Ο μόνος δρόμος για τις καλύτερες επιλογές και αποφάσεις είναι το να παρακολουθούμε και να μαθαίνουμε.

Headlines