Τα νταούλια την εποχή του ιού

Κατακτάς μια θέση στα διεθνή Μέσα ως χώρα – υπόδειγμα για την πανδημία. Μπορείς να κατακτήσεις άλλη μία και για την οικονομία; Μπορεί αυτή ειδικά η χώρα να μετατραπεί από μαύρο πρόβατο σε ένα λαμπρό παράδειγμα ανάκαμψης; Να κινηθεί με την ίδια μέθοδο και την ίδια ταχύτητα για να επιστραφεί στην οικονομία ό,τι χάθηκε από τις σαράντα και πλέον ημέρες της καραντίνας;

Αυτός φαίνεται να είναι ο πρωθυπουργικός στόχος. Σύμφωνα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, το 2021 η οικονομία θα ρεφάρει. Οι μονάδες του εθνικού πλούτου που χάθηκαν το 2020 θα επιστραφούν μία προς μία τον επόμενο χρόνο. Κι όπως υπήρξε ένα ελληνικό υπόδειγμα αντιμετώπισης του ιού, έτσι θα υπάρξει και ένα ελληνικό υπόδειγμα οικονομικής ανάπτυξης που θα τραβήξει τους διεθνείς προβολείς. Η FAZ ή το ARD δεν θα μπορούν παρά να αναγνωρίσουν αυτό το νέο θαύμα χωρίς να αλλάξουν καν τις λέξεις – «Πολλοί Ελληνες έχουν εκπλαγεί από την καλή διαχείριση της κρίσης από την κυβέρνηση» θα μπορούσε να πει και πάλι ο ανταποκριτής του ARD.

Αν όμως είναι αλήθεια πως θαύματα δεν γίνονται κάθε μέρα, είναι άλλο τόσο αλήθεια πως το πολιτικό περιβάλλον είναι πλέον εντελώς διαφορετικό. Μαζί με την άρση των περιοριστικών μέτρων, φαίνεται να επιστρέφει και η πολιτική κανονικότητα έτσι όπως διαμορφώθηκε την περίοδο της Μεταπολίτευσης και δεν άλλαξε ούτε την περίοδο των Μνημονίων. Αντίθετα, η περίοδος εκείνη ήταν μια περίοδος όξυνσης τόσο έντονης ώστε να προκληθεί μια νέα κρίση μέσα στην κρίση και αυτή η νέα κρίση να φέρει ακόμη ένα Μνημόνιο.

Αν και δεν θα έπρεπε, η οικονομία προσφέρεται για αντιπολίτευση. Προσφέρεται για να πει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος πως χωρίς το «εμπροσθοβαρές» πρόγραμμα που προτείνει ο ίδιος το ΑΕΠ δεν θα χάσει τέσσερις, οκτώ ή δέκα μονάδες, αλλά σαράντα. Πως η ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί αυτή τη φορά ακόμη περισσότερο και από την περίοδο της υπερδεκαετούς κρίσης όταν χάθηκαν 25 ολόκληρες μονάδες του εθνικού πλούτου.

Αν και δεν θα έπρεπε, το φάντασμα του Μνημονίου επιστρέφει. Οχι ως εξωτερική απειλή ή δανειστική υποχρέωση. Αλλά περίπου ως εθνική νομοτέλεια. Οχι μόνο ως αποτέλεσμα μιας υποτιθέμενα καταστροφικής πολιτικής που θα ακολουθήσει αυτή η κυβέρνηση, αλλά και ως αποτέλεσμα της μαξιμαλιστικής πρότασης της αντιπολίτευσης. Η μοίρα μοιάζει προδιαγεγραμμένη. Αυτό που σε κάθε περίπτωση μας περιμένει δεν είναι παρά ένα νέο Μνημόνιο.

Θα αποδειχθεί αυτό το Μνημόνιο και μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία; Δεν χρειάζεται να υποκύψει κανείς στη μοιρολατρία. Μπορεί όμως να ρίξει μια ματιά στο πολύ πρόσφατο παρελθόν. Η Πορτογαλία προσέφερε στην οικονομία της το ήρεμο και συναινετικό πολιτικό περιβάλλον που χρειαζόταν για να ανακάμψει τελικά πολύ νωρίτερα από την ελληνική οικονομία, όπου το πολιτικό περιβάλλον ήταν ένα περιβάλλον πολιτικού διχασμού και κοινωνικής πόλωσης.

Από αυτήν την άποψη, οι αυτοεκπληρούμενες προφητείες προϋποθέτουν την επανάληψη των ίδιων λαθών. Τον ίδιο πολιτικό μαξιμαλισμό, τις ίδιες ακρότητες, τις ίδιες ψευδαισθήσεις πως τα πράγματα μπορούν να γίνουν και αλλιώς και τα πάντα να καταργηθούν ή να θεραπευτούν με έναν νόμο και ένα άρθρο. Προϋποθέτουν την αυταπάτη πως τα νταούλια που τελικά δεν ήχησαν την εποχή των Μνημονίων για να τρομάξουν τις αγορές θα ηχήσουν την εποχή του κορωνοϊού.