Σόδα: Έξυπνοι τρόποι να τη χρησιμοποιήσετε στη μαγειρική και το σπίτι

Η λευκή σκόνη που αποκαλούμε «μαγειρική σόδα» (Sodium bicarbonate, NaHCo3) μπορεί να μην προσθέτει νοστιμιά στα φαγητά, όπως τα καρυκεύματα. Είναι όμως απαραίτητο υλικό της κουζίνας, με πολλαπλές χρήσεις στη μαγειρική, αλλά και στο σπίτι γενικότερα.

Είναι το αλκαλικό διττανθρακικό νάτριο που χρησιμοποιείται για να φουσκώνει το ψωμί και το κέικ. Τον παλιό καλό καιρό την έβγαζαν από την αλμύρα, το νοστιμότατο χόρτο που απολαμβάνουμε βραστό. Σήμερα παράγεται με χημικό τρόπο.

Η πιο γνωστή ιδιότητα της σόδας, που είναι αλκαλική, είναι η αντίδρασή της αν την ανακατέψουμε με χυμό λεμόνι ή πορτοκάλι, με ξίδι ή με παραδοσιακό γιαούρτι, δηλαδή με όξινες ουσίες. Το μείγμα αφρίζει, ελευθερώνοντας διοξείδιο του άνθρακα. Η χημική αυτή αντίδραση κάνει το κέικ ή τα μπισκότα να φουσκώνουν όταν τους προσθέτουμε σόδα μαζί με κάτι ξινό.

Πώς δουλεύει

Η διεργασία μοιάζει με εκείνη της μαγιάς στο ψωμί. Με τη μόνη διαφορά ότι η μαγιά αποτελείται από ζωντανούς μικροοργανισμούς που σταδιακά απελευθερώνουν διοξείδιο του άνθρακα και για να φουσκώσουν τη ζύμη απαιτείται πολύς χρόνος και η ζύμη πρέπει να είναι ελαστική και καλοδουλεμένη, κάτι που δεν συμβαίνει με το μείγμα του κέικ.

Η σόδα κάνει ταχύτερη δουλειά με χημικό τρόπο. Και ενώ η μαγιά προσθέτει και γεύση στο ψωμί ή στο τσουρέκι, η σόδα είναι άγευστη αν τη χρησιμοποιήσουμε σωστά.  Αν τώρα βάλουμε περισσότερη ποσότητα από αυτήν που χρειάζεται, δεν δουλέψουμε καλά το μείγμα ή δεν το συμπληρώσουμε με την κατάλληλη ξινή ουσία, η σόδα μπορεί να αφήσει μια δυσάρεστη γεύση στο στόμα. Τα τελευταία χρόνια αντί για σκέτη σόδα βάζουμε στα γλυκά μπέικιν πάουντερ που είναι σόδα ανακατεμένη με ξινό σε σκόνη.

Κάντε το όπως παλιά

Οι παλιές νοικοκυρές έβαζαν λίγη σόδα στο νερό όπου έβραζαν χόρτα, φασολάκια και άλλα πράσινα λαχανικά για να τα βοηθήσουν να διατηρήσουν το ζωηρό τους χρώμα. Αν όμως εφαρμόσετε κάτι τέτοιο, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί με την προσθήκη της σόδας το νερό γίνεται αλκαλικό και τα λαχανικά και τα χόρτα που βράζουν σε αυτό μαλακώνουν ταχύτερα. Αν δεν προσέξουμε, υπάρχει κίνδυνος να λιώσουν και να είναι για πέταμα. Επίσης ενδέχεται τα χόρτα που βράζουν με αυτήν να χάνουν μέρος των βιταμινών και των θρεπτικών τους συστατικών. Είναι προτιμότερο λοιπόν σε ό,τι αφορά τα εποχικά φρέσκα λαχανικά να τα βράζετε στον ατμό και μέσα σε πολύ νερό, όπως συνήθιζαν παλαιότερα.

Αντίθετα, η ιδιότητα αυτή της σόδας, να μαλακώνει δηλαδή, είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν βράζουμε όσπρια και κυρίως ξερά ρεβίθια ή φασόλια.

Αλλη χρησιμότητα της σόδας είναι η… αποσμητική. Λίγη σόδα σε ένα ανοιχτό γυάλινο μπολάκι στο ψυγείο απορροφά τις δυσάρεστες οσμές. Αν μάλιστα την ανακατεύετε κάθε δύο ή τρεις ημέρες, διατηρεί την ιδιότητά της αυτή περίπου για έναν μήνα. Δοκιμάστε επίσης να πασπαλίσετε με σόδα τη βάση του πλυντηρίου πιάτων και τον πάτο του κάδου σκουπιδιών για να απαλλαγείτε από τις μυρωδιές.

Το ψέκασμα φυτών με σόδα (διαλύετε 7,5 γρ. σόδα σε 3 λίτρα νερό) προλαβαίνει την προσβολή από μύκητες.

Η σόδα επίσης λευκαίνει τα ρούχα, καθαρίζει τους νεροχύτες, τα ξύλα κοπής και τα ασημικά.

Το βούρτσισμα των δοντιών με οδοντόκρεμα που περιέχει μαγειρική σόδα προλαμβάνει την τερηδόνα, διατηρεί την υγεία των ούλων και της στοματικής κοιλότητας. Διαλύστε μισό κουταλάκι μαγειρικής σόδας σε ένα ποτήρι νερό και κάντε στοματικές πλύσεις για να φρεσκάρετε την αναπνοή σας.

Με μέτρο

Η σόδα, όπως και το αλάτι, πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο, ειδικά από όσους έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση.