Το κρίσιμο σημείο

Συνήθως τίποτε δεν γίνεται ξαφνικά. Διάφορα φαινόμενα, τάσεις και συγκινησιακές φορτίσεις χτίζονται σιγά σιγά. Οι πρώτες αντιδράσεις είναι επιφυλακτικές, μέχρι κι αρνητικές. Στην αρχή κανείς δεν αισθάνεται πως κάτι βράζει στο βάθος. Ερχεται όμως η στιγμή που η ένταση ξεχειλίζει. Η βράση οδηγεί σε κοχλασμό. Η έκρηξη επίκειται.

Αυτά παρατηρούνται σε φυσικά φαινόμενα. Η έκρηξη των ηφαιστείων ακολουθεί αυτή τη σειρά γεγονότων κι εξελίξεων. Ισχύει όμως κι αλλού. Σε κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά φαινόμενα. Η κοινωνική έκρηξη κι η αλλαγή διαθέσεων και κατεύθυνσης δεν γίνονται αυτόματα κι αυθόρμητα. Περνάει ένα διάστημα επώασης, όπως σε μια αρρώστια, των αρνητικών συναισθημάτων κι αντιλήψεων. Συσσωρεύονται σταδιακά κι ασυντόνιστα. Οταν φθάσει πια η ώρα της δημόσιας έκφρασης, ο δρόμος είναι πλέον χωρίς επιστροφή.

Γι’ αυτό στην πολιτική χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Από τις σύγχρονες ηγεσίες κατά κύριο λόγο. Που οφείλουν να αφουγκράζονται τις λαϊκές ανησυχίες. Και να κινούνται άμεσα και προστατευτικά. Για να προλάβουν ιδιαίτερα το «κρίσιμο σημείο».

Εκείνο δηλαδή ακριβώς το σημείο που η ενόχληση μετατρέπεται σε δυσαρέσκεια και πιθανότατα σε καταλυτική οργή. Το σημείο που τα μυαλά των ανθρώπων, στη συγκεκριμένη περίπτωση των εκλογέων, αρχίζουν να αλλάζουν γνώμη, συμπάθειες και τάσεις. Γι’ αυτό και λογής ειδικοί ασχολούνται με πάθος για την ανάλυση, την εξήγηση και την πρόβλεψη τέτοιων μεταβολών.

Οι σύμβουλοι στρατηγικής και επικοινωνίας περνούν το μεγαλύτερο κομμάτι των δραστηριοτήτων τους ασχολούμενοι με το αντικείμενο ακριβώς αυτό. Και στον τομέα των επιχειρήσεων αλλά και στην πολιτική.

Ιδιαίτερα σήμερα που η παραδοσιακή εικόνα του ισχυρού, στιβαρού ηγέτη άρχισε να φθίνει. Αυτό που ψάχνουν σήμερα  κόμματα κι εταιρείες, είναι ηγεσίες συνεκτικές που εμπνέουν συμμετοχή, συλλογική δουλειά κι αξιοποίηση όλων των στελεχών. Διαχέονται έτσι και οι ευθύνες εντοπισμού κι αναζήτησης των επιμέρους προβλημάτων. Το κρίσιμο σημείο δηλαδή πέραν του οποίου η παρακμή η πορεία φθοράς γίνεται ανεπίστρεπτη.

Ο David Turner στην αξιόλογη δουλειά του «Liberating Leadership: A Manager’s Guide to the New Leadership» εξηγεί τις προϋποθέσεις και τα μέσα που διευκολύνουν την αναζήτηση των σημείων κρίσης κάθε συστήματος – και τον τρόπο που αυτό μπορεί να γίνει. Υπάρχει όμως κι η πλευρά της δημιουργίας. Εκείνων δηλαδήυ δουλεύουν για χρόνια μι ιδέα, μια αντίληψη ή κάποια στάση ζωής κι έρχεται μία στιγμή που αυτό αναπάντεχα αναγνωρίζεται και ηγείται ενός ρεύματος δημοφιλίας κι αναγνώρισης, σαρώνοντας τα πάντα στο πέρασμά της.  Στο μεγάλο του μπεστ σέλερ ο Malcolm Gladwell («The Tipping Point») περιγράφει περιπτώσεις που, εντελώς αναπάντεχα, από ένα σημείο κι έπειτα παραγνωρισμένες ή κι αντιπαθείς ιδέες κι απόψεις κατέκλυσαν τις ψυχές του κόσμου κι έγιναν κυρίαρχο ρεύμα.

Σε μια εποχή λοιπόν ευνοϊκών εξελίξεων για την κυβέρνηση ή για κάποιες επιχειρήσεις, όπως η εξαιρετική αντιμετώπιση της πανδημίας και κάποιες πρωτοβουλίες επιχειρηματικές, αξίζουν προσοχής ζητήματα που βρίσκονται τώρα στο περιθώριο. Και περιμένουν πότε θα έλθουν αναπόφευκτα επιτακτικά στο προσκήνιο – όπως το Μεταναστευτικό ή οι μετέπειτα οικονομικές δυσκολίες…