Σύγχρονος Καιάδας: Οι ανάπηροι μένουν «στον αέρα»

Από τις χειρότερες επιπτώσεις που έσυρε μαζί της η πανδημία, είναι αυτή της ευγονικής νοοτροπίας. Κι αν ο όρος ξυπνάει συνειρμούς πολεμικούς, δυστυχώς η αλήθεια παραμένει σκληρή: Με απόφαση των πολιτικών ηγεσιών, θα ζήσουν μόνο οι υγιείς.

Η επικείμενη οικονομική κρίση φαίνεται να έδωσε το άλλοθι που έψαχναν από καιρό οι κυβερνήσεις του κόσμου ώστε να «χτυπήσουν»  το κοινωνικό κράτος. Σε χώρες όπου η πανδημία έχει «χτυπήσει» βάναυσα, όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Ισπανία κ.α οι ανάπηροι είναι ήδη ασθενείς δεύτερης κατηγορίας, στην λογική ότι ο μηχανισμός της Υγείας δε θα αναλωθεί σε πολίτες που είναι πιθανότερο να πεθάνουν άπαξ και νοσήσουν. Και, καθώς η πραγματικότητα κι ο κυνισμός δεν είναι απαραιτήτως το ίδιο πράγμα, οι χώρες που εφαρμόζουν αυτήν την πολιτική, έχουν απλώς διαλέξει πλευρά στον χάρτη της ανθρωπότητας. Κι αυτή δεν είναι η πλευρά των δικαιωμάτων.

Κόπηκαν επιδόματα και ασφάλιση

Τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας, δηλαδή η υπηρεσία που είναι αρμόδια για την αξιολόγηση της κατάστασης των ΑμεΑ και την απόφαση καταβολής επιδομάτων και ασφαλιστικής κάλυψης, από την αρχή του lockdown είχε πάψει να λειτουργεί. Και θα συνεχίσει έτσι μέχρι τα τέλη Μαϊου. Αυτό που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, είναι το γεγονός πως τα αναπηρικά επιδόματα έχουν ημερομηνία λήξης. Δηλαδή, το ποσοστό αναπηρίας, με το πέρας του χρόνου, μεταβάλλεται. Είτε επειδή το σώμα φθείρεται κι επομένως η αναπηρία αλλάζει μαζί με την ηλικία, είτε επειδή -σπανιότερα- ο πάσχων ανάπηρος θεραπεύεται. Επομένως, η εξέταση στα ΚΕΠΑ είναι μία διαδικασία που διαρκεί. Και διαρκεί.

Τον προηγούμενο μήνα, από «λάθος του μηχανισμού», κάποιοι δικαιούχοι δεν έλαβαν το αναπηρικό επίδομα. Αυτόν το μήνα, όμως και καθώς ο χρόνος ισχύος έχει πλέον λήξει για πολλούς ανάπηρους συμπολίτες, ενώ ΤΑ ΚΕΠΑ παραμένουν κλειστά και αφού θεωρητικά θα δινόταν χρονική παράταση στις καταβολές μέχρι την επαναξιολόγηση, τελικά τα ταμεία των αναπήρων έμειναν αδειανά.

Ταυτόχρονα, φυσικά, οι ανάπηροι που δεν εργάζονται, έμειναν και χωρίς ασφαλιστική κάλυψη. Τι πρακτικά μπορεί να σημαίνει αυτό; Ότι δεν μπορούν να νοσηλευτούν, να εξεταστούν ή να πάρουν τα (πανάκριβα) φάρμακα που χρειάζονται. Ακόμα και το κόστος συμμετοχής που καταβάλλεται όταν δεν σε καλύπτει το ταμείο σου, μπορεί να είναι απαγορευτικό.

Χιλιάδες «στον αέρα», άγνωστες οι συνθήκες στα ιδρύματα

Αυτήν την στιγμή έχουν μείνει εκτεθειμένοι χιλιάδες ανάπηροι συμπολίτες μας. Άνθρωποι νέοι με υποκείμενο νόσημα ή ηλικιωμένοι. Δηλαδή, οι «αγαπημένες» κατηγορίες του φονικού ιού. Ταυτόχρονα, δεν έχουμε επαρκή -έως καθόλου- στοιχεία για ιδρύματα, άσυλα ανιάτων, οικοτροφεία, ξενώνες ψυχικής υγείας. Τι συμβαίνει στο κολαστήριο των Λεχαινών; Τι συμβαίνει στα εκκλησιαστικά ιδρύματα, για τα οποία ούτως ή άλλως δεν υπήρχαν στοιχεία;

Εκατοντάδες άνθρωποι έχουν παραχωθεί κάτω από το χαλί της κοινωνίας κι εμείς αγνοούμε τις συνθήκες της διαβίωσής τους. Όσων ζουν. Αν οι αντιθέσεις μεταξύ υγιούς και μη πληθυσμού ήταν ήδη τεράστιες, τώρα έχουν γίνει μη μετρήσιμες: Οι ανάπηροι δεν υπάρχουν πια στον κοινωνικό χάρτη.

Για ποιους υπάρχει θρήνος;

Σταδιακά οι φωνές που ζητούν άρση των μέτρων, ή που παρομοιάζουν την καραντίνα με καταπάτηση των συνταγματικών δικαιωμάτων του πολίτη, αυξάνονται και μάλιστα με ένταση. Οι πιο ειλικρινείς, θα το πουν ευθαρσώς: «Δεν θα αφήσουμε να καταρρεύσει η οικονομία για κάποιους που ούτως ή άλλως θα πεθάνουν».

Βεβαίως, αυτό είναι ένα γενικευμένο δεδομένο: Όλοι κάποτε θα πεθάνουμε. Επομένως, τι είναι αυτό που καθιστά την ανθρώπινη ζωή των αναπήρων κι ευπαθών λιγότερο σημαντική; Η τελευταία πανδημία συνέβη πριν 100 χρόνια, με άλλα κοινωνικά δεδομένα, άλλη επιστημονική γνώση και άλλη αντίληψη της αξίας της ανθρώπινης ζωής. Ποιοι ζητούν, λοιπόν, άρση της καραντίνας και ποιοι επιμένουν πως… «μας λένε ψέματα» για μια πανδημία «που δεν υπάρχει»; Υγιείς κι αδαείς.

Κατά τον αιώνα μας και λίγες ακόμα δεκαετίες πίσω, δεν είχαμε κληθεί ποτέ να διαλέξουμε τόσο απροκάλυπτα και μαζικά ποιους νεκρούς μας θεωρούμε πιο σημαντικούς. Φαίνεται ότι η επόμενη ημέρα, θα μας μυήσει σε νέους κανόνες για τον θρήνο.

Το παγκόσμιο κάδρο και το μέλλον

Η Ελλάδα υπήρξε «τυχερή», μέχρι στιγμής. Έχουμε συγκριτικά πολύ λίγα θύματα σε σχέση με τις ΗΠΑ ή την Ιταλία. Ωστόσο, ένας άγνωστος, αχαρτογράφητος ιός που δεν έχει βρεθεί η θεραπεία του, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για πανηγυρισμούς.

Αυτή την στιγμή, οι χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο, έχουν ήδη εφαρμόσει την πολιτική του σώζοντος εαυτού: Οι υγιείς, που έχουν πιθανότητες να ζήσουν, περιθάλπονται, οι υπόλοιποι πεθαίνουν. Σε παγκόσμιο επίπεδο αυτή είναι η εικόνα.

Οι ειδήσεις αυτές είναι οι λιγότερο προβεβλημένες, κυρίως επειδή κανένας δε νοιάζεται αρκετά για τις μειονότητες σε περιόδους κρίσης. Είναι ένα πρωτόγονο αντανακλαστικό, αλλά τίποτε το ανθρώπινο δεν είναι ξένο. Και, δυστυχώς, αυτό συμβαίνει.

Για την επόμενη ημέρα, απαντήσεις δεν υπάρχουν, μόνο εικασίες. Αν, ωστόσο, θέλουμε να υποθέσουμε κάτι με βάση μία λογική, μπορούμε απλώς να ανατρέξουμε στο παρελθόν: Έχουν περάσει μόλις 9 χρόνια από τη μεγαλύτερη ένταση της προηγούμενης κρίσης. Από το 2011 μέχρι και την επανατοποθέτησης όλων στις δωρεάν παροχές της δημόσιας Υγείας, χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν χωρίς φάρμακα, έχασαν το δικαίωμα να παραλάβουν πρόσθετα μέλη ή έχασαν την ικανότητα να περπατούν γιατί δεν μπορούσαν να πληρώσουν το δυσθεώρητο κόστος της υγείας τους. Δηλαδή της ανθρώπινης ζωής τους.