Βενεζουέλα : Ένα πραξικόπημα – φιάσκο που εκθέτει τη στήριξη της Δύσης στην αντιπολίτευση

Θα μπορούσε να είναι σενάριο για μια αμερικανική ταινία, από αυτές που ισορροπούν έξοχα ανάμεσα στην περιπέτεια και την κωμωδία.

Αναφερόμαστε στο πρόσφατο αποτυχημένο πραξικόπημα στην Βενεζουέλα, που θύμισε λίγο παραλλαγή του νόμου του Μέρφι: εάν κάτι δεν πρόκειται να πάει καλά, τότε τίποτα δεν πρόκειται να πάει καλά.

Και βέβαια δύσκολα θα μπορούσε να πάει καλά ένα σχέδιο ενός τύπου που αφού πέρασε αρκετά χρόνια στις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, η πρώτη του επιχειρηματική ιδέα ήταν να προτείνει την πρόσληψη βετεράνων του στρατού για να αποτρέπουν τους μαζικούς πυροβολισμούς σε αμερικανικά σχολεία και η δεύτερη ήταν να οργανώσει ένα πραξικόπημα ελπίζοντας στα 15 εκατομμύρια δολάρια της επικήρυξης του Νικολάς Μαδούρο από την αμερικανική κυβέρνηση.

Σίγουρα, μεγάλο το οικονομικό κίνητρο, αλλά όχι και τόσο καλά σχεδιασμένη η εκτέλεση του σχεδίου, με οκτώ επίδοξους πραξικοπηματίες να σκοτώνονται, άλλους εκατό να συλλαμβάνονται και δύο αμερικανούς μισθοφόρους, που είχαν υπηρετήσει στις ειδικές δυνάμεις, να συλλαμβάνονται στη θάλασσα, πριν καλά καλά πατήσουν το πόδι τους στην βενεζουελάνικη επικράτεια και να καταλήγουν να κάνουν δημόσια ομολογία των σχεδίων του πραξικοπήματος στην τηλεόραση της Βενεζουέλας.

Ο ίδιος ο εμπνευστής του σχεδίου να ανατραπεί η κυβέρνηση της Βενεζουέλας, να συλληφθεί ο Νικολάς Μαδούρο και να μεταφερθεί στη Φλόριντα για να αντιμετωπίσει τις σε βάρος του κατηγορίες των αμερικανικών αρχών, ήταν ένας πρώην λοχίας των ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ, ο Τζόρνταν Γκούντρο, που μάλιστα είχε υπογράψει και σχετικό συμβόλαιο με την αντιπολίτευση της Βενεζουέλας, αυτή δηλαδή που εκπροσωπείται από τον Χουάν Γουαϊδό και η οποία παρότι χαίρει της αναγνώρισης αρκετών δυτικών χωρών, ξεκινώντας από τις ΗΠΑ, δεν έχει καταφέρει να αποδείξει ότι μπορεί όντως να αναλάβει την εξουσία στη Βενεζουέλα. Βέβαια, μετά την ανακοίνωση της αποτυχίας του πραξικοπήματος έσπευσε να αποστασιοποιηθεί και λίγο πολύ να παρουσιάσει τον Γκούντρο ως κάποιον που κινήθηκε μόνος του. Όμως, όλα τα στοιχεία που έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας δείχνουν ότι το συμβόλαιο ήταν υπαρκτό.

Η ιδέα για το πραξικόπημα προέκυψε από τη συνάντηση ανάμεσα στον Γκούντρο και τον Κλιβέρ Αλκαλά, έναν βενεζουελάνο πρώην στρατηγό που είχε αποσκιρτήσει στην αντιπολίτευση. Στη συνέχεια ο Γκούντρο συναντήθηκε με έναν από τους βασικούς συμβούλους του Γουαϊδό, τον Χουάν Χοσέ Ρεντόν. Έτσι υπογράφτηκαν και το σχετικό συμβόλαιο, ο Γκούντρο υποστηρίζει μάλιστα ότι υπάρχει και η υπογραφή του Γουαϊδό.

Ένα πραξικόπημα όχι ακριβώς καλά προετοιμασμένο

Όμως, φαίνεται ότι υπήρχαν διάφορες διαφωνίες και η αναγκαία προκαταβολή δεν δινόταν παρά τα επίμονα αιτήματα του Γκούντρο. Τότε ο Γκούντρο άρχισε να εξετάσει την περίπτωση να μπορέσει να εισπράξει την αμοιβή 15 εκατομμυρίων δολαρίων που έδινε η κυβέρνηση των ΗΠΑ για τη σύλληψη του Νικολάς Μαδούρο στον οποίο είχαν απαγγείλει κατηγορίες για διακίνηση ναρκωτικών. Βέβαια, έχει ενδιαφέρον ότι ένας από αυτούς που οι ΗΠΑ συμπεριέλαβαν στο κατηγορητήριο μαζί με τον Μαδούρο ήταν και ο στρατηγός Αλκαλά, που ήταν ο βασικός υποστηρικτής του Γκούντρο!

Γι’ αυτό τον λόγο φαίνεται ότι ο Γκούντρο αποφάσισε να τολμήσει το πραξικόπημα με το βλέμμα στραμμένο στην αμοιβή που προσέφεραν οι ΗΠΑ.

Βέβαια η προετοιμασία της ομάδας δεν ήταν και η καλύτερη. Ένα πρώην στέλεχος των ειδικών δυνάμεων που προσλήφθηκε για να συμβάλει στην εκπαίδευση διαπίστωσε ότι δεν υπήρχε ούτε καλός εξοπλισμός, ούτε καν καλή διατροφή των υποψήφιων πραξικοπηματιών.

Η ίδια η κυβέρνηση της Βενεζουέλας δήλωσε ότι είχε πληροφόρηση έγκαιρα για το πραξικόπημα και γι’ αυτό μπόρεσε να το καταπνίξει τόσο έγκαιρα. Ούτως ή άλλως μάλλον ήταν εξαρχής καταδικασμένο σε αποτυχία.

Το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2019

Βέβαια δεν ήταν το πρώτο αποτυχημένο πραξικόπημα στη Βενεζουέλα.

Πριν από ένα χρόνο, στις 30 Απριλίου 2019, ο Χουάν Γουαϊδό, αναγνωρισμένος από διάφορες δυτικές κυβερνήσεις ως ο νόμιμος μεταβατικός ηγέτης της Βενεζουέλας είχε εμφανιστεί δηλώνοντας ουσιαστικά ότι στελέχη των ενόπλων δυνάμεων και των υπηρεσιών ασφαλείας αναλάμβαναν δράση για να λυθεί η πολιτική κρίση. Σύμφωνα με το σχέδιο, στον Μαδούρο θα επιτρεπόταν να μεταβεί στην Κούβα, δεν θα γίνονταν εκκαθαρίσεις στον κρατικό μηχανισμό και θα προκηρύσσονταν εκλογές.

Ωστόσο, φαίνεται πως τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν με βάση το σχέδιο, γιατί τελικά το πραξικόπημα δεν έγινε και ένα χρόνο μετά ο Νικολάς Μαδούρο παραμένει στην εξουσία, παρά τις εξοντωτικές κυρώσεις των ΗΠΑ και ο Χουάν Γουαϊδό εξακολουθεί να απολαμβάνει μιας αναγνώρισης που δεν μεταφράζεται σε πραγματική εξουσία.

Το αδιέξοδο της δυτικής πολιτικής

Τα αποτυχημένα πραξικοπήματα στη Βενεζουέλα, που εν μέρει θυμίζουν και άλλα αποτυχημένα πραξικοπήματα υποκινημένα από τις ΗΠΑ, με πιο χαρακτηριστικό εκείνο του Κόλπου των Χοίρων κατά της Κούβας και του Φιντέλ Κάστρο, έρχονται να υπογραμμίσουν και τα αδιέξοδα της δυτικής πολιτικής.

Ανεξάρτητα από τα υπαρκτά εσωτερικά προβλήματα της ίδιας της Βενεζουέλας και την όποια κριτική θα μπορούσε κανείς να κάνει στην εξέλιξη της «Βολιβαριανής Επανάστασης», είναι προφανές ότι οι περισσότερες δυτικές χώρες δεν λαμβάνουν τόσο μια θέση υπέρ των δημοκρατικών θεσμών, όσο αποδέχονται γεωπολιτικές επιδιώξεις των ΗΠΑ σε μια περιοχή που θεωρούν τμήμα της «πίσω αυλής» τους.

Όμως, την ίδια στιγμή η επίμονη λογική της αναγνώρισης ως επίσημης ηγεσίας μιας παράταξης που όχι μόνο δεν δείχνει να έχει την απαραίτητη λαϊκή νομιμοποίηση, αλλά δεν έχει και πρόβλημα να διαπραγματεύεται με μισθοφόρους την οργάνωση πραξικοπημάτων, μάλλον δεν συμβάλλει στην ειρηνική έξοδο της Βενεζουέλας από τη σημερινή πολιτική κρίση.