Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν πρόσφυγες στην προσπάθεια ένταξής τους στην ελληνική κοινωνία

Περιορισμένες θέσεις σε μαθήματα ελληνικών, πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες, σημαντικές καθυστερήσεις στην έκδοση διοικητικών εγγράφων, καθώς και συχνά διαφορετική κουλτούρα στην αναζήτηση εργασίας, συγκαταλέγονται μεταξύ των εμποδίων που συναντούν πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο στην προσπάθειά τους να ενταχθούν στην ελληνική κοινωνία.

Όπως εξήγησε σε διαδικτυακή συνέντευξη τύπου με θέμα την ένταξη προσφύγων και αιτούντων άσυλο, η Θώμη Χατζηγεωργίου, νομική εμπειρογνώμονας της ΜΚΟ HumanRights360, στα νομοθετικά εμπόδια που αντιμετωπίζουν συγκαταλέγονται ο περιορισμός της πρόσβασης των αιτούντων άσυλο στο δικαίωμα στην εργασία (μπορούν να έχουν πρόσβαση έξι μήνες μετά την κατάθεση του αιτήματος ασύλου) με το νόμο 4636 του 2019, αλλά και η κατάργηση, με την πρόσφατη τροποποίηση του νόμου, της δυνατότητας των Επιτροπών Προσφυγών να παραπέμπουν για έκδοση άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους όσους δεν πληρούν τα δικαιώματα για διεθνή προστασία.

Η κατάργηση ΑΜΚΑ

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με την κ. Χατζηγεωργίου, αιτούντες άσυλο και αναγνωρισμένοι πρόσφυγες αντιμετωπίζουν και διοικητικές δυσκολίες στην προσπάθειά τους να ενταχθούν στην ελληνική κοινωνία. Ανάμεσα σε αυτές είναι οι σημαντικές καθυστερήσεις από τις δημόσιες υπηρεσίες στην έκδοση διοικητικών εγγράφων, όπως ΑΦΜ και ΑΜΚΑ.

Η ίδια εξήγησε ότι η κατάργηση της έκδοσης ΑΜΚΑ στους αιτούντες άσυλο τον Ιούλιο του 2019, είχε ως αποτέλεσμα περισσότερες δυσχέρειες στην πρόσβαση όχι μόνο στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, αλλά και στην αγορά εργασίας, καθώς ο ΑΜΚΑ είναι απαραίτητος για να υπογραφεί σύμβαση εργασίας. Πρόσθεσε δε ότι η νέα νομοθετική πρόβλεψη για την έκδοση του Προσωρινού Αριθμού Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (ΠΑΑΥΠΑ) δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα καθολικά, καθώς πρόσφατα ξεκίνησε η πρώτη προσπάθεια εφαρμογή του από τα νησιά.

Την ένταξη των αιτούντων άσυλο στην ελληνική κοινωνία δυσχεραίνουν και οι περιορισμένες θέσεις στα μαθήματα ελληνικών που προσφέρουν μη κυβερνητικές οργανώσεις, σύμφωνα με τον Θοδωρή Μπογέα, υπεύθυνο του προγράμματος ένταξης της HumanRights360. Όπως εξήγησε, υπάρχουν φορείς και οργανώσεις που προσφέρουν μαθήματα, «ωστόσο ο αριθμός των ενδιαφερόμενων είναι τόσο μεγάλος που δεν μπορεί να καλυφθεί το σύνολό τους». Επίσης, σύμφωνα με την Όλγα Ελευθερίου, μέλος της Υπηρεσίας Κοινωνικής Ένταξης της ίδιας οργάνωσης, συχνότερα φορείς και οργανώσεις προσφέρουν μαθήματα σε αρχάριο επίπεδο γιατί η ζήτηση γι’ αυτά είναι μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες όσων θέλουν να παρακολουθήσουν προχωρημένα μαθήματα. Για τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες, μαθήματα ελληνικών παρέχονται από την πολιτεία στο πλαίσιο του ενταξιακού προγράμματος Helios, ωστόσο σύμφωνα με τον κ. Μπογέα, «δεν έχουμε σαφή εικόνα πόσο άμεση είναι η έναρξη των μαθημάτων στο πρόγραμμα αυτό».

Διαφορετική κουλτούρα στην αναζήτηση εργασίας

Τέλος, ο Θοδωρής Μπογέας επισήμανε ότι συχνά υπάρχει διαφορετική κουλτούρα από τους ωφελούμενους ως προς την αναζήτηση εργασίας, καθώς πολλοί δεν γνωρίζουν την ανάγκη σύνταξης βιογραφικών και διεξαγωγής συνέντευξης ή την αναζήτηση εργασίας μέσα από αγγελίες και όχι μόνο μέσω προσωπικών επαφών.

Λύσεις σε όλα τα παραπάνω προβλήματα ένταξης επιχειρεί να δώσει η μη κυβερνητική οργάνωση «HumanRights360» μέσα από πρόγραμμα ένταξης για ενήλικες αναγνωρισμένους πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, που υλοποιεί από τον Αύγουστο του 2018 με τη χρηματοδότηση του KAHANE Foundation. Όπως επισήμανε ο διευθυντής της HumanRights360, Επαμεινώνδας Φαρμάκης, σύντομα η οργάνωση αποφάσισε να στραφεί από την επείγουσα κατάσταση αντιμετώπισης του προσφυγικού στην ένταξη, κοινωνική, πολιτική και οικονομική των προσφύγων και αιτούντων άσυλο που σχεδιάζουν να παραμείνουν στη χώρα, και έδωσε μεγαλύτερη προσοχή στην εργασιακή τους ένταξη, με έμφαση στην εξατομίκευση των προβλημάτων και συνθηκών που αντιμετωπίζει ο κάθε ωφελούμενος και η οικογένειά του.

Στόχος του προγράμματος είναι να ενδυναμώσει και να διευκολύνει τους ωφελούμενους ώστε να γίνουν αυτόνομοι και να απολαύσουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Η ομάδα υλοποίησης του προγράμματος, σε συνεργασία με τους ωφελούμενους, δημιουργεί ένα προσωποποιημένο πλάνο ένταξής τους, στο οποίο καταγράφονται όλες οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, γίνεται επαγγελματική και νομική συμβουλευτική, υλοποιούνται εκπαιδευτικές δραστηριότητες και επαγγελματική κατάρτιση.

270 υποστηρίχτηκαν μέσα σε 2 χρόνια

Από τον Αύγουστο του 2018 μέχρι τον Απρίλιο του 2020 υποστηρίχθηκαν πάνω από 270 οικογένειες (συνολικά 541 άτομα), από τους οποίους το 60% είναι αιτούντες άσυλο και το 35% αναγνωρισμένοι πρόσφυγες. Οι ωφελούμενοι προέρχονται από 35 χώρες, οι περισσότεροι από το Αφγανιστάν, το Ιράν και τη Συρία. Από αυτούς, 117 άτομα ξεκίνησαν μαθήματα ελληνικών και 84 παρακολούθησαν προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης. Τριάντα τέσσερις βρήκαν νόμιμη εργασία, η πλειονότητα των οποίων στον τουριστικό κλάδο (δέκα) και σε τεχνικές/κατασκευαστικές θέσεις (13), ενώ επτά άτομα απασχολούνται ως διερμηνείς στο προσφυγικό. Ωστόσο, όπως εξήγησε ο κ. Μπογέας, ο αριθμός όσων βρήκαν δουλειά θα ήταν ακόμα μεγαλύτερος αν δεν είχε μεσολαβήσει η κρίση του κορονοϊού, οπότε πολλές επιχειρήσεις στον τουριστικό τομέα ανέστειλαν τη λειτουργία τους.

Επίσης, τέσσερις ωφελούμενοι ξεκίνησαν πανεπιστημιακές σπουδές. Ανάμεσα σε αυτούς ο Σιαμάντ, μουσικός κουρδικής καταγωγής από το Ιράν, ο οποίος έχει λάβει το καθεστώς του πρόσφυγα στην Ελλάδα. Με αφορμή τη συμμετοχή του σε εκδήλωση, τον περασμένο Ιούνιο, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης για την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, ο Σιαμάντ είχε μιλήσει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τα όνειρά του στη μουσική που τόσο αγαπά. «Θέλω να φτιάξω ένα συγκρότημα και να γνωρίσω ανθρώπους που θα με βοηθήσουν να βρω το δρόμο μου», περιέγραφε. Σήμερα ο Σιαμάντ, με την υποστήριξη της οργάνωσης HumanRights360, παρακολουθεί διαδικτυακά προπτυχιακά μαθήματα Διοίκησης Επιχειρήσεων στο αμερικανικό μη κερδοσκοπικό τριτοβάθμιο πανεπιστημιακό ίδρυμα «University of the People», μέσω υποτροφίας που έχει λάβει. Επίσης, σε συνεργασία με την HumanRights360 έχει συντάξει βιογραφικό στην προσπάθειά του να βρει δουλειά.

ΠΗΓΗ: ΑΜΠΕ