Στις 20 Ιανουαρίου, η KK Shailaja τηλεφώνησε σε έναν από τους βοηθούς της που διέθεταν ιατρικές γνώσεις. Είχε μόλις διαβάσει για έναν νέο, επικίνδυνο ιό που εξαπλωνόταν στην Κίνα. «Θα φτάσει και εδώ;», ρώτησε, για να πάρει την απάντηση ότι αυτό ήταν το μόνο βέβαιο σενάριο. Έτσι, η υπουργός υγείας της ινδικής πολιτείας Κεράλα ξεκίνησε τις απαραίτητες προετοιμασίες.

Τέσσερις μήνες αργότερα, η Κεράλα έχει καταγράψει μόλις 524 κρούσματα κοροναϊού, τέσσερις θανάτους και – σύμφωνα με την Shailaja – μηδενική κυκλοφορία του ιού στην κοινότητα. Η πολιτεία έχει πληθυσμό περίπου 35 εκατομμυρίων και ΑΕΠ κατά κεφαλήν που φτάνει μόλις στις 2.200 αγγλικές λίρες. Συγκριτικά, η Βρετανία έχει με διπλάσιο πληθυσμό αλλά και κατά κεφαλήν ΑΕΠ στις 33.000 λίρες έχει καταγράψει περισσότερους από 40.000 θανάτους, ενώ οι ΗΠΑ, με δεκαπλάσιο πληθυσμό και κατά κεφαλήν ΑΕΠ της τάξης των 51.000 λιρών περισσότερους από 82.000 θανάτους. Και στις δύο χώρες υπήρξε τεράστια μετάδοση εντός της κοινότητας.

«Σφαγέας του Κοροναϊού»

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η υπουργός, η οποία ως τώρα ήταν γνωστή ως Δασκάλα Shailaja να αποκτήσει νέα παρατσούκλια, όπως «Σφαγέας του Κοροναϊού» και «Υπουργός – Ροκ Σταρ». Οι χαρακτηρισμοί φαίνονται περίεργοι για μια 63χρονη πρώην δασκάλα φυσικής, όμως εκδηλώνουν τον θαυμασμό και την ευγνωμοσύνη των πολιτών για το έργο της, λαμβάνοντας υπόψη και τη φτώχεια της πολιτείας της.

Πώς τα κατάφερε; Τρεις μέρες αφού διάβασε για τον νέο ιό στην Κίνα και πριν σημειωθεί το πρώτο κρούσμα στην Κεράλα, η Shailaja οργάνωσε την πρώτη σύσκεψη της ομάδας έκτακτων αναγκών. Την επόμενη ημέρα, στις 24 Ιανουαρίου, η ομάδα οργάνωσε μια αίθουσα ελέγχου και συμβούλευσε τα κυβερνητικά στελέχη στις 14 περιοχές της Κεράλα να κάνουν το ίδιο στο επίπεδό τους. Μέχρι να φτάσει το πρώτο κρούσμα, στις 27 Ιανουαρίου μέσω αεροπλάνου από την Ουχάν, η πολιτεία είχε ήδη υιοθετήσει το πρωτόκολλο του ΠΟΥ για τεστ, ιχνηλάτηση, απομόνωση και υποστήριξη.

Όλοι οι επιβάτες της πτήσης θερμομετρήθηκαν. Οι τρεις που ήταν εμπύρετοι τέθηκαν σε καραντίνα σε κοντικό νοσοκομείο, ενώ οι υπόλοιποι απομονώθηκαν στα σπίτια τους, μαζί με φυλλάδια ενημέρωσης για τον κοροναϊό, που είχαν ήδη μεταφραστεί στην τοπική διάλεκτο. Οι νοσηλευόμενοι ασθενείς βρέθηκαν θετικοί στον κοροναϊό, όμως η ασθένεια περιορίστηκε. «Νικήσαμε στο πρώτο βήμα. Όμως ο ιός συνέχισε να εξαπλώνεται στην Κίνα και ΄σύντομα βρισκόταν παντού», ανέφερε η ίδια στον Guardian.

Η δεύτερη παγίδα

Στα τέλη Φεβρουαρίου, μια οικογένεια που επέστρεφε από τη Βενετία, επιχείρησε να αποκρύψει πληροφορίες του ταξιδιωτικού ιστορικού της από την ομάδα επιτήρησης που συνάντησε. Κατάφερε να επιστρέψει στο σπίτι, χωρίς να συμπληρώσει τα στοιχεία που απαιτούνταν από το πρωτόκολλο. Μέχρι το ιατρικό προσωπικό να εντοπίσει ένα κρούσμα κοροναϊού και να το συνδέσει με τα συγκεκριμένα άτομα, είχαν προλάβει να έρθουν σε επαφή με εκατοντάδες ακόμη πολίτες. Τα άτομα που είχαν επιφορτιστεί με την ιχνηλάτηση, κατόρθωσαν να εντοπίσουν όλες τις επαφές, με τη βοήθεια διαφημίσεων στα κοινωνικά δίκτυα, και να τις θέσουν σε καραντίνα. Έξι άτομα παρουσίασαν κοροναϊό.

Άλλη μια πηγή διασποράς είχε περιοριστεί, όμως ανάμεσα στους τεράστιους αριθμούς μεταναστών εργατών που επέστρεφαν στην Κεράλα από τις πληγείσες χώρες του Περσικού Κόλπου, βρίσκονταν και αρκετοί φορείς του ιού. Στις 23 Μαρτίου, κάθε πτήση προς τα τέσσερα διεθνή αεροδρόμια της πολιτείας διακόπηκε. Δύο μέρες αργότερα, ολόκληρη η Ινδία τέθηκε σε lockdown.

Στη μεγαλύτερη έξαρση της πανδημίας στην Κεράλα, 170.000 άτομα τέθηκαν σε καραντίνα υπό στενή επιτήρηση από επισκέπτες επαγγελματίες υγείας, με εκείνους που δεν διέθεταν εσωτερικό μπάνιο να φιλοξενούνται σε αυτοσχέδιες μονάδες απομόνωσης με κρατικά έξοδα. Ο αριθμός περιορίστηκε στους 21.000. «Παράλληλα, φιλοξενούμε και φροντίζουμε για τη διατροφή 150.000 μεταναστών εργατών από άλλες πολιτείες που έχουν εγκλωβιστεί εδώ εξαιτίας του lockdown», αναφέρει. Πλέον, αυτοί οι εργάτες αρχίζουν να επιστρέφουν στα σπίτια τους με τραίνα που έχουν ναυλωθεί για αυτό το σκοπό.

Προϋπηρεσία στις λοιμώδεις ασθένειες

Η Shailaja ήταν ήδη ένα είδος διασημότητας στην Ινδία πριν τον κοροναϊό. Πέρσι, μια ταινία με τίτλο «Ιός» κυκλοφόρησε στη χώρα, με θέμα τη διαχείρισή της σε μια ακόμη πιο επικίνδυνη ασθένεια, του ιού Nipah το 2018. Επαινέθηκε όχι μόνο για την σωστή της αντίδραση, αλλά και για το γεγονός ότι επισκέφθηκε το χωριό στο επίκεντρο της επιδημίας.

Οι χωρικοί είχαν τρομάξει, και ήταν έτοιμοι να αποδράσουν από το χωριό, καθώς δεν καταλάβαιναν τον τρόπο μετάδοσης της ασθένειας. Στην επίσκεψή της, τους εξήγησε ότι δεν χρειαζόταν να φύγουν, καθώς ο ιός μπορούσε να μεταδοθεί μόνο μέσω της άμεσης επαφής. Ένα μέτρο απόστασης από ένα άτομο που βήχει ήταν αρκετό. Έτσι, οι κάτοικοι καθησυχάστηκαν, έμειναν στο χωριό και ο ιός περιορίστηκε.

Σύμφωνα με την ίδια, αυτή η εμπειρία αποτέλεσε σημαντικό μάθημα, καθώς ήταν η απόδειξη της σοβαρότητας με την οποία πρέπει να αντιμετωπίζεται μια λοιμώδης ασθένεια για την οποία δεν έχει βρεθεί θεραπεία ή εμβόλιο.

Το μοντέλο της Κεράλα

Το Μαρξιστικό Κομμουνιστικό Κόμμα της Ινδίας, στο οποίο ανήκει, διαθέτει ισχυρή παρουσία στις κυβερνήσεις της Κεράλα από το 1957, μια χρονιά μετά τη γέννησή της. Γεννημένη σε μια οικογένεια ακτιβιστών και αγωνιστών κατά του συστήματος των καστών, είδε το λεγόμενο «Μοντέλο της Κεράλα» να οικοδομείται από το μηδέν.

Οι βάσεις του μοντέλου είναι η αναδιανομή της γης, η οποία βασίστηκε σε μια νομοθεσία που όρισε πόσο μεγάλα τμήματα γης μπορούν να ανήκουν στην ίδια οικογένεια και αύξησε την ιδιοκτησία γης μεταξύ των καλλιεργητών, αλλά και σε ένα αποκεντρωμένο σύστημα δημόσιας υγείας και σε επενδύσεις στην δημόσια παιδεία. Κάθε χωριό έχει το δικό του ιατρικό κέντρο, ενώ υπάρχουν νοσοκομεία σε κάθε επίπεδο διοίκησης, καθώς επίσης και δέκα ιατρικά πανεπιστήμια.

Το ίδιο ισχύει και για άλλες πολιτείες, όμως πουθενά αλλού οι πολίτες δεν ενδιαφέρονται τόσο για το πρωτοβάθμιο σύστημα υγείας. Η Κεράλα έχει το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής και την χαμηλότερη βρεφική θνησιμότητα σε σχέση με κάθε άλλη πολιτεία της Ινδίας, ενώ είναι και η πιο εγγράμματη πολιτεία.

Η Shaijala υποστηρίζει ότι αν δεν υπήρχε το μοντέλο της Κεράλα, δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί και η εντυπωσιακή υγειονομική επιτυχία της.

Το 2016, όταν ήρθε στην εξουσία, ξεκίνησε ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των κέντρων υγείας. Μια καινοτομία της πριν την πανδημία ήταν η δημιουργία κλινικών και αρχείου καταγραφής λοιμώξεων του αναπνευστικού, οι οποίες αποτελούν μεγάλο πρόβλημα στην Ινδία. Αυτό βοήθησε πολύ στον εντοπισμό του κοροναϊού, αλλά και στην αποτροπή της διασποράς του στην κοινότητα.

Η προετοιμασία για τον κοροναϊό

Όταν ξέσπασε η πανδημία, κάθε περιοχή χρειάστηκε να διαθέσει δύο νοσοκομεία για τον κοροναϊό, ενώ και κάθε ιατρική σχολή όφειλε να διαθέσει 500 κλίνες. Ορίστηκαν ξεχωριστές είσοδοι και έξοδοι. Καθώς υπήρχε έλλειψη διαγνωστικών τεστ, ειδικά από τη στιγμή που η ασθένεια έφτασε στα πλουσιότερα κράτη, το απόθεμα κρατήθηκε για τους ασθενείς που επιδείκνυαν συμπτώματα και τις στενές επαφές τους, αλλά και για τυχαία δειγματοληψία σε ασυμπτωματικά άτομα που βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή: επαγγελματίες υγείας, αστυνομικούς και εθελοντές.

Σύμφωνα με την Shailaja, το τεστ που πραγματοποιούν απαιτεί δύο μέρες για να δώσει αποτελέσματα. «Στον Περσικό Κόλπο και στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, περιμένουν επτά ημέρες – και πρόκειται για χώρες με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό. Τι συμβαίνει εκεί;». Αναφέρει ότι δεν έχει σκοπό να κρίνει, όμως σοκάρεται από τους τεράστιους αριθμούς των νεκρών. «Πιστεύω ότι τα τεστ είναι σημαντικά, όπως και η καραντίνα και η νοσοκομειακή επιτήρηση. Και οι πολίτες αυτών των χωρών δεν έχουν πρόσβαση σσε όλα αυτά». Το γνωρίζει βάσει των εμπειριών των μεταναστών από την πολιτεία της που κατοικούν σε αυτές τις χώρες.

Αν και το κλείσιμο των χώρων θρησκευτικής λατρείας συνοδεύτηκε από έντονες αντιδράσεις στην Ινδία, στην Κεράλα κατά αξιοσημείωτο τρόπο, η αντίσταση στα μέτρα ήταν μηδενική. Σύμφωνα με την Shailaja, αυτό οφείλεται εν μέρει στις επαφές του κυβερνήτη της πολιτείας με τους τοπικούς θρησκευτικούς ηγέτες και εν μέρει στα υψηλά επίπεδα αλφαβητισμού της πολιτείας, που επιτρέπουν στους πολίτες να αντιληφθούν την κατάσταση.

Προετοιμασίες για την επόμενη πρόκληση

Με την αναμενόμενη άρση του lockdown στην Ινδία, τεράστιος αριθμός μεταναστών εργατών θα επιστρέψουν στην Κεράλα από περιοχές του Περσικού Κόλπου με υψηλό ποσοστό λοιμώξεων. Η Shailaja πιστεύει πως παρά την πρόκληση, η πολιτεία της είναι καλά προετοιμασμένη, διαθέτοντας τρία εναλλακτικά πλάνα. Στο χειρότερο σενάριο, πρόκειται να επιταχθούν ξενοδοχεία, ξενώνες και συνεδριακά κέντρα για την εξασφάλιση 165.000 κλινών. Η δυσκολία θα προκύψει αν χρειαστούν περισσότεροι από 5.000 αναπνευστήρες, αλλά και από τον περιορισμένο αριθμό των ανθρώπων που μπορούν να αναλάβουν την ιχνηλάτηση. Για αυτό το σκοπό, η Shailaja έχει ξεκινήσει να εκπαιδεύει δασκάλους.

Όταν το δεύτερο κύμα – αν προκύψει – περάσει, οι δάσκαλοι θα επιστρέψουν στα σχολεία τους. Πράγμα που επιθυμεί να κάνει και η ίδια, όταν η θητεία της ως υπουργός ολοκληρωθεί του χρόνου. Η ίδια, τονίζει ότι το μυστικό της για τη νίκη επί της πανδημίας, δεν είναι μυστικό: Χρειάζεται απλώς κατάλληλη προετοιμασία»

Πηγή: www.theguardian.com

Headlines