Ο κοροναϊός, ο Αϊνστάιν, μια γενιά ηλιθίων και οι ανθρώπινες σχέσεις που χάνονται

«Φοβάμαι τη μέρα που η τεχνολογία θα ξεπεράσει την ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Ο κόσμος θα έχει μία γενιά από ηλίθιους».

Ο Αϊνστάιν το είπε και μακάρι ο κόσμος μας να τον είχε διαψεύσει. Μακάρι να μην έφτανε η μέρα που θα έλεγε κάποιος ότι γεμίσαμε κρετίνους οι οποίοι πάνω από τις ανθρώπινες σχέσεις, πάνω από την προσωπική επαφή, βάζουν την τεχνολογία.

Δυστυχώς η πανδημία του κοροναϊού, και όσα θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια, θέτουν ένα κρίσιμο όσο και ζωτικής σημασίας ερώτημα:

Θα αντικατασταθεί πράγματι η ανθρώπινη αλληλεπίδραση από τα τεχνολογικά μέσα που μας δίνονται πλέον αφειδώς;

Ας δούμε τι έχει γίνει στην Ελλάδα τους τελευταίους δύο μήνες. Ας σκεφτούμε ορισμένες από τις δικές εμπειρίες αυτές τις ημέρες της λεγόμενης «κοινωνικής αποστασιοποίησης».

Για προφανείς λόγους υγειονομικής ασφάλειας, απομακρυνθήκαμε από τους συγγενείς, τους φίλους, τους αγαπημένους μας. Αλλά και από το χώρο εργασίας μας.

Και μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις το να μιλάς με κάποιος μέσω πλατφορμών (skype, zoom, webex κ.λπ.) είναι σωτήριο. Πολλοί παππούδες βλέπουν τα εγγόνια τους με αυτό τον τρόπο, και είναι βάλσαμο στην ψυχή τους.

Η εξέλιξη του ανθρώπου;

Πόσο, όμως, θα συνεχιστεί αυτό; Θα γίνουμε αιχμάλωτοι της τεχνολογίας; Θα αντικαταστήσουμε τα συναισθήματα με τα μηχανήματα; Και η πανδημία είναι ο καταλύτης αυτής της μεγάλης ανατροπής;

Χάθηκε το συναίσθημα

Δεν πρόκειται για «τεχνολογική φοβία». Κάθε τι που καλυτερεύει τη ζωή μας είναι αποδεκτό. Όμως, σκεφτείτε:

Την εποχή των πανδημιών χάνεται η κοινωνική επαφή.

Η βόλτα στην πλατεία ποινικοποιείται κι έρχονται τα ΜΑΤ και ρίχνουν χημικά.

Το φλερτ με το κορίτσι στο δρόμο έχει αντικατασταθεί με μηνύματα στο facebook και sms ή με ένα… πεταχτό τηλεφώνημα και μια βιντεοκλήση.

Οι σχέσεις, ερωτικές, φιλικές, οικογενειακές έγιναν στην πλειοψηφία τους messenger.

Ακόμη και τα συναισθήματα έγιναν… emojis, αυτά τα… απρόσωπα προσωπάκια που είναι τόσο συμπαθητικά αλλά και τόσο απάνθρωπα;

Και η αποδοχή; Η αποδοκιμασία ή επιδοκιμασία έγιναν… like. Οσο περισσότερα, τόσο πιο επιτυχημένος…

Σκεφτείτε μόνο αυτό: Μέσα στην πανδημία, το νέο emoji στο facebook ήταν το «νοιάζομαι». Νοιάζομαι διαδικτυακά…

Η συνεννόηση με τους συναδέλφους στο γραφείο έχει πάρει τη μορφή… text. Όλα γραπτά. Και οι εντολές, οι καλές στιγμές, η χαρά, ο θυμός, η γκρίνια, η συνεργασία έγιναν ηλεκτρονικά συναισθήματα στο όνομα του κοροναϊού.

Αιχμάλωτοι της κάθε πλατφόρμας αφού χιλιάδες επιχειρήσεις  επέλεξαν (αναγκαστικά) την τηλεργασία που, ποιος ξέρει, αν θα γίνει μόνιμη κατάσταση.

Χάνεται έτσι ο εργασιακός συγχρωτισμός, η ανταλλαγή απόψεων, η πλάκα, ο τσακωμός και κάθε τι ανθρώπινο που νοστιμίζει τη ζωή μας στο γραφείο.

Εργασιακή απομόνωση στους τέσσερις τοίχους ενός σπιτιού και σύνδεση με την… απομόνωση του άλλου μέσω ενός κινητού ή ενός laptop.

Το σχολικό «μπουλούκι»

Αλλά για σκεφτείτε και όλη τη συζήτηση που γίνεται για την τηλεκπαίδευση και τις κάμερες στα σχολεία. Και πόσο… χαρούμενα είναι τα παιδιά που κλείστηκαν τρεις μήνες στο σπίτι παίζοντας όλη μέρα παιχνίδια και κάνοντας «μάθημα» μπροστά σε μια απρόσωπη οθόνη ενός υπολογιστή;

Που είναι η χαρά της τάξης; Το φλερτ στο διάλειμμα; Οι φωνές του δασκάλου, το τρίξιμο της κιμωλίας, το χάραγμα στο θρανίο «σ’ αγαπώ Μαρία»;

Που είναι οι πλάκες, τα πειράγματα αλλά και οι συζητήσεις κατά τη διάρκεια του μαθήματος;

Όλα μετατράπηκαν σε διαδικτυακό «μπουλούκι», σε μια fake ιντερνετική τάξη όπου το κάθε παιδί κοιτάζει το «ματάκι» του υπολογιστή και γράφει στο τετράδιο.

Μπορεί όλα αυτά να μοιάζουν δυστοπικά. Μπορεί να είναι υπερβολή και η αντίθετη άποψη να λέει: «Οι ανθρώπινες σχέσεις δεν μπορούν να υποκατασταθούν από καμιά τεχνολογία».

Ισως να είναι κι έτσι. Γιατί αν χαθεί η κοινωνική επαφή, αν το γέλιο, το χάδι, το φιλί, η γκρίνια, ο έρωτας, το… μίσος, ο θυμός γίνουν emojis, μηνύματα και βιντεοκλήσεις τότε ο άνθρωπος θα είναι αιχμάλωτος της τεχνολογίας.

Και τότε θα επιβεβαιωθεί ο Αϊνστάιν για τη γενιά των κρετίνων.