Ρωγμές στην ηγεμονία του Άσαντ

Ο νεποτισμός ανήκει στα χαρακτηριστικά της ελίτ στη Συρία. Η παρέα των ισχυρών και πλούσιων γύρω από τον πρόεδρο Άσαντ ξέρει να περιχαρακώνεται. Για το λόγο αυτό τα δυο βίντεο που δημοσιοποίησε πρόσφατα ένας άνθρωπος, του οποίου το όνομα είναι πασίγνωστο στη Συρία φαντάζουν ακόμα πιο περίεργα. Πρόκειται για τον Ράμι Μαχλούφ, ο οποίος είναι ξάδελφος του Άσαντ και είναι ένας γνωστός δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας. Στα δυο βίντεο δίνει πληροφορίες για τα ενδότερα της ζωής των ισχυρών της Συρίας και παρουσιάζει τις βαθιές ρωγμές πλέον ανάμεσα στους ισχυρούς που στηρίζουν το σύστημα.

Ο Μαχλούφ προέρχεται από μια από τις πιο πλούσιες οικογένειες της Συρίας με πολύ στενούς δεσμούς με τον περίγυρο του Προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ. Ο πατέρας του ήταν υπεύθυνος για τα οικονομικά του πατέρα του Άσαντ, ο οποίος για χρόνια κυβερνούσε τη χώρα. Ως μέλος των έμπιστων της οικογένειας Άσαντ, ο πολυεκατομμυριούχος επιχειρηματίας κέρδισε τα χρήματά του κυρίως από την Syriatel, την εταιρεία κινητής τηλεφωνίας. Η περιουσία του πριν τον πόλεμο είχε εκτιμηθεί γύρω στα πέντε δισεκατομμύρια δολάρια.

Για τους αντιπάλους της κυβέρνησης ο Μαχλούφ ενσαρκώνει όσο κανένας άλλος το διεφθαρμένο πρόσωπο του καθεστώτος. Ενός καθεστώτος που έχει χαρακτηριστικά μαφίας. Τον επικρίνουν ότι χάρη στον νεποτισμό που διακρίνει το σύστημα κατάφερε να κερδίσει τα χρήματα που κέρδισε. Έχει μάλιστα το παρατσούκλι «Ράμι, ο κλέφτης». Οι ΗΠΑ τον είχαν συμπεριλάβει το 2008 στη λίστα με τα πρόσωπα που τους είχαν επιβληθεί κυρώσεις. Λίγο αργότερα και η ΕΕ έλαβε παρόμοια μέτρα διότι ο Μαχλούφ στήριζε και χρηματοδοτούσε το συριακό καθεστώς. Με τον πλούτο του κατάφερε να στηρίξει την κυβέρνηση την περίοδο του εμφυλίου.

Οι βαθιές ρωγμές στο καθεστώς

Το τελευταίο διάστημα πάντως μάλλον φαίνεται να υπάρχουν ρωγμές και μάλιστα βαθιές αν κρίνει κανείς από τα δυο βίντεο που δημοσιοποίησε ο Μαχλούφ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στο πρώτο διάρκειας 15 λεπτών, τονίζει πως δεν είναι φοροφυγάς και πως φυσικά η εταιρεία του πληρώνει φόρους. «Δεν παίζουμε κανένα παιχνίδι με το κράτος» φαίνεται να λέει στο βίντεο. Αυτά όμως που απαιτεί το κράτος από την εταιρεία του θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη διάλυση της, συμπληρώνει. Είναι σαφές πως ο Μαχλούφ τα λέει όλα αυτά ευρισκόμενος σε μια βίλα και στο βάθος ξεχωρίζει ένα τζάκι.

Στην πραγματικότητα το βίντεο επιβεβαιώνει αυτό που εδώ και μήνες υπήρχε ως φήμη, ότι δηλαδή οι σχέσεις του Μαχλούφ με τον Άσαντ δεν είναι πλέον οι καλύτερες. Εικάζεται πως η κυβέρνηση ήδη τον περασμένο χρόνο είχε ζητήσει από τον ξάδελφο του ένα υψηλό ποσό, προφανώς διότι ότι το είχε ζητήσει η Συρία από τη Δαμασκό. Στο βίντεο ο Μαχλούφ δηλώνει πως ζητήθηκε από την Syriatel να καταβάλει 130 δισεκατομμύρια συριακές λίρες.

Παιχνίδια εξουσίας

Με το βίντεο αυτό σπάει ένα ταμπού. Μέχρι σήμερα οι εσωτερικές διαφορές των ισχυρών λύνονταν εσωτερικά και όχι μπροστά σε όλο τον κόσμο. «Αυτό είναι μια από τις μεγαλύτερες ρήξεις που έχει σημειωθεί ποτέ μέσα στο καθεστώς» δηλώνει ένα δυτικός διπλωμάτης που γνωρίζει καλά την κατάσταση.

Το πρώτο βίντεο δεν είχε όμως την επιτυχία που ήλπιζε και έτσι ανέβασε ένα ακόμα βίντεο. Σε αυτό ισχυρίζεται ότι άντρες των μυστικών υπηρεσιών συνέλαβαν συνεργάτες του και υπενθυμίζει πως είναι κυρίως αυτός που στήριξε τις μυστικές υπηρεσίες. Στα βίντεο αναφέρεται απευθείας στον Άσαντ και λέει: «Κύριε πρόεδρε, οι δυνάμεις ασφαλείας άρχισαν να επεμβαίνουν στην ελευθερία των ανθρώπων. Αυτοί όμως είναι οι άνθρωποί σας» λέει χαμηλόφωνα και συμπληρώνει «σας παρακαλώ ας ισχύσει και πάλι η δικαιοσύνη».

Πολιτικοί παρατηρητές διερωτούνται γιατί η κυβέρνηση ασκεί τόση πίεση στον Μαχλούφ. Το γεγονός πάντως ότι ο Μαχλούφ απευθύνεται στον Άσαντ σημαίνει ότι δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να τον συναντήσει απευθείας. Το Ινστιτούτο για τη Μέση Ανατολή από την Ουάσινγκτον εικάζει ότι ο Μαχλούφ έχει μετατραπεί «σε έναν επικίνδυνο παίκτη που απέκτησε πολύ δύναμη κατά τη διάρκεια του εμφυλίου και έχει γίνει απρόβλεπτος». Παράλληλα η κυβέρνηση χρειάζεται πάρα πολλά χρήματα διότι η χώρα και η οικονομία έχουν καταστραφεί. Ούτε ο Άσαντ ούτε άλλα υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης τοποθετήθηκαν πάντως απέναντι στα βίντεο. Πολλοί πιστεύουν ότι ο Μαχλούφ είναι πολύ ισχυρός για να τον σκοτώσει η κυβέρνηση. Άλλοι πάλι πιστεύουν πως οι πράξεις του δεν θα μείνουν ατιμώρητες και θα ότι θα πρέπει να εγκαταλείψει σύντομα τη χώρα.

Γιαν Κούλμαν

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου