Οι γέροι του μάπετ σόου

Εχω την αίσθηση ότι τον ενάμιση μήνα του αναγκαστικού μας εγκλεισμού θα τον νοσταλγήσουμε.

Οχι επειδή αράξαμε στο σπίτι παρέα με τους, κατά τεκμήριο, πιο αγαπημένους μας. Ούτε επειδή μας δόθηκε χρόνος άπλετος για να καλλιεργηθούμε και να ψυχαγωγηθούμε – βιβλία, ταινίες, συναρπαστικές σειρές στις ψηφιακές πλατφόρμες. Ούτε καν επειδή χάρη στην απουσία μας από τους δρόμους και τους ουρανούς ανέπνευσε βαθιά το περιβάλλον, καθάρισε η ατμόσφαιρα, ήρθαν κοτσύφια στο μπαλκόνι, στην Κυψέλη… Αλλά γιατί επρόκειτο για έξι εβδομάδες σπάνιας κοινωνικής σύμπνοιας.

Πότε άλλοτε κατά τον τελευταίο μισό αιώνα αντιμετωπίσαμε μαζί, ενωμένοι, κάτι που μας αφορούσε όλους στον ίδιο βαθμό; Στιγμές μπορώ να θυμηθώ παλλαϊκής ανάτασης, σκόρπιες στα χρόνια. Τα χαράματα της 24ης Ιουλίου 1974, με την κατάρρευση της χούντας και τη θριαμβευτική υποδοχή του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Το βράδυ της 14ης Ιουνίου 1987, με την ανέλπιστη νίκη της Εθνικής μας Μπάσκετ πάνω στα θηρία της Σοβιετικής Ενωσης – «είμαστε πια πρωταθλητές, έρχονται νέες εποχές!» παιάνιζε ο Νίκος Πορτοκάλογλου. Την 4η Ιουλίου 2004 στην Πορτογαλία, που ο Οτο Ρεχάγκελ και οι παίκτες του μάς κέρασαν καμάρι από το «τιμημένο» Κύπελλο. Και τους Ολυμπιακούς Αγώνες ασφαλώς, το ίδιο καλοκαίρι, οι οποίοι πέτυχαν επειδή χιλιάδες εθελοντές συστρατεύθηκαν στη συλλογική προσπάθεια, παραμερίζοντας εγωισμούς, αιρόμενοι πάνω από ίντριγκες.

Ο εφιαλτικός κύριος Covid-19 κατάφερε εκείνο που – ύστερα από δέκα χρόνια κρίσης και διχασμού – φάνταζε ουτοπικό. Μας καθάρισε το μυαλό και την ψυχή. Μας βοήθησε να ξεχωρίσουμε το σημαντικό από το ανούσιο, το σοβαρό από το γελοίο. Πρόσωπα που όλο παχιά λόγια και όλο πόζες είναι – επαγγελματίες διάσημοι, πανούργοι δημαγωγοί – καταβαραθρώθηκαν στη συνείδηση της κοινωνίας.

Τη θέση τους ως μπροστάρηδες πήραν οι άοκνοι μαχητές των εργαστηρίων και των νοσοκομείων. Οι εργαζόμενοι στην τροφοδοσία και στην καθαριότητα. Μαζί και οι καλλιτέχνες που μας προσέφεραν διαδικτυακά στιγμές ανάτασης, διώχνοντας προσωρινά τον φόβο, την αγωνία μας σχετικά με το παρόν και το μέλλον.

Χαρακτηρίστε με ρομαντικό, αιθεροβάμονα… Ηλπιζα ωστόσο ότι η καραντίνα κάτι καλό θα άφηνε πίσω της. Πως με την άρση των περιοριστικών μέτρων θα επιστρέφαμε βαθμηδόν στην κανονικότητα, πιο ώριμοι, πιο συναινετικοί. Πως έχοντας νιώσει, έστω και από απόσταση, την παγωμένη ανάσα του θανάτου, θα εκτιμούσαμε τις – μετρημένες έτσι κι αλλιώς – στιγμές μας πάνω στη γη. Δεν θα τις τσαλακώναμε, δεν θα τις φτηναίναμε με την προηγούμενη ευκολία.

Γελάστηκα οικτρά. Με το που άνοιξαν οι πόρτες, πιάσαμε το ίδιο βιολί της μίζερης αλληλοφαγωμάρας. Σήκωσαν ξανά κεφάλι οι γέροι του εγχώριου μάπετ σόου, οι οποίοι άλλη χαρά δεν έχουν παρά να κατακεραυνώνουν ό,τι συμβαίνει επί σκηνής και να έρχονται ενίοτε στα χέρια μεταξύ τους.

Τις πρώτες μέρες χωριστήκαμε σε τιμητές και σε απολογητές των πάρτι στις πλατείες. Παίχτηκε έπειτα το σποτάκι με τον Χρήστο Λούλη. Οι εμμονικοί της πολιτικής ορθότητας ανέκραξαν «σεξισμός, χωριανοί!», διύλισαν τον κώνωπα, έριξαν τον εξαιρετικό ηθοποιό στην πυρά, όπως το συνηθίζουν για κάθε ταλαντούχο, αξιόλογο άνθρωπο με την παραμικρή αφορμή ή και χωρίς αφορμή.

Την επομένη ανέκυψαν ως μείζον ζήτημα οι κάμερες στα σχολεία. Δεν κρατιέμαι να μην επισημάνω ότι εκείνοι που πιο κραυγαλέα ωρύονται για το ιερό και απαραβίαστο της σχολικής τάξης είναι οι ίδιοι που ναρκισσεύονται εκθέτοντας φωτογραφίες των παιδιών τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα σκάγια έχουν αρχίσει να παίρνουν και τον καθηγητή Τσιόδρα. Φάσκει – λένε – και αντιφάσκει, άλλα μάς συμβούλευε πριν από δύο μήνες και άλλα σήμερα. Σάμπως να ήταν νοητό ένας επιστήμονας να έχει αποκρυσταλλωμένες και αμετακίνητες απόψεις για μία σχεδόν πρωτόγνωρη, ασύμμετρη και μεταλλασσόμενη απειλή…

Πιστεύω ακράδαντα ότι οι διαφωνίες και οι συγκρούσεις – ακόμα και οι πιο σφοδρές – είναι το οξυγόνο της δημοκρατίας. Δεν χωράει προσέτι αμφιβολία ότι κατά το προσεχές διάστημα, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης που μας κληροδότησε ο κορωνοϊός, και αντίθετες πολιτικές αντιλήψεις θα αντιπαρατεθούν και δικαιώματα – κοινωνικά, εργασιακά – θα απειληθούν και θα απαιτήσουν δυναμική υπεράσπιση. Αποτελεί αυτό έναν επιπλέον λόγο να μην ξοδεύονται πυρά στον γάμο του Καραγκιόζη. Να μη μας παρασέρνουν οι ασημαντολόγοι στις λασπομαχίες τους.

Εάν υπάρχει ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο στην Ιστορία μας, είναι από τις κορυφές να κατακρημνιζόμαστε με πάταγο. Την εθνική ανάταση να διαδέχεται ταχέως η ταπείνωση. Από τη Μεγάλη Ελλάδα του 1920 φτάσαμε – σε μόλις δύο χρόνια – στη Μικρασιατική Καταστροφή. Ο δε Εμφύλιος ξεκίνησε προτού τελειώσει ακόμα η Κατοχή, με την ανάμνηση του Επους του ’40 εντελώς νωπή.

Ας μην αφήσουμε το συλλογικό μας επίτευγμα, την άριστη επίδοσή μας στην πρώτη μάχη εναντίον του κορωνοϊού, να εξανεμιστεί. Ας μην το ρίξουμε βορά στους γέρους του μάπετ σόου.