Αγώνας δρόμου για να σωθεί ο τουρισμός – Οι πρωτοβουλίες της Αθήνας και οι δυσκολίες για την επανεκκίνησή του

H πανδημία έχει προκαλέσει άνευ προηγουμένου πλήγμα στον τουρισμό της Ευρώπης, με τις πωλήσεις να βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση και τις θέσεις εργασίας σε κίνδυνο σε έναν κλάδο, ο οποίος καλύπτει το 10% του ΑΕΠ της ηπείρου. Ωστόσο, η επανεκκίνησή του κρίνεται αναγκαία και αποτελεί το μεγάλο στοίχημα κυβερνήσεων και αγορών που έχουν επιδοθεί σε μαραθώνιο αγώνα, με την Αθήνα να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο λόγω της επιτυχούς αντιμετώπισης της υγειονομικής κατάστασης.

Την ώρα που οι προβλέψεις για το πώς θα κυμανθεί φέτος το τουριστικό προϊόν είναι δυσοίωνες -η European Travel Commission που εκπροσωπεί 33 εθνικούς οργανισμούς προβλέπει μείωση της ζήτηση κατά 40%- επιχειρηματίες του κλάδου καταστρώνουν τα τελικά τους σχέδια για το πώς θα κινηθούν, έχοντας στην πρώτη γραμμή της «μάχης» μεγάλες αεροπορικές εταιρείες και κορυφαίους ταξιδιωτικούς ομίλους. Ηγετικοί «παίκτες» δηλαδή από τον χώρο των αερομεταφορών και των ταξιδιών βγαίνουν μπροστά, πιθανότατα έχοντας πάρει θετικό νεύμα από τις κυβερνήσεις των χωρών τους.

Μπορεί τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να έδειξαν αρχικά κάποιο δισταγμό για τη λήψη αποφάσεων, αλλά ο τουρισμός, κινητήριος δύναμη για τις οικονομίες πλήθους ευρωπαϊκών χωρών -κυρίως του Νότου- πρέπει με κάποιον τρόπο να «ξαναζωντανέψει».

Οι χώρες με χαμηλότερα επίπεδα κρουσμάτων, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, είναι έτοιμες να ανοίξουν ταχύτερα, κλείνοντας και διμερείς συμφωνίες για την ταξιδιωτική κίνηση. Σε άλλες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία, όπου έχουν χάσει τη ζωή τους αθροιστικά περισσότεροι από 85.000 άνθρωποι, παραμένει ασαφές το πόσο σύντομα θα είναι ο τουρισμός βιώσιμος ξανά και πώς θα αντεπεξέλθει στους αυστηρούς κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης και υγιεινής.

Κυβερνήσεις ευρωπαϊκών χωρών καταρτίζουν σχέδια για το άνοιγμα των συνόρων με πολλαπλές ταχύτητες, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στην καθεμία, με ορισμένες να εξετάζουν αρχικά την αποκατάσταση των ελεύθερων μετακινήσεων μόνο προς και από περιορισμένο αριθμό γειτόνων, υπογράφοντας την ίδια στιγμή διμερείς συμφωνίες. Εγχείρημα πάντως που συναντά ηχηρές αντιδράσεις και θέτει αν αμφιβόλω για ακόμη μια φορά τη συνοχή της ΕΕ.

«Δεν θα αποδεχθούμε διμερείς συμφωνίες εντός της ΕΕ που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προνομιακούς τουριστικούς διαύλους» διεμήνυσε ο ιταλός πρωθυπουργός, Τζουζέπε Κόντε, προειδοποιώντας πως εάν συμβεί κάτι τέτοιο η ενιαία αγορά «θα καταστραφεί». «Αυτό θα μας έθετε εκτός της ΕΕ και κάτι τέτοιο δεν θα το επιτρέψουμε ποτέ».

Στο ίδιο μήκος κύματος και η γερμανική κυβέρνηση, η οποία επισημαίνει πως το ζητούμενο δεν είναι να κλείσει διμερείς συμφωνίες με άλλα κράτη της ΕΕ. «Μια τέτοια διαδικασία θα βρισκόταν σε αντίθεση «με το ευρωπαϊκό πνεύμα. Δεν θέλουμε έναν ευρωπαϊκό πόλεμο προσφορών για τουρίστες, αλλά μια συντονισμένη και διαφανή διαδικασία, όπου δεν θα τίθενται πρωτίστως οικονομικά συμφέροντα αλλά ζητήματα υγείας» δήλωσε ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Χάικο Μάας.

Αγώνας δρόμου για διμερείς συμφωνίες και «γκρίζα» σημεία

Από την πλευρά της η Αθήνα, επιχειρώντας να βάλει εκ νέου μπροστά τον ελληνικό τουρισμό, βρίσκεται σε προχωρημένες επαφές με χώρες που έχουν αντίστοιχα καλές υγειονομικές επιδόσεις στη διαχείριση της πανδημίας, προκειμένου να καταλήξει σε διμερείς συμφωνίες που θα επιτρέψουν τα ταξίδια μεταξύ των δύο πλευρών.

Πρώτες αναμένεται να «κλείσουν» με την Κύπρο και το Ισραήλ, με το οποίο ήδη υπάρχουν προχωρημένες συζητήσεις σε τεχνικό επίπεδο. Αλλες χώρες με τις οποίες έχουν ανοίξει ή ανοίγουν παρόμοιες συζητήσεις είναι η Αυστρία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, ενώ αναμένεται η αξιολόγηση μιας τέτοιας προοπτικής και με την Πολωνία.

Ωστόσο, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, αρκετά είναι τα «γκρίζα» σημεία που υπάρχουν. Αρχικά, αδιευκρίνιστο παραμένει τι μέλλει γενέσθαι με το διαγνωστικό τεστ για τον κοροναϊό. Μπορεί η ελληνική πλευρά να κατέστησε σαφές ότι δεν θα επωμιστεί αυτή την υποχρέωση, ωστόσο το οικονομικό κόστος διενέργειάς του ενδέχεται να κριθεί αποθαρρυντικό για την επίσκεψη τουριστών.

Επίσης, ερώτημα αποτελεί τι γίνεται με το ζήτημα τυχόν αποζημιώσεων από ενδεχόμενες αξιώσεις τουριστών στην περίπτωση που νοσήσουν στη χώρα μας από κοροναϊό. Κι αν η απαρέγκλιτη τήρηση των επικείμενων πρωτοκόλλων διαφυλάττει τους επαγγελματίες του κλάδου από έναν τέτοιο κίνδυνο.

Η ελεύθερη μετακίνηση πολιτών

Σε ό,τι αφορά στο κομμάτι των μετακινήσεων, η Αθήνα επιδιώκει με κάθε τρόπο την επίσπευση των διαδικασιών ώστε να επιτραπεί η ελευθερία μετακινήσεων εντός της Ευρώπης. «Στόχος μας είναι η άρση των περιορισμών στις μετακινήσεις μεταξύ των χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έως τις 15 Ιουνίου και όπου αυτό είναι εφικτό» επισημαίνεται σε σχετικό έγγραφο της ελληνικής κυβέρνησης προς την Κομισιόν.

Στο πλαίσιο αυτό, τη Δευτέρα βρέθηκε στο επίκεντρο τηλεδιάσκεψης των υπουργών Εξωτερικών της Βουλγαρίας, της Κύπρου, της Ισπανίας, της Κροατίας, της Γερμανίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Μάλτας, της Πορτογαλίας και της Σλοβενίας, η επιστροφή στην κανονικότητα στο θέμα του τουρισμού και των μετακινήσεων στην Ευρώπη.

Οι ΥΠΕΞ των 10 ευρωπαϊκών χωρών στην κοινή τους δήλωση υπογραμμίζουν ότι «η ελεύθερη μετακίνηση και τα ταξίδια σε όλη την Ευρώπη αποτελούν θεμελιώδες στοιχείο του ευρωπαϊκού σχεδίου. Στόχος μας είναι να αποκαταστήσουμε την ελεύθερη μετακίνηση όλων των πολιτών, είτε πρόκειται για επαγγελματικούς, εκπαιδευτικούς ή απλώς ιδιωτικούς σκοπούς, βάσει των αρχών της αναλογικότητας και της αποφυγής των διακρίσεων».

«Ωστόσο, στο πλαίσιο της τρέχουσας πανδημίας του COVID-19, η Ευρώπη πρέπει να διασφαλίσει ακόμη περισσότερα: την ελευθερία του ταξιδιού με ασφάλεια εντός της ΕΕ!» αναφέρεται στην κοινή δήλωση.

Ο «λαβύρινθος» των πρωτοκόλλων

Την ίδια στιγμή, ασκήσεις επί χάρτου θα έχουν οι ξενοδόχοι προκειμένου να βγάλουν άκρη με τον «λαβύρινθο» των πρωτοκόλλων που δεν θα ξέρουν κυριολεκτικά από πού τους έρχονται.

Tα υγειονομικά πρωτόκολλα που θα ανακοινωθούν από πλευράς της κυβέρνησης  δεν θα είναι τα μόνα. Οι μεγάλοι tour operators του εξωτερικού έχουν ήδη αποστείλει πολυσέλιδα πρωτόκολλα που θέτουν οι ίδιοι για τη λειτουργία των ξενοδοχείων με τα οποία συνεργάζονται.

«Είναι ένας τεράστιος λαβύρινθος. Αυτή τη στιγμή όλες οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις ιδιαίτερα της εποχικής λειτουργίας έχουν πάρει τα πρώτα manual από τους tour operators που είναι τουλάχιστον 50 με 60 σελίδες, και συνδέονται με τιμοκαταλόγους και συμβόλαια, για να μπορέσουν να γίνουν οι πωλήσεις. Άρα, το ζήτημα είναι ότι το μπαλάκι θα πάει στη δομή φιλοξενίας που λέγεται ξενοδοχείο και εκεί θα υπάρξουν σημαντικές δυσκολίες. Είναι πολύ σημαντικό αυτή η περιορισμένη ευθύνη που θα έχουμε για ενδεχόμενο κρούσμα covid στα καταλύματά μας, να δούμε πώς θα διαχειριστεί» δηλώνει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, Γρηγόρης Τάσιος.

Προς αναζήτηση της «χρυσής» τομής

Σε κάθε περίπτωση, εντός της εβδομάδας αναμένονται οι ανακοινώσεις από το αρμόδιο υπουργείο τόσο για την τελική μορφή των υγειονομικών πρωτοκόλλων που θα ισχύσουν φέτος όσο και για τις παρεμβάσεις που θα προωθηθούν για τη στήριξη της τουριστικής αγοράς.

Σύμφωνα με πληροφορίες, υπολείπεται να διευθετηθούν μερικά σημεία που αφορούν στα υγειονομικά πρωτόκολλα, στην προσπάθεια που γίνεται να αναζητηθεί η «χρυσή τομή» μεταξύ των συστάσεων που θέτουν οι ειδικοί λοιμωξιολόγοι και κατά πόσο είναι ρεαλιστικά και εφαρμόσιμα από την τουριστική αγορά.

Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, Γιάννης Ρέτσος, το τοπίο δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει και δεν μπορεί να γίνει επί του παρόντος καμία πρόβλεψη για το πώς θα εξελιχθεί φέτος ο Τουρισμός.

Σύμφωνα με τον ίδιο «υπάρχουν δύο σταθμά που ο επιχειρηματίας θα εκτιμήσει. Το ένα είναι η πλευρά των εσόδων, αν δηλαδή μπορεί να δει, όταν αρθεί η απαγόρευση λειτουργίας, πιθανά έσοδα και αυτό θα γίνει αφού ολοκληρωθούν οι διακρατικές συμφωνίες και βέβαια πετάξουν τα αεροπλάνα. Η δεύτερη μεγάλη παράμετρος είναι το κομμάτι των εξόδων, το οποίο θα παίξει τεράστιο ρόλο και το πιο σημαντικό στο κομμάτι των εξόδων, είναι το εργασιακό τους. Άρα, αυτό το πρόγραμμα επιδότησης εργασίας που περιμένουμε να ακούσουμε το επόμενο διάστημα, θα είναι πάρα πολύ σημαντικό για να μπορέσουν να δρομολογήσουν οι επιχειρήσεις».