Στις αρχές του μήνα, ο τίσεχ της Ιρλανδίας Λέο Βαράντκαρ και ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον ήρθαν αντιμέτωποι με το ίδιο δίλημμα. Ο ρυθμός μετάδοσης του κοροναϊού μειωνόταν, ενώ η οικονομική καταστροφή του lockdown γινόταν όλο και πιο αισθητή, πράγμα που άνοιγε το δρόμο για τη σταδιακή χαλάρωση των μέτρων.
Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί επέμεναν ότι ήταν ακόμη πολύ νωρίς, ότι ο ρυθμός μετάδοσης παρέμενε υπερβολικά υψηλός, ότι τα συστήματα ιχνηλάτησης επαφών δεν είχαν προετοιμαστεί επαρκώς και ότι η πανδημία απειλούσε να επιστρέψει ανά πάσα στιγμή.
Ο Βαράντκαρ επέλεξε την παράταση του lockdown μέχρι τις 18 Μαΐου. Ο Τζόνσον αποφάσισε να ρισκάρει και να ξεκινήσει το άνοιγμα της οικονομίας, τουλάχιστον για την Αγγλία, τη στιγμή που η Ουαλία η Σκωτία και η Βόρεια Ιρλανδία έμειναν πιστές στο μήνυμα «μένουμε σπίτι».
Η αξιολόγηση των αποφάσεων των δύο ανδρών ίσως απαιτήσει αρκετούς μήνες, όμως οι αποκλίσεις στη στάση τους είναι ήδη εμφανείς.
Τη Δευτέρα, όταν η Ιρλανδία ξεκίνησε την πρώτη φάση της σταδιακής χαλάρωσης των μέτρων, ο ημερήσιος αριθμός κρουσμάτων είχε μειωθεί στο 11% σε σχέση με την κορύφωση της πανδημίας στα τέλη Απριλίου.
Όταν η Αγγλία έμπαινε στην ίδια φάση πέντε μέρες νωρίτερα, στις 13 Μαΐου, τα ημερήσια κρούσματα είχαν μειωθεί, παρέμεναν όμως στο 75% του αριθμού που σημειωνόταν κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της πανδημίας, στα τέλη Απριλίου με αρχές Μαΐου.
Υπάρχει άλλη μία τεράστια διαφορά. Η Ιρλανδία ξεκίνησε την χαλάρωση του lockdown αφού πρώτα είχε προετοιμάσει πλήρως τα συστήματα διάγνωσης και ιχνηλάτησης επαφών. Η Αγγλία δεν περίμενε την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας.
Απερίσκεπτα πρόωρη η χαλάρωση των μέτρων
«Θα έλεγα πως η κίνηση ήταν απερίσκεπτα πρόωρη», τονίζει ο Σον Λεστρέιντζ, κοινωνικός επιστήμονας στο University College του Δουβλίνου, ο οποίος έχει γράψει για το ζήτημα των τεστ και έχει μελετήσει την ιχληλάτηση επαφών. «Ειλικρινά φοβάμαι ότι ο αριθμός των κρουσμάτων στη Βρετανία θα αυξηθεί δραματικά τις ερχόμενες εβδομάδες».
Μια τέτοια εξέλιξη γίνεται ακόμη πιο ανησυχητική λαμβάνοντας υπόψη την αδυναμία της Βρετανίας να ανταποκριθεί σε μια τέτοια αύξηση των κρουσμάτων με τα τεστ και τις διαδικασίες ιχνηλάτησης επαφών που αναλογούν.
Η χαλάρωση του ιρλανδικού lockdown ξεκίνησε μετά την Αγγλία και προγραμματίζεται να κινηθεί πιο επιφυλακτικά και πιο αργά, με την τελευταία φάση να ξεκινά στις 10 Αυγούστου και τα σχολεία να παραμένουν κλειστά μέχρι τον Σεπτέμβρη. Αντιθέτως, το αγγλικό σχέδιο οραματίζεται άνοιγμα των σχολείων την 1η Ιουνίου και έναρξη της τελευταίας φάσης άρσης των μέτρων την 4η Ιουλίου.
Πολιτική απόφαση το άνοιγμα των σχολείων
Ο Τζον Έντμουντς, καθηγητής με ειδικότητα στα μοντέλα λοιμωδών ασθενειών της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου και μέλος του Sage, της επιστημονικής συμβουλευτικής επιτροπής της κυβέρνησης για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, ανέφερε στην επιστημονική επιτροπή της Βουλής των Λόρδων την Τρίτη πως η απόφαση για άνοιγμα των σχολείων είναι πολιτική. «Δεν πρόκειται για μια επιστημονική απόφαση. Οι επιστήμονες μπορούν να προσφέρουν μόνο μερικές συμβουλές».
Η Downing Street υπερασπίζεται τη στρατηγική εξόδου από το lockdown ως βασισμένη σε επιστημονικά δεδομένα και ως έκφραση της εμπιστοσύνης της κυβέρνησης προς την ικανότητα των πολιτών «να παραμείνουν σε εγρήγορση» ενώ επιστρέφουν στις δουλειές τους και αλληλεπιδρούν με άλλα άτομα.
Αυτή την εβδομάδα, ο υπουργός υγείας Ματ Χάνκοκ ανακοίνωσε πως ο οποιοσδήποτε Βρετανός άνω των πέντε ετών που παρουσιάζει συμπτώματα θα εξετάζεται πλέον για κοροναϊό. Ο Βρετανός υπουργός Μάικλ Γκόουβ αναφέρει πως η κυβέρνηση έχει προσλάβει 17.000 άτομα που θα απασχοληθούν στην ιχνηλάτηση επαφών – με τελικό στόχο την πρόσληψη 18.000 ατόμων. Συνέχισε λέγοντας πως οι πρώτοι εξ αυτών άρχισαν να εργάζονται τη Δευτέρα.
Ωστόσο, ο Λεστρέιντζ φοβάται πως το σύστημα θα δυσκολευτεί να ανταποκριθεί στις συνθήκες, καθώς οι πολίτες αρχίζουν να μετακινούνται περισσότερο και ο αριθμός των λοιμώξεων και των επαφών των κρουσμάτων θα ξεκινήσει να αυξάνεται.
Η Βρετανία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό και σε μια εφαρμογή ιχνηλάτησης επαφών που αναμένεται να είναι διαθέσιμη στους πολίτες μέχρι τα τέλη Μαΐου.
Η Ιρλανδία εργάζεται πάνω σε μια παρόμοια εφαρμογή, η οποία στηρίζεται στην τεχνολογία Bluetooth, όμως οι υπεύθυνοι τη στηρίζουν όλο και λιγότερο καθώς εγείρονται ανησυχίες για την ιδιωτικότητα των πολιτών, αλλά και άλλα εμπόδια. Και οι δύο κυβερνήσεις ενδέχεται να καταλήξουν να εγκαταλείπουν τις εφαρμογές, τονίζει ο Λεστρέιντζ.
Άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό British Medical Journal που κυκλοφόρησε αυτή την εβδομάδα εξαπολύει σφοδρή κριτική στη στρατηγική Τζόνσον. Συγκεκριμένα χαρακτηρίζει πολιτικό παιχνίδι τις υποσχέσεις της κυβέρνησης για προσλήψεις ιχνηλατών και πραγματοποίηση 200.000 τεστ την ημέρα, όπως επίσης και την επένδυσή της στην εφαρμογή ιχνηλάτησης. Καταλήγει πως αυτή η στρατηγική αποσπά την προσοχή των πολιτών από το ουσιαστικό διακύβευμα και μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των θανάτων, ενώ προτείνει την αντικατάστασή της από αποκεντρωμένες στρατηγικές που εστιάζουν στον έλεγχο των μεταδοτικών ασθενειών.
Ζούμε σε μια εποχή με γρήγορους και έντονους ρυθμούς, που πολλά πράγματα μπορούν να φέρουν την καθημερινότητά μας άνω κάτω. Για αυτό ο αυτοέλεγχος είναι σημαντικός.
Η παράσταση «Στο Τσακ» θα παρουσιαστεί στις και 25 και 26 Δεκεμβρίου στο Radio City της Θεσσαλονίκης, ενώ από τις 16 Ιανουαρίου θα μεταφερθεί στο Θέατρο Αλέκος Αλεξανδράκης στην Αθήνα.
