Με την απειλή της μόνιμης διακοπής της χρηματοδότησης του ΠΟΥ από τις ΗΠΑ συνεχίζει ο Ντόναλντ Τραμπ την μάχη που έχει ανοίξει εναντίον του οργανισμού. Ποιες θα μπορούσαν όμως να είναι οι συνέπειες της αποχώρησης των ΗΠΑ από τα κράτη – μέλη του ΠΟΥ εν μέσω της φονικής παγκόσμιας πανδημίας;

Το τελεσίγραφο του Τραμπ βρίσκεται σε σύμπνοια με την τάση που έχει επιδείξει σε όλη τη διάρκεια της προεδρίας του να απομακρύνει τις ΗΠΑ από διεθνή σώματα και συμφωνίες. Ωστόσο, εξακολουθεί να σοκάρει καθώς διατυπώνεται τη στιγμή που η υγειονομική κρίση έχει κοστίσει περισσότερες από 300.000 ανθρώπινες ζωές σε όλο τον κόσμο.

Αν πραγματοποιήσει την απειλή του, οι συνέπειες θα είναι σημαντικές όχι μόνο για τις ΗΠΑ, αλλά και για όλο τον υπόλοιπο κόσμο.

Τι ακριβώς κάνει ο ΠΟΥ;

Ο οργανισμός που υπάγεται στον ΟΗΕ ιδρύθηκε το 1948 με στόχο τον συντονισμό των διεθνών στρατηγικών δημόσιας υγείας, ιδιαιτέρως στις περιπτώσεις των λοιμωδών ασθενειών.

Αποτελείται από 194 κράτη – μέλη, τα οποία εκπροσωπούνται στις συνόδους μέσω ειδικών, οι οποίοι και συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και χάραξης στρατηγικής. Επιπλέον, τα κράτη – μέλη ελέγχου άμεσα τη διοίκηση και την κατεύθυνση του ΠΟΥ. Ο οργανισμός έχει περισσότερα από 150 τοπικά γραφεία σε όλο τον κόσμο, όπου τα στελέχη του συνεργάζονται με τις τοπικές αρχές παρέχοντας καθοδήγηση και βοήθεια στον τομέα της υγείας.

Στα 70 χρόνια από την ίδρυσή του, ο ΠΟΥ έχει βοηθήσει στην εξάλειψη της ευλογιάς, τη μείωση της πολιομυελίτιδας κατά 99%, ενώ συμμετείχε στην πρώτη γραμμή της μάχης εναντίων επιδημιών όπως ο Έμπολα.

Παράλληλα, έχει αντιμετωπίσει επικρίσεις για την υψηλή γραφειοκρατία του, αλλά και για την πολιτικοποίησή του και την εξάρτησή του από σημαντικούς χρηματοδότες.

Πώς χρηματοδοτείται;

Ο ΠΟΥ αντλεί τα κεφάλαια για τη λειτουργία του από διάφορες πηγές: Διεθνείς οργανισμούς, δωρεές ιδιωτών, κράτη – μέλη αλλά και από τον ΟΗΕ στον οποίο υπάγεται.

Κάθε κράτος – μέλος υποχρεώνεται σε ετήσια συνδρομή με βάση τον πληθυσμό και τα επίπεδα πλούτου του. Από αυτά τα κεφάλαια συγκεντρώνεται το ένα τέταρτο της χρηματοδότησης του ΠΟΥ.

Τα υπόλοιπα χρήματα αντλούνται από «εθελοντικές προσφορές», είτε αυτές προκύπτουν από τα κράτη – μέλη είτε από ιδιώτες.

Οι ΗΠΑ είναι μακράν ο μεγαλύτερος χρηματοδότης. Κατά τη διάρκεια του 2018 και 2019 δώρισε 893 εκατομμύρια δολάρια, με το μεγαλύτερο μέρος του ποσού να παραχωρείται εθελοντικά. Μόλις τα 237 εκατομμύρια δολάρια απαιτούνταν ως συνδρομή για τη συμμετοχή τους.

Οι εθελοντικές δωρεές των ΗΠΑ αποτελούν το 14,67% των παγκόσμιων εθελοντικών συνεισφορών. Ο επόμενος μεγαλύτερος δωρητής είναι το Ίδρυμα του Μπιλ και της Μελίντα Γκέιτς, ένας ιδιωτικός αμερικανικός οργανισμός που δώρισε 531 εκατομμύρια δολάρια κατά την ίδια περίοδο.

Συγκριτικά, μόλις το 12% των κινεζικών δωρεών παραχωρήθηκαν στον ΠΟΥ εθελοντικά κατά το ίδιο διάστημα.

Ιστορικά, η ύπαρξη κρατών – μελών που δώριζαν τεράστια ποσά σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη, έχει πυροδοτήσει επικρίσεις για ευνοϊκή μεταχείριση και πολιτικοποίηση του ΠΟΥ. Πρόσφατα, οι επικριτές έχουν αμφισβητήσει τις σχέσεις του οργανισμού με την Κίνα, ως ανερχόμενη διεθνή οικονομική και πολιτική δύναμη.

Σε αυτές τις κριτικές στηρίζεται και ο Τραμπ, ο οποίος αρχικά επαινούσε την αντίδραση του ΠΟΥ και της Κίνας στην πανδημία. Πλέον, τους κατηγορεί ανοιχτά για την διαχείριση της υγεειονομικής κρίσης, αλλά και για πολιτικοποίηση της πανδημίας μέσω των επαίνων του ΠΟΥ για τα σκληρά μέτρα του κινεζικού κράτους στην πρώτη εμφάνιση του ιού.

Τι θα συμβεί αν αποχωρήσουν οι ΗΠΑ;

Ο ΠΟΥ κινδυνεύει να χάσει ένα σημαντικό μέρος της χρηματοδότησής του στο ενδεχόμενο παύσης καταβολής της αμερικανικής συνδρομής ή και πλήρους αποχώρησης των ΗΠΑ από τον οργανισμό.

Δεν είναι ακόμη βέβαιο αν θα απαιτηθεί η αύξηση του ποσού που καταβάλλουν οι υπόλοιπες χώρες, όμως οι πολιτικοί αρχηγοί σε όλο τον κόσμο δείχνουν ανήσυχοι απέναντι σε μια τέτοια προοπτική, ιδιαιτέρως καθώς ακόμη βρισκόμαστε εν μέσω πανδημίας.

«Έχουμε ανάγκη από έναν ισχυρό ΠΟΥ για να αντιμετωπίσουμε τον κοροναϊό, και ο ΠΟΥ είμαστε εμείς, τα κράτη μέλη του», τόνισε ο Εμμανουέλ Μακρόν σε προ-μαγνητοσκοπημένη δήλωσή του στη Σύνοδο Παγκόσμιας Υγείας τη Δευτέρα.

Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ υπογράμμισε επίσης την ανάγκη για διεθνή συνεργασία στα πλαίσια της μάχης με την πανδημία: «Βιώνουμε μια παγκόσμια κρίση με εκατοντάδες χιλιάδες άτομα να έχουν μολυνθεί και με τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις να δείχνουν ότι πρακτικά καμία χώρα δεν έχει καταφέρει να μείνει αλώβητη από την πανδημία», προειδοποίησε. «Αυτό σημαίνει ότι καμία χώρα δεν μπορεί να λύσει μόνη της το πρόβλημα. Πρέπει να εργαστούμε όλοι από κοινού».

Την Τρίτη, η ΕΕ επέκρινε εντόνως κάθε προσπάθεια διάσπασης του ΠΟΥ.

«Η ΕΕ υποστηρίζει τη διεθνή συνεργασία στη διάρκεια αυτής της κρίσης», δήλωσε η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπογραμμίζοντας ότι «οι πολυμερείς προσπάθειες ήταν η μόνη βιώσιμη επιλογή για να κερδίσουμε αυτή τη μάχη».

Επομένως μοιάζει απίθανο πως οποιαδήποτε απόφαση των ΗΠΑ για μερική ή πλήρη αποχώρηση από τον ΠΟΥ θα ενθάρρυνε και άλλα κράτη να ακολουθήσουν το ίδιο παράδειγμα. Το πιθανότερο είναι πως μια τέτοια κίνηση θα ξεσήκωνε σάλο από τις περισσότερες χώρες και διεθνείς οργανισμούς, όπως συνέβη και όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε την πρόιεσή του να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισίου για το Κλίμα το 2017.

Επιπλέον, μια πιθανή αποχώρηση των ΗΠΑ θα σήμαινε πως η χώρα θα έβλεπε την πρόσβασή της στους πόρους του ΠΟΥ να μειώνεται εν μέσω πανδημίας, την ίδια στιγμή που θα έχανε και το δικαίωμα να συμμετέχει στη χάραξη της στρατηγικής του οργανισμού. Αυτή τη στιγμή, το μέγεθος της οικονομικής συνεισφοράς των ΗΠΑ τις καθιστούν σημαντικό παίκτη εντός του ΠΟΥ.

Πηγή: www.cnn.com

Headlines