Μυστήριο με την καρατόμηση του εμπνευστή της συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης

Υποναύαρχος Τζιχάτ Γιαϊτζί. Τέως επιτελάρχης της Διοίκησης Ναυτικών Δυνάμεων της Τουρκίας. Το όνομά του διάσημο στην Ελλάδα. Ενας από τους υπερασπιστές του τουρκικού μεγαλοϊδεατισμού και υποστηρικτής των σχεδίων για τη «Μεγάλη και Δυνατή Τουρκία». Ο Γιαϊτζί την Παρασκευή το βράδυ, με απόφαση υπογεγραμμένη από τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετατέθηκε από τη θέση του επιτελάρχη, στο Γενικό Επιτελείο. Χωρίς να διευκρινίζεται ούτε η νέα του θέση ούτε οι αρμοδιότητές του.

Απόφαση η οποία ερμηνεύθηκε ως «καρατόμηση» του υψηλόβαθμου και επικοινωνιακά υπερδραστήριου και υπερπροβεβλημένου (για πολλούς) αξιωματικού. Ο Γιαϊτζί προχθές- σύμφωνα με ρεπορτάζ της τουρκικής «Χουριέτ» – δήλωσε την παραίτησή του, λέγοντας ότι πληγώθηκαν η τιμή και η υπερηφάνειά του. Αναφέρθηκε δε – με βάση τις ίδιες πληροφορίες – σε κατασκευασμένα στοιχεία που κατατέθηκαν εναντίον του, αναφορικά με υπόθεση στρατιωτικών προμηθειών.

Γαλάζια Πατρίδα

Ο Γιαϊτζί εμφανιζόταν ως ο αρχιτέκτονας του μνημονίου Τουρκίας – Λιβύης, για τις θαλάσσιες ζώνες, που επί της ουσίας επιχειρούσε να δώσει σάρκα και οστά, διά της επιβολής τετελεσμένων στο Αιγαίο, στο δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Είχε δεχθεί μάλιστα τα εύσημα για τις υπηρεσίες του. Με σειρά βιβλίων του εξέφραζε τις πλέον μαξιμαλιστικές θέσεις της Τουρκίας, όντας από τους κύριους εκφραστές των θεωριών περί δικαιωμάτων της Αγκυρας στο Αιγαίο και σε 23 νησιά. Δικοί του και οι χάρτες του τουρκολιβυκού μνημονίου, αλλά και οι διαρροές περί έτοιμου σχεδίου της Τουρκίας για ορισμό ΑΟΖ με το Ισραήλ. Κάποιοι ωστόσο στο παρελθόν είχαν χαρακτηρίσει τον Γιαϊτζί ως τον άνθρωπο που εγκλώβισε τον Ερντογάν στο αδιέξοδο σχέδιο του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Την ίδια στιγμή ο υποναύαρχος καρπωνόταν επικοινωνιακά και τα αποτελέσματα των εντοπισμού και διώξεων εναντίον φερόμενων ως «γκιουλενιστών» στις τάξεις των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, όντας ο εμπνευστής του «FETÖμετρου».

Για πολλούς ο Γιαϊτζί «πλήρωσε» την υπερπροβολή του που έριχνε τη σκιά της στην εικόνα του Ακάρ, τόσο στο θέμα των διώξεων των «γκιουλενιστών», όσο και στο ζήτημα του τουρκολιβυκού μνημονίου, με τις μεταξύ τους σχέσεις να χαρακτηρίζονται ως και «εχθρικές», εδώ και αρκετό καιρό και με δημοσιεύματα να αναφέρονται σε «πόλεμο», που η έκβασή του θα φαινόταν στις κρίσεις των ενόπλων δυνάμεων. Ωστόσο η λύση ήρθε νωρίτερα, διά χειρός Ερντογάν, που δείχνει να στέκεται στο πλευρό του Ακάρ, ο οποίος επίσης προέρχεται από τις ένοπλες δυνάμεις και η δεξαμενή του είναι ακραίοι εθνικιστές.

Ο υπουργός Αμυνας άλλωστε έχει αποδειχθεί ο συνδετικός κρίκος της κυβέρνησης Ερντογάν με το στράτευμα, μετά το πραξικόπημα, ενώ του έχει δοθεί και το δικαίωμα να ασκεί σε μεγάλο βαθμό και εξωτερική πολιτική στο όνομα της Τουρκίας.

Οι αντιδράσεις

Να σημειωθεί ότι στην είδηση του παροπλισμού του Γιαϊτζί αντέδρασε η αντιπολίτευση χαρακτηρίζοντας τον ναύαρχο ως ένα πρόσωπο «στο στόχαστρο των γκιουλενιστών και των Ελλήνων». Κριτική στον Ερντογάν άσκησε και ο εμπνευστής του σχεδιασμού της «Γαλάζιας Πατρίδας», αντιναύαρχος ε.α. Τζεμ Γκιουρντενίζ, σημειώνοντας παράλληλα την ανησυχία του για το αν μία τέτοια απόφαση θα επηρεάσει και την πολιτική της Τουρκίας στη θάλασσα..

Η Αθήνα

Ο «αφοπλισμός» Γιαϊτζί και το παρασκήνιο που προηγήθηκε απασχολεί και την Αθήνα, προκειμένου να αποκρυπτογραφήσει εάν πρόκειται για μία απόφαση που θα φέρει αλλαγές και στην πολιτική της Αγκυρας απέναντι στην Ελλάδα. Διπλωματικές και στρατιωτικές πηγές σημειώνουν ότι η ελληνική πλευρά παρακολουθεί τις εξελίξεις, ωστόσο είναι εξαιρετικά νωρίς για οποιαδήποτε κρίση. Στα θετικά σενάρια αναφέρουν ότι ενδεχομένως η απομάκρυνσή του να φέρει στην επιφάνεια και μία προσπάθεια εκτόνωσης της έντασης, χωρίς αυτό να σημαίνει υποχώρηση της Τουρκίας από τις διεκδικήσεις της.

«Εάν κάποιος επιχειρήσει να ενώσει τις τελείες θα δει ότι η απόφαση για τον Γιαϊτζί ακολούθησε την κοινή διακήρυξη της πενταμερούς, που ήταν επιτυχία του ΥΠΕΞ, την καταδικαστική δήλωση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ. Εάν σε αυτό προσθέσουμε την ακύρωση ασκήσεων και στις δύο πλευρές, τα οικονομικά προβλήματα της Αγκυρας και τις προσπάθειες επαναπροσέγγισης της γείτονος από τις ΗΠΑ, που ενδεχομένως να πιέζουν και για αποκλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους, τότε ίσως δούμε ένα σχήμα εκτόνωσης» σημειώνουν στρατιωτικές πηγές στα «ΝΕΑ». Τονίζουν όμως ότι δεν αποκλείεται αυτή η θεωρία να διαψευστεί, σημειώνοντας ότι σε κάθε περίπτωση ο γρίφος Γιαϊτζί είναι πολύ νωρίς για να λυθεί.