Κοροναϊός και εστίες υπερμετάδοσης: Οι χώροι που προκάλεσαν την έκρηξη της πανδημίας

Μπαρ, πλοία, κρουαζιερόπλοια και θέρετρα σκι είναι, μεταξύ άλλων, τα μέρη όπου φαίνεται πως υπήρξαν εστίες υπερμετάδοσης του κοροναϊού ανά τον κόσμο.

Σε αυτή την αποκάλυψη προέβη σήμερα, κατά τη διάρκεια της επίσημης ενημέρωσης για τον κοροναϊό, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας, Σωτήρης Τσιόδρας.

Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Τσιόδρα το ποσοστό από την επιδημία που προκαλείται από φαινόμενα υπερμετάδοσης είναι ιδιαίτερα σημαντικό.

«Το 99,7% των μεταδόσεων της νόσου φαίνεται να προκύπτει από εστίες υπερμετάδοσης»

Όπως υπογράμμισε ο κ. Τσιόδρας, «σύμφωνα με μελέτη του πανεπιστημίου του Λονδίνου πολλαπλές επιδημίες ξεκινούν από τέτοιους χώρους. Φέρνω ως παράδειγμα τις κατοικίες μεταναστών στη Σιγκαπούρη, τα μπαρ ζωντανής μουσικής στην Ιαπωνία, τα κρουαζιερόπλοια, τα πλοία, τα εργοστάσια επεξεργασίες κρέατος στις ΗΠΑ, τα θέρετρα του σκι στην Αυστρία και Βόρεια Ιταλία, τα οποία διαδραμάτισαν κομβικό ρόλο στην ευρωπαϊκή πανδημία».

Μάλιστα, επιστρέφοντας στο θέμα, τόνισε πως το 99,7% των μεταδόσεων της νόσου φαίνεται να προκύπτει από εστίες υπερμετάδοσης. Αυτές αφορούν κατά κύριο λόγο κλειστούς χώρους, όπου παρατηρείται συνωστισμός και στους οποίους κάποιος ασυμπτωματικός μπορεί να μεταφέρει τον ιό σε δεκάδες άλλους.

Εστίες υπερμετάδοσης ανά τον κόσμο

«Μάλιστα, από κάποιες μαθηματικές εκτιμήσεις των ίδιων επιστημόνων υπολογίζεται πως δεν χρειάζεται να είναι πολλοί οι μολυσμένοι σε αυτούς τους χώρους. Λένε ότι περίπου το 80% των λοιμώξεων, μπορεί να προκαλείται από ένα 10% των περιπτώσεων της νόσου» συνέχισε στο ίδιο θέμα.

«Το Ισραήλ, σε παρόμοια ανάλυση, εκτίμησε ότι το 5% των ασθενών οδήγησε στο 80% των νόσων στη χώρα» εξήγησε σε αυτό το πλαίσιο και πρόσθεσε πως «με φυλογενετική ανάλυση, παρόμοια με αναλύσεις που πραγματοποιούμε ήδη και στην πατρίδα μας, το 70% των περιπτώσεων στην χώρα αποδόθηκε σε ταξιδιώτες από τις ΗΠΑ, που ήταν θετικοί σε ποσοστό 27%».

Ακόμα, ο κ. Τσιόδρας περιέγραψε πως ένας μόνο θετικός στον κοροναϊό επισκέφτηκε τρία μπαρ σε ένα βράδυ, με τις Αρχές στη Νότια Κορέα να οδηγούνται στην ιχνηλάτηση 7.200 ατόμων από πέντε παρόμοιους χώρους!

Η σημασία του δείκτη k στη μετάδοση του κοροναϊού

«Μάλλον είναι μικρότερος από τον SARS ο δείκτης k» είπε ο Σωτήρης Τισόδρας που εκτίμησε πως ο δείκτης, άγνωστος ακόμη για το νέο κοροναϊό, σίγουρα θα βοηθήσει στο μέλλον.

«Θα μας βοηθήσει στο μέλλον προβλεπτικά. Σε συνεργασία με μια πολύ καλή διαδικασία ιχνηλάτησης» τόνισε.

Ο «παράγων διασποράς k» δείχνει πόσο η νόσος Covid-19, που προκαλεί ο κοροναϊός και κάθε άλλη επιδημία τείνει να βασίζει την εξάπλωση της όχι σε μια ευρεία διασπορά στον πληθυσμό, αλλά σε λίγες εστίες υπερμετάδοσης.

Όσο χαμηλότερος είναι ο δείκτης k, τόσο αυτό σημαίνει ότι η μετάδοση του κοροναϊού προέρχεται από ένα μικρό αριθμό ανθρώπων, οι οποίοι την μεταδίδουν στους υπόλοιπους.

Γιατί είναι σημαντικός

Μετά από εμπειρία μερικών μηνών από τη συμπεριφορά του νέου κοροναϊού SARS-CoV-2, οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με το «Science», έχουν διαπιστώσει ότι μερικοί μόνο άνθρωποι κάνουν όλη τη «ζημιά» μολύνοντας πολλούς άλλους, ενώ πολλοί άλλοι – ίσως οι περισσότεροι- όχι απλώς δεν έχουν συμπτώματα, αλλά δεν την μεταδίδουν καν.

Αφθονούν τα παραδείγματα εστιών μετάδοσης σε πλοία, πούλμαν, εστιατόρια, οίκους ευγηρίας, νοσοκομεία, φυλακές, εκκλησίες, χορωδίες, κέντρα μεταναστών κ.α., όπου ένας μοναδικός άνθρωπος μόλυνε δεκάδες άλλους.

Και άλλες λοιμώδεις νόσοι εξαπλώνονται από λίγες εστίες μετάδοσης, όμως ο νέος κοροναϊός -όπως και οι συγγενικοί κορονοϊοί των νόσων SARS και MERS- φαίνεται ιδιαίτερα επιρρεπής στο να εξαπλώνεται σε ομάδες ανθρώπων που βρίσκονται κοντά ο ένας στον άλλο. Αυτό θεωρείται πάντως ενθαρρυντικό από τους επιστήμονες, επειδή ο περιορισμός των συγκεντρώσεων σε κλειστούς χώρους ή ή τήρηση προφύλαξης (απόσταση δύο μέτρων και μάσκα) μπορεί να «φρενάρει» τον ιό.

«Αν μπορείς να προβλέψεις τις περιστάσεις που προκαλούν τέτοια γεγονότα, τα μαθηματικά δείχνουν ότι είναι δυνατό πραγματικά να περιορίσεις πολύ γρήγορα τη δυνατότητα της νόσου Covid-19 να εξαπλώνεται», σύμφωνα με τον καθηγητή οικολογίας των λοιμωδών νόσων Τζέιμι Λόιντ-Σμιθ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Λος Άντζελες (UCLA). Ο ίδιος τόνισε ότι «ο πιο συνηθισμένος αριθμός R0 είναι μηδέν, καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μεταδίδουν καθόλου τη λοίμωξη».

Ακριβώς γι’ αυτό, παράλληλα με το R0, οι επιστήμονες στρέφονται επίσης στο δείκτη διασποράς k. Σε μια επιστημονική δημοσίευση-ορόσημο στο «Nature» το 2005, ο δρ Λόιντ-Σμιθ και οι συνεργάτες του εκτίμησαν ότι στο Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS) το k ήταν μόνο 0,16 (δηλαδή η υπερ-μετάδοση από λίγους έπαιζε κομβικό ρόλο), ενώ στο Αναπνευστικό Σύνδρομο της Μέσης Ανατολής (MERS) το k ήταν 0,25. Στην πανδημία της «ισπανικής» γρίπης το 2018 (η οποία κακώς βαφτίστηκε έτσι προς μεγάλη δυσφορία των Ισπανών) το k υπολογίζεται σε περίπου ένα, άρα η μετάδοση γινόταν μέσω ευρύτερης διασποράς.

Ο κοροναϊός μεταφέρεται με αεροσταγονίδια

Τέλος, σχετικά με αυτό το θέμα, ο κ. Τσιόδρας επανέλαβε πως ο ιός μεταδίδεται κατά βάση μέσω αεροσταγονιδίων από τη μύτη και το στόμα.

Έτσι, ξεκαθάρισε πως εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η αποφυγή κομβικών σημείων, τα οποία ο Σωτήρης Τσιόδρας αποκάλεσε «εστίες υπερμετάδοσης σε κλειστούς χώρους με συνωστισμό».

Ο λοιμωξιολόγος επανέλαβε τη σημασία της τήρησης αποστάσεων, της αποφυγής άσκοπων μετακινήσεων και η επίσκεψη σε μέρη με πολυκοσμία και ιδιαίτερα κλειστούς χώρους.

«Ελπίζω να επιστρέψουμε κάποια στιγμή σε μια κανονικότητα και όχι σε μια εντελώς νέα κανονικότητα όπως εκτιμούν οι νοτιοκορεάτες συνάδελφοί μου» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τσιόδρας.