Εναλλακτικός τουρισμός: Μπορεί να είναι η απάντηση σε ένα κόσμο που αλλάζει;

Ήλιος και θάλασσα; Όχι μόνο. Μαζικός τουρισμός; Όχι αποκλειστικά. Το πλήγμα που δέχθηκε η τουριστική βιομηχανία από την πανδημία φαίνεται να ενισχύει τάσεις που έως τώρα έλκυαν λίγους. Οι εναλλακτικοί προορισμοί, οι ταξιδιωτικές εμπειρίες, η εξερεύνηση, τα roads trips, οι λεγόμενες υπηρεσίες well being, η απομόνωση και ο «αναχωρητισμός» σε μέρη που δεν πνίγονται στον κόσμο κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος στις επιλογές των επισκεπτών, όπως δηλώνουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ οι ειδικοί του χώρου. «Δεν μιλάμε πια για τουρισμό των καλοκαιρινών διακοπών, αλλά για έναν τουρισμό πολύ περισσότερων μηνών με πολλά ειδικά προϊόντα» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Πάρις Τσάρτας, καθηγητής Τουριστικής Ανάπτυξης στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.

Είναι όμως η χώρα μας έτοιμη να προσφέρει αυτές τις εναλλακτικές που ξεφεύγουν από το κλασικό σχήμα; Διαθέτει τον φυσικό πλούτο αλλά και τις υποδομές για να ανταποκριθεί σε αυτές τις νέες απαιτήσεις; «Η Ελλάδα έχει δημιουργήσει ένα κεφάλαιο υψηλής αξίας και αυτό θα μπορέσουμε να το αξιοποιήσουμε, για να καταφέρουμε να χτίσουμε ό,τι χάσαμε» είναι η απάντηση που δίνει ο Γιάννης Ρέτσος, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων. «Προφανώς διαχειριζόμαστε μια πρωτόγνωρη κατάσταση, όμως διαθέτουμε ένα πολύ καλό τουριστικό προϊόν» προσθέτει.

Περιγράφοντας τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στον χώρο του τουρισμού, ο καθηγητής Πάρις Τσάρτας επισημαίνει πως «θα ενισχυθούν και θα αναπτυχθούν οι πολιτικές βιώσιμης ανάπτυξης είτε αυτό αφορά προορισμούς είτε επιχειρήσεις». Σημειώνει μάλιστα πως οι βιώσιμες πρακτικές θα καταστούν στοιχείο λειτουργίας αλλά και ανταγωνιστικότητας καθώς θα βαραίνουν ως κριτήριο στην τελική επιλογή των τουριστών.

Ο Πάρις Τσάρτας αναφέρεται επίσης σε «υπολογίσιμες ομάδες τουριστών» με ειδικό βάρος στην τουριστική βιομηχανία. Μια τέτοια ομάδα, η οποία μάλιστα σχετίζεται με την Covid – 19, είναι οι άνω των 65 ετών. Η κατηγορία αυτή συμβάλλει στον τουριστικό τζίρο με ένα ποσοστό της τάξης του 20%, ενώ σημαντική είναι και η συμβολή των millennials, όπως λέγεται η πρώτη «ψηφιακή» γενιά. «Οι ομάδες αυτές εμφανίζονται απαιτητικές, πληροφορημένες και με το ταξίδι να είναι μέρος της προσωπικής τους κουλτούρας και της οικογενειακής τους ζωής» σημειώνει ο καθηγητής του Χαροκόπειου.

«Ο τομέας θα αλλάξει» σημειώνει ο ίδιος. «Υπάρχει μάλιστα η εκτίμηση πως θα αυξηθούν οι προορισμοί από τους περίπου πέντε χιλιάδες που είναι σήμερα. Πολλοί από τους αυτούς θα είναι πολυσύνθετοι προορισμοί υπό την έννοια πως θα ξεφεύγουν από το μοντέλο του κλασικού μαζικού τουρισμού». Η επόμενη ημέρα για τον τουρισμό είναι επομένως ήδη εδώ. Και η Ελλάδα; «Η χώρα μας είναι από τους ελκυστικότερους Sun & Beach προορισμούς. Έχει όλα τα προσόντα όμως για να μετασχηματιστεί σε έναν συναρπαστικό Rising Star πολυθεματικό τουριστικό προορισμό 365 ημερών» λέει ο Μιχάλης Μαυρόπουλος, ιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος εταιρείας, η οποία εξειδικεύεται στον χώρο των ταξιδιωτικών εμπειριών με πολύχρονη διεθνή εμπειρία σε ηγετικούς ρόλους στον κλάδο του τουρισμού.

Ο ίδιος επισημαίνει πως τα τελευταία χρόνια η ταξιδιωτική βιομηχανία σημείωσε μια μεγάλη στροφή προς τα Βιωματικά Ταξίδια (Experiental Travel), όπου οι καταναλωτές επιλέγουν να αγοράσουν εμπειρίες αντί πραγμάτων. Και η χώρα μας προσφέρει τέτοιες εμπειρίες αν λάβει υπόψη του κανείς την ανταπόκριση των ξένων τουριστών στα «σαφάρι» που διοργανώνει ο ίδιος σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων και η Αττική. Μα μπορεί να προσφέρει τέτοιες συγκινήσεις η Αττική; «Μιλάμε για καταπληκτικές διαδρομές σε χωμάτινους δρόμους γύρω από λίμνη του Μαραθώνα, αλλά και στα Γεράνια Όρη απ’ όπου μπορείς να καταλήξεις στη Λίμνη της Βουλιαγμένης» εξηγεί ο Μιχάλης Μαυρόπουλος, ο οποίος ξεκίνησε μόλις πέρυσι αυτήν την επιχειρηματική δραστηριότητα.

Ο ίδιος λέει πως, όπως προκύπτει από τη συνεργασία του με μεγάλο tour operator του εξωτερικού, φέτος το ενδιαφέρον είναι το ίδιο έντονο. Η Ελλάδα, είναι το συμπέρασμά του, είναι έτοιμη ή προετοιμάζεται με ταχείς ρυθμούς για το ραντεβού με αυτές τις νέες τάσεις. «Ζούμε σε μια χώρα με γεωγραφικό πλεονέκτημα μιας και βρέχεται σχεδόν ολόκληρη από θάλασσα, με υπέροχες ακτές, απομονωμένα νησιά με ελάχιστους κατοίκους και ερημικές παραλίες, ανεξερεύνητα βουνά, αλπικά τοπία, χιλιόμετρα δασικών δρόμων που την διασχίζουν» συμφωνεί από την πλευρά του ο Χρήστος Αθανασιάδης, εμπνευστής και ιδιοκτήτης ενός ξενώνα στην περιοχή της λίμνης Πλαστήρα. Διαφωνεί ωστόσο με τον όρο «τάσεις». «Δεν είναι τάση, είναι ανάγκη» λέει χαρακτηριστικά.

Η ανάγκη, λέει, ήταν το καύσιμο υλικό για το «χειροποίητο χωριό» που δημιούργησε πριν από λίγα χρόνια, αλλά και η πεποίθηση πως με το πέρασμα των χρόνων η ανάγκη μιας διαφορετικής, πιο βιωματικής εμπειρίας θα άγγιζε όλο και περισσότερους. «Τα φυσικά πλεονεκτήματα υπάρχουν» επιμένει. «Πρέπει ωστόσο να συνδυάζονται και με εξειδικευμένες υπηρεσίες στον τομέα της γαστρονομίας αλλά και της υγείας. Σημαντική είναι επίσης η επαφή με την τοπική κοινωνία και την πολιτιστική κληρονομιά» προσθέτει σημειώνοντας πως «ήδη τώρα αλλά ακόμη περισσότερο στο μέλλον θα είμαστε έτοιμοι να ανταποκριθούμε και στις πιο απαιτητικές ανάγκες των επισκεπτών».

Και οι ανάγκες ξεπερνούν πλέον εκείνες της ξαπλώστρας και της ομπρέλας στην παραλία. Όπως; «Η απομόνωση, η επαφή με τη φύση που με τη σειρά της βοηθάει στην ενδοσκόπηση, η ησυχία, οι μυρωδιές, οι δραστηριότητες, ο αγροτουρισμός, οι γευστικές εμπειρίες, οι ήχοι, τα χαρτογραφημένα μονοπάτια για πεζοπορία, δασικές διαδρομές με αυτοκίνητο, θρησκευτικοί και πολιτιστικοί θησαυροί, πυρήνες βιοποικιλότητας. Αυτό το μέρος, αλλά και γενικότερα ο τόπος μας, είναι ένας τόπος για αληθινούς ταξιδευτές» καταλήγει ο Χρήστος Αθανασιάδης.