Γκίκας Μαγιορκίνης: Ο πυλωρός της έρευνας γονιδιωμάτων πασχόντων της πανδημίας

Συνέντευξη στον Γιώργο Γκίλσον

Ένα από τα πολλά παράδοξα της πανδημίας του νέου κορωνοιού είναι ότι ενώ τα κράτη έκλειναν τα σύνορά τους και τις γραμμές παγκοσμίων μεταφορών καταστρατηγώντας και διακόπτοντας μιαν άνευ προηγουμένου οικονομική και κοινωνική παγκοσμιοποίηση δεκαετιών, ταυτόχρονα επέφερε την πιο γρήγορη και απρόσκοπτη ανταλλαγή επιστημονικών πληροφοριών, στοιχείων, και ερευνητικών αποτελεσμάτων στην ιστορία.

Μια τέτοια εξέλιξη αποτελεί μια νέα και ελπιδοφόρα έρευνα του γονιδιώματος των βαρέως και ηπίως πασχόντων ώστε να διαπιστωθούν τυχόν κοινά γενετικά χαρακτηριστικά τα οποία να εξηγούν γιατί κάποιοι οργανισμοί είναι πιο επιρρεπείς σε βαριά μορφή της νόσου και πώς αυτές η γενετικές ιδιομορφίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανεύρεση νέων στοχοποιημένων πρωτοκόλλων θεραπείας και τακτικών περιορισμού της εξάπλωσης του ιού

Ελπίζεται ότι θα παράξει και πολύτιμες πληροφορίες για την διαχείριση μελλοντικών κυμάτων του Covid-19 αλλά και άλλων πανδημιών.

Η έρευνα θα διεξαχθεί με σύμπραξη του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου με το Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου και συγκεκριμένα με την περίφημη τράπεζα των 100,000 γονιδιωμάτων της  GeCIP (Genomics England Clinical Interpretation Partnership), εταιρεία ειδικού σκοπού του βρετανικού υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας Genomics England.

Επικεφαλής ο κλινικός ερευνητής αναισθησιολογίας και εντατικολογίας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου Δρ. Kenneth Baillie.

Το πρόγραμμα προβλέπει την σταδιακή μελέτη της αλληλουχίας γονιδιώματος 35,000 Βρετανών πολιτών – συμπεριλαμβανομένων και ανθρώπων με καταγωγή από πρώην αποικίες (πχ Ινδία και σημερινό Πακιστάν αλλά και από αφρικανικά κράτη) – και κράτη-μέλη της Κοινοπολιτείας που έχουν νοσήσει από τον νέο κωρονοιό – 20.000 πού εισήχθησαν σε κλίνες ΜΕΘ και 15.000 ανθρώπων με ήπια συμπτώματα.

Η αρχή θα γίνει με 2,000 δείγματα που έχουν ήδη ληφθεί και αναμένεται να γίνουν οι πρώτες ανακοινώσεις ενδεχομένως μέχρι το τέλος του έτους.

Στην προσπάθεια αυτή κομβικό ρόλο θα παίξει ο βραβευμένος Έλληνας ιολόγος και καθηγητής ΕΚΠΑ Γκίκας Μαγιορκίνης ως επικεφαλής του τομέα έρευνας του Covid-19, θέση από την οποία θα αξιολογήσει τις αιτήσεις δεκάδων ανά τον κόσμο ερευνητικών ομάδων για πρόσβαση στην τράπεζα γονιδιωμάτων, θα επιλέξει τα ιολογικά εργαλεία της νέας υπολογιστικής πλατφόρμας που στήνεται επί τούτου και θα συντονίζει θεματικές συμπράξεις ομάδων με παρεμφερή ερευνητική εστίαση.

H πλατφόρμα για αιτήσεις άνοιξε προ ενός μηνός περίπου και ήδη έχουν υποβληθεί μερικές δεκάδες.

«Στην τράπεζα των 100,0000 γονιδιωμάτων άρχισα να συμμετέχω από το 2016 ως επικεφαλής της έρευνας που γίνεται γύρω από τα λεγόμενα μεταθετά στοιχεία του ανθρώπινου γονιδιώματος (transposable elements), τα κομμάτια γονιδιώματος που αντιγράφουν τον εαυτό τους και μετακινούνται από το ένα σημείο στο άλλο, που συμπεριφέρονται σαν ιοί.  Συμμετέχω ως επικεφαλής στο μεγαλύτερο κομμάτι του γονιδιώματος του ανθρώπου στα πλαίσια αυτού του προγράμματος και συνεπικουρώ στην ανάλυση των παθογόνων που γίνεται στα πλαίσια\αυτού του προγράμματος,» λέει ο κ. Μαγιορκίνης σε αποκλειστική συνέντευξη επί του θέματος στο Βήμα της Κυριακής.

«Η καινούργια ανάλυση που θέλω να κάνω γύρω από το Covid-19 ταιριάζει πολύ με τα υπάρχοντα ερευνητικά ενδιαφέροντά μου ενώ υπήρχε ομοφωνία από πλευράς του Genomics England ότι ό ρόλος μου στην τράπεζα μέχρι σήμερα ήταν πολύ καλός, ενώ η εμπειρία μου στον τομέα της ιολογίας και γενωμικής ήταν κατάλληλη ώστε να αναλάβω και τον τομέα του Covid-19».

«Το βασικό ερευνητικό output είναι τι θα γίνεται με τις πληροφορίες που θα βγάλει για την εύρεση παθογόνων μέσα σε ανθρώπινα γωνιδιώματα. Έπρεπε πρώτα να φτιάξουμε τις οδηγίες για το πώς να επιλυθεί το βιοηθικό ζήτημα της διαχείρισης των πληροφοριών για τα παθογόνα και σε ποιες περιπτώσεις θα ενημερώνονται οι ασθενείς για άλλα τυχόν παθογόνα ευρήματα. Έχουμε μια περπατημένη για τι αναφέρουμε στον ασθενή και τι όχι διότι είχε μπλοκάρει η ανάλυση λόγω αυτού του προβλήματος.»

«Υπήρχε η σκέψη – και εδώ εννοώ πρωτίστως τον επικεφαλής της τράπεζας γονιδιωμάτων Sir Mark Caulfield – από την αρχή της επιδημίας ότι αν και όταν βρεθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι μια ανάλυση η οποία πρέπει να γίνει. Η τράπεζα κάνει δωρεάν την μελέτη αλληλουχίας γονιδιωμάτων για ασθενείς που θα προσφέρουν δείγμα. Τους δίδεται η έκθεση αλλά ταυτόχρονα αποθηκεύεται το γονιδίωμα για έρευνα.»