Πανελλαδικές 2020: Προτεινόμενα θέματα Νεοελληνικής Γλώσσας (Γενικής Παιδείας)

Για την καλύτερη προετοιμασία των υποψηφίων ενόψει των πανελλαδικών εξετάσεων το in.gr παρουσιάζει προτεινόμενα θέματα για τα υπό εξέταση μαθήματα.

Παρακάτω μπορείτε να δείτε προτεινόμενο θέμα Πανελληνίων εξετάσεων Ημερήσιων Ενιαίων Λυκείων και Επαγγελματικών Λυκείων (Ομάδα Β’)  για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας Γενικής Παιδείας .

Προτεινόμενα Θέματα

Αναζητείται μια καλή είδηση

(1)Η σημερινή κοινωνία της πληροφορίας διολισθαίνει προς την παραπληροφόρηση με τις αμέτρητες καθημερινές ποικιλόμορφες οικονομικές και κοινωνικές αναλύσεις, πολλές από τις οποίες προκαλούν σύγχυση τόσο με τα διασταυρούμενα πυρά τους όσο και με τις σύντομες διαψεύσεις τους. Πρωτεύοντα ρόλο γι’ αυτή την κατάσταση που βιώνουμε δεν έχει μόνο η πολιτική, αλλά και τα ΜΜΕ, ηλεκτρονικά και έντυπα.
(2)Χρόνια τώρα παρακολουθούμε από τις τηλεοράσεις την προβολή, κυρίως, θεμάτων που «πουλούν». Εγκλήματα, φόνοι, ληστείες, τρομοκρατίες, καταστροφές, σεισμοί, νεκροί και όλα τα σχετικά  προβάλλονται επίμονα. Οι άνθρωποι όμως ως κοινωνικά ζώα έχουν, από τη φύση τους, ανάγκη το καλό και το αναζητούν , διότι τους τέρπει· με πολλούς να έχουν μέσα τους ενδυναμωμένη την καλοσύνη και την υπευθυνότητα. Όταν όμως συνεχώς βλέπουν, ακούνε ή διαβάζουν μόνο αρνητικές ειδήσεις, τότε υποσυνείδητα πολλοί από αυτούς προσαρμόζονται σ’ αυτόν τον παραμορφωμένο κόσμο· είναι οι ιδέες, οι αξίες, οι αντιλήψεις που διασπείρονται στην κοινωνία, όπως τα μικρόβια, και είναι αυτός ο βασικός μηχανισμός της πολιτισμικής μας εξέλιξης.

(3)Το καλό ή κακό περιστατικό πάντα έχει την επίδρασή του. Κατηγορούμε συλλήβδην τους νέους για την ανευθυνότητα και τη σκληρότητά τους· και όμως όταν ένας νεαρός ποδοσφαιριστής έκανε μια καλή πράξη, επισκέφθηκε στην Κύπρο ένα μικρό άρρωστο θαυμαστή του και έμεινε παίζοντας μαζί του μια ολόκληρη ημέρα, η καλή αυτή είδηση άγγιξε χιλιάδες νεαρούς φιλάθλους και προβλήθηκε ευρέως ως εκ τούτου. Με τέτοιες περιπτώσεις από κάθε όροφο κάθε πολιτιστικού οικοδομήματος η βία και η επιθετικότητα θα πέθαιναν.
(4)Μήπως λοιπόν θα έπρεπε ορισμένοι ανοησιολόγοι και ανουσιολόγοι- όσοι λίγοι κι αν είναι, ίσως είναι και πολλοί, αν εκταθούμε και εκτός πρωτευούσης-, που δήθεν διασκεδάζουν το τηλεοπτικό ή ραδιοφωνικό κοινό τους, να υποχρεωθούν να μετεκπαιδευθούν στην κατανόηση της δύναμής τους και στην παιδαγωγική βελτίωσή τους; Για να μην βλάπτουν μ’ αυτά που λένε, μ’ αυτά που προβάλλουν και τα θεωρούν και περισπούδαστα. Με τις επιδόσεις τους αυτές όμως κάνουν κακό στην κοινωνία, στους ανθρώπους κάθε ηλικίας, στους οποίους προβάλλουν έναν ελλειμματικό κόσμο στον οποίον εθίζονται πολλοί· και από το κακό πάμε στο χειρότερο· σε μια χώρα που δεν αξιολογείται συστηματικά τίποτα.
(5)Μια πρόταση λοιπόν, ιδιαίτερα τώρα που όλα μοιάζουν σκούρα, θα ήταν να συμφωνήσουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί μεταξύ τους για να αφιερώνουν ένα ποσοστό του χρόνου των δελτίων τους σε καλές ειδήσεις· οι εφημερίδες και τα περιοδικά μια χαρακτηριστική ξεχωριστή σελίδα σε θετικές ειδήσεις· και κάποιες εφημερίδες σκανδαλοθηρικού ή κουτσομπολίστικου περιεχομένου να αναγκασθούν να τηρούν ορισμένα αξιοπρεπή κριτήρια, τα οποία οφείλει η Πολιτεία να διαμορφώσει. Για να σπάσει η αρνητική νοοτροπία του νεοέλληνα, που δεν το ’χει σε καλό να πει έναν καλό λόγο για κανέναν και για τίποτα, διότι αυτό βλέπει και ακούει παντού.

(Σταμάτης Αλαχιώτης, Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ. Διασκευή)

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να συντάξετε περίληψη του  κειμένου σε 80 -100 λέξεις.

(Μονάδες 25)

Β.1. Να δηλώσετε αν το περιεχόμενο των προτάσεων είναι σωστό ή λανθασμένο με βάση το νόημα του κειμένου.

α. Για την παραπληροφόρηση ευθύνονται αποκλειστικά τα Μέσα Ενημέρωσης.

β. Οι αρνητικές ειδήσεις συνδέονται με το οικονομικό κέρδος των Μέσων που τις προβάλλουν.

γ. Η ενέργεια του ποδοσφαιριστή συγκίνησε πολυάριθμους ανθρώπους νεαρής ηλικίας.

δ. Οι δημοσιογράφοι δεν επηρεάζουν τους δέκτες τους.

ε. Το κράτος οφείλει να είναι αμέτοχο στο έργο των Μέσων Ενημέρωσης.

(Μονάδες 10)

Β2. α) Να εντοπίσετε τον τρόπο πειθούς της τέταρτης παραγράφου.

(Μονάδες 4)

β) Να σημειώσετε ποια νοηματική σχέση εκφράζουν οι διαρθρωτικές λέξεις :

όμως/ ή / λοιπόν / αν / Για να 

(Μονάδες 5)

Β3. α) Να γράψετε από ένα συνώνυμο των λέξεων: αναζητούν, τέρπει, επίδραση , συλλήβδην , βελτίωση

(Μονάδες 5)

β) Να γράψετε από ένα αντώνυμο των λέξεων: διαψεύσεις , ενδυναμωμένη, προσαρμόζονται, βασικός , συμφωνήσουν    

(Μονάδες 5)

Β4. α) , διότι τους τέρπει: Να αιτιολογήσετε τη χρήση του κόμματος.

(Μονάδες 3)

β) Να αναφέρετε τρεις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο συγγραφέας εκφράζει σχόλιο.

(Μονάδες 3)

Γ. Άρθρο: Με ποιες μορφές παρατηρείται προπαγάνδα από τα Μ.Μ.Ε. και με ποιους τρόπους ο πολίτης θα καταστεί συνειδητοποιημένος ώστε να μην καθίσταται αντικείμενο εξαπάτησης από την προπαγάνδα;(500-600 λέξεις)

(Μονάδες 40)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ

ΑΝΑΖΗΤΕΙΤΑΙ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΕΙΔΗΣΗ

Α.Το κείμενο πραγματεύεται τα Μέσα  Ενημέρωσης. (Θέμα του κειμένου.) Αρχικά, σημειώνεται ότι η σύγχρονη κοινωνία κλίνει προς την παραπληροφόρηση εξαιτίας της πολιτικής και των Μέσων Ενημέρωσης. (1η) Στη συνέχεια, επισημαίνεται ότι εξαιτίας της υπερπροβολής αρνητικών/δυσάρεστων γεγονότων από τα Μέσα Ενημέρωσης οι δέκτες τους συμβιβάζονται με μια κοινωνία παρακμασμένη  (2η) ενώ αν προβάλλονται θετικά γεγονότα,  η εχθρότητα θα εξαλείφονταν. (3η) Επομένως, αναφέρεται ότι τα στελέχη της πληροφόρησης αρμόζει να εκπαιδευθούν εκ νέου ώστε να κατανοήσουν την ισχύ τους και να αναβαθμίσουν τον παιδευτικό τους ρόλο. (4η)  Για αυτό, τέλος, προτείνεται τα Μέσα Ενημέρωσης να προβάλλουν και θετικά γεγονότα. (5η)

Β.1.

α. Για την παραπληροφόρηση ευθύνονται αποκλειστικά τα Μέσα Ενημέρωσης. : Λ

β. Οι αρνητικές ειδήσεις συνδέονται με το οικονομικό κέρδος των Μέσων που τις προβάλλουν. : Σ

γ. Η ενέργεια του ποδοσφαιριστή συγκίνησε πολυάριθμους ανθρώπους νεαρής ηλικίας. : Σ

δ. Οι δημοσιογράφοι δεν επηρεάζουν τους δέκτες τους. : Λ

ε. Το κράτος οφείλει να είναι αμέτοχο στο έργο των Μέσων Ενημέρωσης. : Λ

Β2. α) Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου. Τα μέσα πειθούς είναι οι αρνητικοί χαρακτηρισμοί

(ανοησιολόγοι και ανουσιολόγοι) και οι κατηγορίες (Με τις επιδόσεις τους αυτές όμως κάνουν κακό στην κοινωνία, στους ανθρώπους κάθε ηλικίας, στους οποίους προβάλλουν έναν ελλειμματικό κόσμο στον οποίον εθίζονται πολλοί· και από το κακό πάμε στο χειρότερο· σε μια χώρα που δεν αξιολογείται συστηματικά τίποτα.)

β) όμως : αντίθεση / ή : διάζευξη / λοιπόν : συμπέρασμα / αν : προϋπόθεση / Για να : σκοπός 

Β3. α) αναζητούν : ψάχνουν /  τέρπει : ευχαριστεί / επίδραση :επιρροή / συλλήβδην : ανεξαιρέτως /  βελτίωση : αναβάθμιση

β)διαψεύσεις ≠ επιβεβαιώσεις / ενδυναμωμένη ≠ αποδυναμωμένη, εξασθενημένη / προσαρμόζονται  ≠ αντιδρούν, εξεγείρονται, αντιτάσσονται / βασικός  ≠ δευτερεύων/ συμφωνήσουν ≠ διαφωνήσουν, αντιταχθούν

Β4. α) Το κόμμα τίθεται, διότι ακολουθεί δευτερεύουσα επιρρηματική πρόταση. Συγκεκριμένα, η πρόταση είναι αιτιολογική.

β) 1- «πουλούν»

2- δήθεν

3-και τα θεωρούν και περισπούδαστα

Γ.

Μ.Μ.Ε. ΚΑΙ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Αποτελεί γεγονός πέραν κάθε αμφιβολίας η διαπίστωση ότι τα Μέσα Ενημέρωσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην σύγχρονη εποχή. Με τις πληροφορίες τις οποίες διαδίδουν, διαμορφώνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την άποψη του ανθρώπου. Ωστόσο, παρατηρείται ότι χρησιμοποιούνται και για να πραγματοποιηθεί  προπαγάνδα, η οποία εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους.

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ/ Α΄ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ (1)Μία  μορφή προπαγάνδας  είναι η παραποίηση γεγονότων. Τα προβαλλόμενα γεγονότα δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα αλλά είναι διαστρεβλωμένα, διότι υπάρχει πρόθεση να εξυπηρετηθούν συμφέροντα.

(2)Επιπροσθέτως, είναι γεγονός ότι πολλά σημαντικά γεγονότα αποκρύπτονται. Αυτά τα γεγονότα είναι εις βάρος των οικονομικά και πολιτικά ισχυρών προσώπων και αν παρουσιαστούν, τα πρόσωπα αυτά θα χάσουν την ισχύ τους.

(3)Επίσης, τα Μέσα Ενημέρωσης συχνά μεγαλοποιούν τα γεγονότα με σκοπό να διεγείρουν τα συναισθήματα των ανθρώπων. Έτσι,  καλλιεργούν   ανασφάλεια ή  αισιοδοξία για  να πράξει το σύνολο σύμφωνα με όσα του προβάλλονται.

(4)Επιπλέον, τα Μέσα Ενημέρωσης προβάλλουν ως ορθές απόψεις πολιτικών προσώπων , οι οποίες δεν είναι δημοκρατικές. Έτσι, τα πρόσωπα αυτά θεωρούνται ως σωτήρες της κοινωνίας από τα προβλήματά της και εξασφαλίζουν την εύνοια του λαού.

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ: Αν και οι μορφές της προπαγάνδας είναι ποικίλες, όπως προαναφέρθηκε, υφίστανται τρόποι με τους οποίους  ο πολίτης μπορεί να καταστεί συνειδητοποιημένος ώστε να μην καθίσταται αντικείμενο εξαπάτησης από την προπαγάνδα.

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ/ Β΄ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: (1)Αρχικά, η πολιτεία έχει ως καθήκον να μεριμνήσει ώστε να υφίσταται αντικειμενική  ενημέρωση. Καθίσταται, λοιπόν,  αναγκαίο να επιβάλλονται κυρώσεις στα Μέσα Ενημέρωσης όταν ενεργούν με στόχο  τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης

(2) Επιπλέον, τα στελέχη των Μέσων Ενημέρωσης πρέπει να λάβουν την κατάλληλη παιδεία για  να σέβονται τους κανόνες της δημοσιογραφικής δεοντολογίας (=πρέπουσας συμπεριφοράς.) Επομένως, αν παρατηρούν απόπειρες προπαγάνδας, θα αντιδρούν δημοσίως

(3)Ένας ακόμα από τους τρόπους είναι η διάδοση της σφαιρικής παιδείας . Με αυτόν τον τρόπο, ο άνθρωπος θα καλλιεργήσει την κριτική ικανότητά του και θα αντιστέκεται στο φαινόμενο της παραπληροφόρησης.

(4)Ακόμα, είναι απαραίτητο να εδραιωθεί το δημοκρατικό πολίτευμα. Οι εκπρόσωποι της πολιτικής σκηνής εκφράζουν τις απόψεις τους με ειλικρίνεια, έτσι ώστε ο πολίτης να τις αξιολογεί με αντικειμενικότητα και να μην επηρεάζεται από αβάσιμες υποσχέσεις.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Συνοψίζοντας, η προπαγάνδα από τα Μέσα Ενημέρωσης λαμβάνει πολλές μορφές , αλλά υπάρχουν τρόποι συνειδητοποίησης των πολιτών ώστε να μην εξαπατώνται από αυτή ,όπως προαναφέρθηκε. Επομένως, κρίνεται απαραίτητο να εφαρμοστούν οι τρόποι αυτοί, διότι έτσι θα επέλθει κοινωνική πρόοδος.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΑΒΡΙΛΗΣ

Με τη συνεργασία του φροντιστηρίου Ορόσημο Πειραιά