Η Μάχη της Κρήτης: Ο παλλαϊκός ξεσηκωμός, η ναζιστική βαρβαρότητα και η παραχάραξη της Ιστορίας

Γράφει ο Αριστομένης Ι. Συγγελάκης*

«Για τους μιλιταριστές η ένοπλη αντίσταση του λαού θεωρούνταν τρομοκρατική πράξη αντάξια θανάτου. Παρ΄ όλο που αυτή η συμπεριφορά των Κρητικών καλύπτονταν από το Άρθρο 2 του Κανονισμού περί Πολέμου σε μια Χώρα, του 1907, οι εισβολείς πήραν ως αφορμή αυτή τη συμπεριφορά για μια κτηνώδη εκστρατεία εκδίκησης κατά του πληθυσμού.»[1]. Μάρτιν Ζέκεντορφ.

Η Μάχη της Κρήτης έμεινε στην Ιστορία για την παλλαϊκή Αντίσταση, τον πάνδημο συναγερμό, που αποτέλεσε την πραγματική καινοτομία του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και έδωσε το έναυσμα για την οικοδόμηση της ευρωπαϊκής λαϊκής Αντίστασης. Παρά την πλημμελή οργάνωση των συμμαχικών δυνάμεων στο νησί και τη μη θωράκιση της νήσου πριν την εισβολή (από πλευράς στρατιωτικής, αεροπορικής κάλυψης αλλά και τηλεπικοινωνιών, οδικού δικτύου και τεχνικών υποδομών), παρά τον αφοπλισμό των Κρητών πριν τον πόλεμο (λόγω του φόβου του Μεταξά και στη συνέχεια και των Άγγλων για επικείμενη κρητική εξέγερση), παρά την εγκληματική μη επιστροφή στη Μεγαλόνησο της 5^ης Μεραρχίας Κρητών, ο παλλαϊκός ξεσηκωμός, χωρίς προηγούμενο, άλλαξε τα δεδομένα της Μάχης της Κρήτης και τον ρουν της ιστορίας. Οι Κρήτες πολίτες υπερασπίστηκαν με γενναιότητα όχι μόνο την πατρίδα τους αλλά κι ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ο ανυπότακτος κρητικός λαός αγωνίστηκε και θυσιάστηκε για την ελευθερία του αλλά και για να αποτρέψει την επιβολή στην Ευρώπη της χιτλερικής νέας τάξης πραγμάτων. Κάτι που κανείς δεν πρέπει να λησμονεί!

Η ηθική ανωτερότητα των Κρητών δεν αποτρέπει τα ναζιστικά εγκλήματα

Τηρώντας τις παραδόσεις τους οι Κρητικοί, κατά τη διάρκεια της Μάχης, φέρθηκαν με ανωτερότητα και ανθρωπιά στους εισβολείς, περιθάλποντας τραυματίες Γερμανούς, ακόμη και με κίνδυνο της ζωής τους. Όταν η Μάχη τέλειωσε, οι Κρήτες έδειξαν ξανά τη λεβεντιά τους, τιμώντας τους νεκρούς της Βέρμαχτ: όπως ο Μανώλης Γλέζος αναφέρει στην συγκλονιστική επιστολή του στην εφημερίδα «Die Welt» (3.5.2013): «Οι γυναίκες των ηττημένων  που είχαν χάσει παιδιά, αδέρφια, πατεράδες ή συζύγους, κατέβηκαν στο γιαλό,  σκαρφάλωσαν στα βουνά και, όπου βρήκαν νεκρό σώμα εχθρού, το τίμησαν:  το έπλυναν και το έθαψαν, όπως του έπρεπε. Ο νεκρός δεν ήταν πια εχθρός. Ήταν ο άταφος αδελφός. Κι αυτές ήταν οι εγγονές της Αντιγόνης, που έκαναν το χρέος τους απέναντι στους νεκρούς.».

Όμως, παρά την ηθικά ανώτερη αυτή στάση του, ο κρητικός λαός πλήρωσε σκληρά την «αυθάδειά» του να αντισταθεί στον αήττητο έως τότε Άξονα.  Με τη διαταγή της 31^ης Μαΐου 1941 ο πτέραρχος Στούντεντ επιβάλλει τη λήψη μέτρων «με την πιο ακραία σκληρότητα».  Όπως επισημαίνει ο σπουδαίος Γερμανός ιστορικός Μάρτιν Ζέκεντορφ «με την άρση του ανώτατου ορίου της «εξιλέωσης των νεκρών» (μέχρι τότε ίσχυε ότι για κάθε ένα νεκρό ή τραυματισμένο Γερμανό έπρεπε να δολοφονούνται δέκα Κρητικοί), οι τουφεκισμοί, τις περισσότερες φορές, των αδιακρίτως αιχμαλωτισθέντων αμάχων, οδήγησαν σε φοβερά υψηλούς αριθμούς θυμάτων.»[2].

Μία βδομάδα πριν την έκδοση αυτής της φοβερής διαταγής, στην τέταρτη και την πέμπτη μέρα της Μάχης της Κρήτης έγιναν οι πρώτες μαζικές εκτελέσεις αμάχων στην Ελλάδα και ίσως και στην Ευρώπη. Στα Μισίρια – Περιβόλια Ρεθύμνου (23 & 24.5.1941) ο τακτικός γερμανικός στρατός εκτέλεσε 108 αμάχους. Και στον Κακόπετρο Χανίων (24.5.1941) οι «ιδεολόγοι» και «ιππότες», κατά τον Χάιντς Ρίχτερ, αλεξιπτωτιστές δολοφόνησαν εν ψυχρώ πέντε γυναίκες και ένα τρίχρονο παιδί. Ακολούθησαν εκατόμβες στην Κρήτη. Συνολικά, από το Μάιο έως τα τέλη Σεπτεμβρίου του 1941, ένα φοβερό κύμα τρομοκρατίας εξαπολύθηκε στο νησί με αποτέλεσμα το σφαγιασμό δύο χιλιάδων και πλέον αμάχων, τη λεηλασία περιουσιών και την καταστροφή μεγάλου αριθμού χωριών.

Με την εφαρμογή στην Κρήτη, για πρώτη φορά, του αποτρόπαιου ναζιστικού δόγματος της συλλογικής ευθύνης ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος μπαίνει σε μία νέα, αποκρουστική φάση. Η συνέχεια ήταν εξίσου καταστροφική, καθώς καθ’ όλη τη διάρκεια της Κατοχής στην Ελλάδα διαπράχθηκαν από τη Βέρμαχτ και τα Ες Ες μαζικά και ειδεχθέστατα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η Κρήτη πλήρωσε βαρύτατο τίμημα για την ανυπότακτη στάση των κατοίκων της, έχοντας πολλές χιλιάδες θύματα από εκτελέσεις και σχεδόν το 40% των αναγνωρισμένων μαρτυρικών χωριών στην Ελλάδα[3].

Η παραχάραξη της Ιστορίας ξεκινά πριν, καν, τελειώσει η Μάχη της Κρήτης

Προκειμένου να «νομιμοποιήσουν» τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, που διέπραξε ο τακτικός γερμανικός στρατός, διαρκούσης ακόμη της Μάχης της Κρήτης, το Γ’ Ράιχ προχωρά συστηματικά, τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1941, στην πρώτη προσπάθεια παραχάραξης της Ιστορίας επιχειρώντας να συκοφαντήσει τον ηρωικό αγώνα των αμυνόμενων Κρητών. Οι ανυπόστατοι ισχυρισμοί τους συνοψίζονται στα εξής: α. ότι, τάχα, η συμμετοχή πολιτών στον πόλεμο αντίκειται στο Διεθνές Δίκαιο, εκτός αν πρόκειται για νομίμως συγκροτημένη πολιτοφυλακή και β. ότι, δήθεν, οι Κρήτες πολίτες που υπεράσπιζαν την πατρίδα τους κακοποίησαν Γερμανούς αιχμαλώτους. Τους ισχυρισμούς αυτούς αναπαρήγαγε ο θλιβερός Τσολάκογλου σε διάγγελμά του προς τον κρητικό λαό[4].

Σε ό,τι αφορά στον πρώτο γερμανικό ισχυρισμό, δηλαδή ότι η αντίσταση των Κρητών πολιτών ήταν αντίθετη με το Διεθνές Δίκαιο καθώς δεν έφεραν ειδικά σήματα, όπως προέβλεπε το άρθρον 1 της ειδικής σύμβασης της Χάγης του 1907, η απάντηση δίδεται από τον διεθνολόγο Σ. Σεφεριάδη, σύμφωνα με τον οποίο, «εφ’ όσον (σ.σ. εννοεί οι Κρήτες πολίτες) έφεραν τα όπλα φανερά (ως ουδείς Κρητικός καταδέχεται να πράξη άλλως) και εφ’ όσον εσεβάσθησαν τα πολεμικά έθιμα (και είναι γνωστή η μεγαλοψυχία και ο σεβασμός της ανθρωπίνης αξιοπρέπειας εκ μέρους των Κρητών), νομίμως ενήργησαν, διότι το δικαίωμά των να αμυνθούν της ελευθερίας των εκτός του αγράφου δικαίου, τους το παρέχει και το άρθρον 2 του αυτού ως άνω πρωτοκόλλου, κατά το οποίον οι πολίται δύνανται αυθορμήτως να λάβωσι τα όπλα, αρκεί να τηρούν τους κανόνας του πολέμου.». (…) «Δια τους ανωτέρω λόγους είναι τελείως αβάσιμοι και αδικαιολόγητοι οι ισχυρισμοί των Γερμανών εναντίον των Κρητών πολεμιστών. Προβάλλονται δε απλώς και μόνον δια να ελαττώσουν το μέγεθος του εγκλήματος που διέπραξαν εν Κρήτη κατά του πληθυσμού κινουμένοι από μίσος και εκδικητικήν μανίαν δια την ηρωικήν του αντίστασιν υπέρ της ελευθερίας του.».[5] Με την παραπάνω θέση του Σεφεριάδη συμφωνεί και ο σπουδαίος Γερμανός ιστορικός Μάρτιν Ζέκεντορφ, όπως προκύπτει από το απόσπασμα που καταχωρήσαμε στην αρχή του κειμένου.

Ο δεύτερος γερμανικός ισχυρισμός, περί ωμοτήτων των Κρητών πολιτών εναντίον των Γερμανών στρατιωτών, καταρρίπτεται από το ίδιο το πόρισμα του αρμόδιου οργάνου του Γ’ Ράιχ (επιτροπή υπό τον δικαστή Rudel), όπου καθίσταται σαφές ότι ήταν ελάχιστες οι περιπτώσεις ακρωτηριασμών Γερμανών στρατιωτών[6]. Σημαντική είναι και η μαρτυρία του Στρατηγού Αντρέ, Στρατιωτικού Διοικητή Κρήτης (9 Ιουλίου 1941 – 10 Ιανουαρίου 1943): όπως ρητώς δήλωσε στην κατάθεσή του της 25^ης Απριλίου 1944 «δεν έχει καμμίαν θετικήν απόδειξη περί των δήθεν ωμοτήτων των Κρητών», συμπληρώνοντας ότι «αι τυχόν αλλοιώσεις πτωμάτων Γερμανών Στρατιωτών ωφείλοντο εις την θερμοκρασίαν και τα σαρκοβόρα όρνεα»![7] Ήταν τόσο τερατώδη τα ψεύδη της γερμανικής προπαγάνδας (τα οποία αναπαράγει στο βιβλίο του για τη Μάχη της Κρήτης ο Χ. Ρίχτερ), που ακόμη κι ο ίδιος ο Συνταγματάρχης τότε Bruno Braüer, μετέπειτα Στρατηγός και Διοικητής του «Φρουρίου Κρήτη», χλεύασε ως κατασκευασμένους τους δήθεν «βασανισμούς» και «ακρωτηριασμούς» Γερμανών αλεξιπτωτιστών από τους Κρήτες[8].

Η υπόθεση Ρίχτερ αποκάλυψε το νέο εγχείρημα αναθεώρησης της Ιστορίας

Ωστόσο, εβδομήντα χρόνια μετά τη Μάχη της Κρήτης οι κίβδηλοι και εξωφρενικοί ισχυρισμοί της γερμανικής ναζιστικής προπαγάνδας επανέρχονται με το βιβλίο «Η άλωση της Κρήτης» του Χάιντς Ρίχτερ, που στην ελληνική του έκδοση τιτλοφορείται, όχι τυχαία, «Η Μάχη της Κρήτης»[9]. Ένα βιβλίο που ξεσήκωσε κύμα αντιδράσεων για τα όσα ανυπόστατα και υβριστικά για τη Μάχη της Κρήτης και την Εθνική μας Αντίστασης περιελάμβανε. Είναι χαρακτηριστικά τα όσα σημείωνε σε κριτική του συγκεκριμένου βιβλίου ο Γερμανός διδάκτωρ Ιστορίας Ραλφ Κλάιν το 2012, πριν ξεσπάσει ο σάλος λόγω της βράβευσης Ρίχτερ από το Πανεπιστήμιο Κρήτης[10]:  «Ο Ρίχτερ εν μέρει βασίζεται σε απροκάλυπτη προπαγάνδα της Βέρμαχτ με τελείως άκριτο τρόπο. (…) Για τον άμαχο κρητικό πληθυσμό δε χαλάλισε ούτε μια λέξη εκτός από τον αριθμό των νεκρών και τον ισχυρισμό πως έχουν διαπράξει έγκλημα πολέμου εις βάρος των νεαρών ιδεαλιστών, που αποτέλεσαν προϊόν εκμετάλλευσης».

Όπως σαφέστατα προκύπτει από όσα ο ίδιος ο συγγραφέας αποκάλυψε μερικά χρόνια αργότερα ο στόχος του εγχειρήματος παραχάραξης και αντιδραστικής επανασυγγραφής της Ιστορίας ήταν η υπονόμευση της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών. Ο ανιστόρητος Χάιντς Ρίχτερ έφτασε στο σημείο, μετέχοντας ως εισηγητής σε «εσωτερικό σεμινάριο» της Διεύθυνσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομικών (επί υπουργίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε), να αναπτύξει την πρωτοφανή θεωρία ότι όχι μόνο δεν χρωστάει η Γερμανία στην Ελλάδα από την Κατοχή αλλά η Ελλάδα της χρωστάει κιόλας! Τα τερατώδη αυτά ψεύδη προκάλεσαν σάλο και στη Γερμανία, όπως αποδεικνύεται και από τη γραπτή ερώτηση – βόμβα είκοσι τριών σημείων του Die Linke στη Γερμανική Ομοσπονδιακή Βουλή αναγκάζοντας τη γερμανική κυβέρνηση να πάρει σαφείς αποστάσεις από τον Ρίχτερ.[11]

Η κυβέρνηση της Ο.Δ. της Γερμανίας αρνείται επί δεκαετίες να αναλάβει, εμπράκτως, τις ευθύνες της για τα ναζιστικά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στην Ελλάδα και συνεχίζει την αδιαλλαξία της σε ό,τι αφορά στις δίκαιες και ισχυρά τεκμηριωμένες ελληνικές αξιώσεις αποζημίωσης και επανόρθωσης. Τα τελευταία, μάλιστα, χρόνια κλιμακώνει την υβριστική της συμπεριφορά απέναντι στον ελληνικό λαό, το Δίκαιο και την Ιστορία, προχωρώντας σε επονείδιστες πρωτοβουλίες ψευδεπίγραφης «συμφιλίωσης» των δύο λαών (ελληνογερμανική συνέλευση, ταμείο για το μέλλον, ίδρυμα νεολαίας κ.α.). Χρηματοδοτεί την έκδοση βιβλίων, την οργάνωση συνεδρίων και άλλων εκδηλώσεων που παρουσιάζουν μία χαλκευμένη,  φιλική για το Γ’ Ράιχ, εκδοχή των ιστορικών γεγονότων ρίχνοντας την ευθύνη για τα ναζιστικά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στην Εθνική Αντίσταση! Προσπαθεί να προσελκύσει αιρετούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και νέους από μαρτυρικούς τόπους επιδιώκοντας τον έλεγχο των συνειδήσεων και την υπονόμευση της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών. Πρόκειται για πρωτοβουλίες διχαστικές, που δηλητηριάζουν τις σχέσεις των δύο χωρών και εκθέτουν τη γερμανική κυβέρνηση.

Μάταια όμως! Όπως αποδείχθηκε και από την τεράστια κινητοποίηση της κρητικής κοινωνίας και των Κρητών όπου γης εναντίον της πρόκλησης Ρίχτερ ο ελληνικός λαός είναι αποφασισμένος να υπερασπιστεί την Ιστορία του από επιλήσμονες και παραχαράκτες. Με τον αγώνα, δε, του κινήματος διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών, αγώνα στον οποίο μετέχει και το πιο προοδευτικό τμήμα της γερμανικής κοινωνίας, κτίζονται γέφυρες πραγματικής φιλίας των δύο λαών, θεμελιωμένες στη δικαιοσύνη, στον αμοιβαίο σεβασμό και στη δημοκρατία,  απέναντι στις διχαστικές μεθοδεύσεις της γερμανικής κυβέρνησης.

Η Μάχη της Κρήτης αποτελεί υπέρλαμπρο ορόσημο στον διαχρονικό αγώνα του ανθρώπου απέναντι στον φασισμό και τη βαρβαρότητα. Και συνεχίζει να εμπνέει τη νέα γενιά στους σύγχρονους αγώνες για δημοκρατία, μνήμη και δικαιοσύνη.

[1] Ζέκεντορφ Μ, Κατοχική Κρήτη: Η εποχή του τρόμου, junge Welt, 20.05.2016. Αναδημοσιεύθηκε μεταφρασμένο στα ελληνικά στην ιστοσελίδα «Ορίζοντας» στις 22.5.2016 (https://orizondas.blogspot.gr/2016/05/blog-post_22.html).

[2] Ζέκεντορφ Μ., Κατοχική Κρήτη: Η εποχή του τρόμου, ό.π.

[3] Όπως προκύπτει από τον επίσημο κατάλογο των αναγνωρισμένων μαρτυρικών πόλεων & χωριών της Ελλάδας.

[4] Λάζου Β. Δύο επιστολές – δύο κόσμοι. Αντίσταση ή υποταγή, Hot Doc History (http://istorika-ntokoumenta.blogspot.com/2017/05/blog-post_43.html)

[5] Μαγκριώτης Δ. Ι., Θυσίαι της Ελλάδος και εγκλήματα Κατοχής 1941-1944, Αθήναι 1949 (φωτολιθογραφική επανέκδοση κατόπιν αδείας από τις Εκδόσεις Φόρμιγξ, Αθήνα 1996), σελ. 153.

[6] Beevor A., Κρήτη, η Μάχη και η Αντίσταση, Εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα 2004, σελ.343.

[7] Μαγκριώτης Δ., ό.π. σελ. 151.

[8] Beevor A. Κρήτη, η Μάχη και η Αντίσταση, Εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα 2004, σελ.343.

[9] Richter H.A. Η Μάχη της Κρήτης, Εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα 2011.

[10] Ralph Klein, Κριτική στο βιβλίο του Ρίχτερ «Επιχείρηση Ερμής: η κατάκτηση της νήσου Κρήτης τον Μάιο του 1941», η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό: Zeitschrift für Geschichtswissenschaft 60(2012)3, σελ. 285-286. Αναδημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα neakriti.gr, με τίτλο: «Γερμανός Ιστορικός καταπέλτης για Ρίχτερ» στις 8.2.2016 (http://www.neakriti.gr/?page=newsdetail&DocID=1297412).

[11] https://esdoge.gr/%CE%B5%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CE%B2%CE%BF%CE%BC%CE%B2%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-die-linke-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%B3%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%B2%CE%BF/

* Οδοντίατρος – Πολιτικός Επιστήμων, Διδάκτωρ Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Συγγραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και μέλος της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου.

aristomenis.syngelakis@gmail.com