Ως ανέλπιστα καλή και ιδιαιτέρως τολμηρή έγινε αποδεκτή η πρόταση της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι βαθιές οικονομικές και κοινωνικές πληγές που αφήνει ο κοροναϊός στην Ευρώπη, με την Ελλάδα να ανήκει στους πιο ευνοημένους.

«Το μπαζούκας» της Κομισιόν, με όνομα «Next Generation EU» προβλέπει πακέτο 750 δισ. ευρώ – 500 δισ. ευρω επιχορηγήσεις και 250 δισ. ευρώ σε δάνεια- σε μια προσπάθεια συμβιβασμού της γαλλογερμανικής πρότασης για επιχορηγήσεις και της πρότασης των σκληρών του Βορρά για δάνεια, και κυρίως εξασφάλισης των κονδυλίων που θα χρειαστούν για την ανάκαμψη της βαριά νοσούσας ευρωπαϊκής οικονομίας. Το ποσό δε αυτό έρχεται να προστεθεί στο 1,1 τρισ. ευρώ του νέου κοινοτικού προϋπολογισμού.

Εάν γίνει αποδεκτή, η πρόταση αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο πρόγραμμα οικονομικής ανάκαμψης στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το εγχείρημα είναι τεράστιο και οι αντιδράσεις που θα προκαλέσει αναμένονται επίσης σφοδρές.

Εξού και οι αρχηγοί των ευνοημένων κρατών – μελών έσπευσαν να μιλήσουν για εξαιρετική πρόταση και να ζητήσουν από τα κράτη-μέλη της ΕΕ να την εγκρίνουν.

Από τους πρώτους που καλωσόρισαν την πρόταση της Κομισιόν και ζήτησαν γενναιότητα από τα μέλη της ΕΕ ώστε να εγκριθεί ήταν ο έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, με τη χώρα μας να «διεκδικεί» ποσό 43,5 δισ. ευρώ.

Για εξαιρετικο μήνυμα από τις Βρυξέλλες μίλησε και ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε, ζητώντας «να επιταχυνθεί η διαπραγμάτευση και να διατεθούν γρήγορα οι οικονομικοί πόροι».

Στους πλέον προνομιούχους η Ελλάδα

Τη χορήγηση στην Ελλάδα του ποσού των 43,5 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του σχεδίου που παρουσίασε για το Ταμείο Ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας, συνολικού ύψους 750 δισ. ευρώ, προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Το καθαρό όφελος για την Ελλάδα με βάση την πρόταση αυτή ανέρχεται σε 33,4 δισ. ευρώ, καθώς η συνεισφορά της για την αποπληρωμή των 750 δισ. ευρώ που θα δανεισθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τις αγορές, προβλέπεται στα 10,1 δισ. ευρώ.

Περίπου 22,5 δισ. ευρώ θα μπουν στην ελληνική οικονομία ως επιχορηγήσεις.

Τα υπόλοιπα όμως χρήματα θα προσφερθούν ως δάνεια μακροχρόνιας αποπληρωμής, γεγονός που ήδη προκαλεί σε κάποιους φόβους και δεύτερες σκέψεις.

Επίσης το γεγονός ότι ακόμη δεν έχουν διευκρινιστεί οι όροι υπό τους οποίους θα εκταμιευθούν τα κεφάλαια αλλά και το χρονοδιάγραμμα της εκταμίευσης, καθιστά πρόωρους τους πανηγυρισμούς.

Σε ότι άφορα το πότε θα αρχίσουν να εισρέουν κοινοτικά κεφάλαια στην ελληνική οικονομία ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας ήταν κατατοπιστικός.

Χαρακτηρίζοντας την πρόταση της Κομισιόν «γενναία, ευέλικτη» και σημειώνοντας ότι «αφορά κυρίως σε επιχορηγήσεις και προκύπτει από κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό», ο υπουργός έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι θα χρειαστεί έγκριση της πρότασης από τα ευρωπαϊκά όργανα και τις κυβερνήσεις και ότι «στην καλύτερη περίπτωση θα υπάρξει εκταμίευση ποσών από το β’ εξάμηνο εφέτος, αν και υπάρχουν Ευρωπαίοι ηγέτες που θεωρούν ότι η εκταμίευση θα γίνει μετά την 1η Ιανουαρίου 2021.»

«Είναι χαρακτηριστικό, όπως δήλωσε, ότι ενώ από την 1η Ιουνίου αρχίζουν να υλοποιούνται οι προηγούμενες ευρωπαϊκές αποφάσεις (πρόγραμμα SURE, ΕΤΕπ, ESM) συνολικού ύψους 540 δισ. ευρώ, «εκταμίευση δεν θα υπάρξει ούτε τον Ιούνιο και προσδοκούμε να γίνει από τα μέσα Ιουλίου».

Γιατί μπήκε η Ελλάδα στη λίστα των πολύ ευνοημένων

Σε ανάλυσή της για τις ανάγκες ανάκαμψης της Ευρώπης, η Κομισιόν προτείνει να δοθεί στην Ελλάδα ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης σε σχέση με τη συμμετοχή της χώρας στο ΑΕΠ της ΕΕ.

Τα επιχειρήματα για αυτήν την πρόταση είναι ότι προβλέπει ότι η μείωση του ελληνικού ΑΕΠ φέτος θα είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όσο των χωρών της ΕΕ, ότι το κατά κεφαλήν εισόδημά της είναι μικρότερο από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και ότι έχει υψηλό χρέος.

Συγκεκριμένα, το ποσό των 43,5 δισ. ευρώ αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό 5,8% των 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ η συμμετοχή της Ελλάδας στο ΑΕΠ της ΕΕ ανέρχεται σε 1,3%.

Το καθαρό ποσό των 33,4 δισ. ευρώ αντιστοιχεί στο 17,8% του ελληνικού ΑΕΠ, ενώ μόνο η Κροατία και η Βουλγαρία προτείνεται να έχουν μεγαλύτερο καθαρό όφελος ως ποσοστό του ΑΕΠ τους (22,4% και 19,3%, αντίστοιχα), αλλά με μικρότερα απόλυτα ποσά (12,1 και 11,7 δισ. ευρώ, αντίστοιχα).

Γενναία στήριξη σε Ιταλία και Ισπανία

Τα μεγαλύτερα ποσοστά από το Ταμείο Ανάκαμψης προτείνεται να λάβουν δύο άλλες μεσογειακές χώρες, η Ιταλία (20,4%) και η Ισπανία (19,9%).

Πού θα κατευθυνθούν τα κεφάλαια

Σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν, το 93,5% του συνολικού ύψους του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί για δημόσιες επενδύσεις, κυρίως μέσω επιχορηγήσεων αλλά και με ένα σημαντικό ποσό δανείων προς τις χώρες – μέλη.

Το υπόλοιπο 6.5% προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση για τη χρηματοδότηση ιδιωτικών επενδύσεων από το EFSI και το InvestEU.

Αυτές οι εγγυήσεις θα επιτρέψουν την κινητοποίηση ενός σημαντικά μεγαλύτερου όγκου χρηματοδότησης.

Ενίσχυση του ΑΕΠ

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, το Ταμείο Ανάκαμψης είναι πιθανό να έχει ένα μόνιμο θετικό αποτέλεσμα στο πραγματικό ΑΕΠ των χωρών της ΕΕ.

Οι επενδύσεις που θα κινητοποιηθούν αναμένεται να αυξήσουν τα επίπεδα του πραγματικού ΑΕΠ της ΕΕ κατά περίπου 1,75% το 2021 και το 2022, ποσοστό που θα αυξηθεί στο 2,25% έως το 2024.

Ακόμη και μετά από δέκα χρόνια, τα επίπεδα του πραγματικού ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα είναι τουλάχιστον κατά 1% υψηλότερα σε σύγκριση με το βασικό σενάριο.

Οι χώρες με χαμηλότερο από τον μέσο όρο κατά κεφαλήν ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα έχουν τη μεγαλύτερη ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα μεσοπρόθεσμα, με τα επίπεδα του ΑΕΠ να κινούνται 4,5% υψηλότερα από το βασικό σενάριο έως το 2024 για τις χώρες της κατηγορίας αυτής που έχουν χαμηλότερο χρέος και στο 4,25% για τις χώρες, όπως η Ελλάδα, με υψηλότερο χρέος.

2 εκατ. νέες θέσεις εργασίας

Εκτιμάται, επίσης, ότι θα δημιουργηθούν έως δύο εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας συνολικά στην ΕΕ με τη χρήση των πόρων του Ταμείου μεσοπρόθεσμα.

Τα επίπεδα απασχόλησης στην περίοδο 2021-2024 αναμένεται να είναι κατά 1% υψηλότερα κατά μέσο όρο σε σχέση με το βασικό σενάριο.

Και μείωση χρέους

Το Ταμείο Ανάκαμψης εκτιμάται ότι δεν θα αυξήσει το βάρος του χρέους σημαντικά στην ΕΕ. Τα ποσοστά του χρέους ως προς το ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα μειωθούν στην ομάδα χωρών με υψηλότερο χρέος κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες και για τη ομάδα χωρών με χαμηλότερο χρέος κατά 3,25 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2024.

Οι τρεις πυλώνες του σχεδίου της ΕΕ

Για τη χρηματοδότηση του φιλόδοξου «Next Generation EU», η ΕΕ θα συγκεντρώσει χρήματα αυξάνοντας προσωρινά το ανώτατο όριο των ιδίων πόρων στο 2% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος (ΑΕΕ) της ΕΕ, επιτρέποντας στην Επιτροπή να χρησιμοποιήσει την ισχυρή πιστοληπτική της αξιολόγηση για να δανειστεί 750 δισεκατομμύρια ευρώ στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Αυτή η πρόσθετη χρηματοδότηση θα διοχετευθεί μέσω προγραμμάτων της ΕΕ και θα επιστραφεί σε μεγάλο χρονικό διάστημα σε όλους τους μελλοντικούς προϋπολογισμούς της ΕΕ – όχι πριν από το 2028 και όχι μετά το 2058. Για να γίνει αυτό με δίκαιο και κοινό τρόπο, η Επιτροπή προτείνει έναν αριθμό νέων ιδίων πόρων.

Επιπλέον, προκειμένου να διαθέσει κονδύλια το συντομότερο δυνατό για να ανταποκριθεί στις πιο πιεστικές ανάγκες, η Επιτροπή προτείνει την τροποποίηση του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2014-2020, ώστε να διατεθούν 11,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε χρηματοδότηση ήδη το 2020.

Τα χρήματα που συγκεντρώνονται για την ΕΕ επόμενης γενιάς θα επενδυθούν σε τρεις πυλώνες:

1. Υποστήριξη στα κράτη μέλη με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις:

Ενα ταμείο για τη διευκόλυνση της ανάκαμψης της οικονομίας (Recovery and Resilience Facility) με προϋπολογισμό 560 δισεκατομμυρίων ευρώ τα οποία θα διατίθενται υπό μορφή επιχορηγήσεων αλλά και δανείων. Με αυτή την πρωτοβουλία τα κράτη μέλη θα υποστηρίξουν επενδύσεις και θα εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις για την βιώσιμη ανάκαμψη της οικονομίας.

Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα παρουσιάσουν τα δικά τους προσαρμοσμένα εθνικά σχέδια ανάκαμψης, με βάση τις προτεραιότητες που προσδιορίζονται από το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο.

* Μια νέα πρωτοβουλία, το REACT-EU, που θα παρέχει συμπληρωματική υποστήριξη για τη συνοχή στα κράτη μέλη με προϋπολογισμό 55 δισ. ευρώ, διαθέσιμα από το 2020. Η πρωτοβουλία θα διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει διακοπή στη χρηματοδότηση βασικών στόχων για την αντιμετώπιση της κρίσης. Θα υποστηρίξει εργαζόμενους και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τα εθνικά συστήματα υγείας και την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και θα αφορούν όλους τους τομείς, από τον τουρισμό μέχρι τον πολιτισμό.

* Για να υποστηρίξει την πράσινη μετάβαση, η Επιτροπή προτείνει την παροχή πρόσθετη χρηματοδότηση για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και το Ευρωπαϊκό γεωργικό ταμείο αγροτικής ανάπτυξης, ενώ και τα ταμεία Συνοχής θα ενισχυθούν ώστε να παρέχουν μεγαλύτερη ευελιξία.

2. Έναρξη της οικονομίας της ΕΕ με κίνητρα ιδιωτικών επενδύσεων:

Ένα νέο μέσο υποστήριξης φερεγγυότητας θα κινητοποιήσει ιδιωτικούς πόρους για να υποστηρίξει επειγόντως βιώσιμες ευρωπαϊκές εταιρείες στους τομείς, περιοχές και χώρες που πλήττονται περισσότερο. Μπορεί να τεθεί σε λειτουργία από το 2020 και θα έχει προϋπολογισμό 31 δισεκατομμυρίων ευρώ, με στόχο να ξεκλειδώσει 300 δισεκατομμύρια ευρώ σε υποστήριξη φερεγγυότητας για εταιρείες από όλους τους οικονομικούς τομείς και να τις προετοιμάσει για ένα καθαρότερο, ψηφιακό και ανθεκτικό μέλλον.

Η Επιτροπή προτείνει την αναβάθμιση του InvestEU, ως το επενδυτικό πρόγραμμα – ναυαρχίδα της ΕΕ, υπερδιπλασιάζοντας τα κεφάλαιά του.

Εκτός από τα παραπάνω, θα δημιουργηθεί ένα ταμείο επενδυτικής διευκόλυνσης εντός του InvestEU που θα μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις έως 150 δισ. ευρώ.

3. Αντιμετώπιση των μαθημάτων της κρίσης:

Περιλαμβάνει ενα νέο πρόγραμμα υγείας, EU4Health, για την ενίσχυση της ασφάλειας της υγείας και την προετοιμασία για μελλοντικές κρίσεις υγείας με προϋπολογισμό 9,4 δισ . Ευρώ.

Άλλα προγράμματα της ΕΕ θα ενισχυθούν ώστε να ευθυγραμμιστεί πλήρως το μελλοντικό χρηματοδοτικό πλαίσιο με τις ανάγκες ανάκαμψης και τις στρατηγικές προτεραιότητες. Άλλα μέσα θα ενισχυθούν για να καταστήσουν τον προϋπολογισμό της ΕΕ πιο ευέλικτο και ευαίσθητο.

Η επίτευξη μιας ταχείας πολιτικής συμφωνίας για την ΕΕ επόμενης γενιάς και τον συνολικό προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2021-2027 στο επίπεδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έως τον Ιούλιο είναι απαραίτητη για να δοθεί νέος δυναμισμός στην ανάκαμψη και να εξοπλίσει την ΕΕ με ένα ισχυρό εργαλείο για να επαναφέρει την οικονομία πόδια και χτίστε για το μέλλον, επισημαίνει η Κομισιόν.

Το μεγαλύτερο πρόγραμμα στήριξης στην ιστορία της ΕΕ

Στο Ταμείο Ανάκαμψης και στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό θα προστεθούν τα 240 δισεκατομμύρια ευρώ δανείων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, τα 200 δισεκατομμύρια ευρώ του ταμείου εγγυήσεων για τις επιχειρήσεις και τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ του εργαλείου SURE που δημιουργήθηκε για την στήριξη της απασχόλησης.

Η Κομισιόν έχει επίσης εγκρίνει το ποσόν των 2.130 δισεκατομμυρίων σε κρατικές επιδοτήσεις από την έναρξη της κρίσης για την στήριξη των επιχειρήσεων. Το ήμισυ έχει αποδεσμευθεί από την Γερμανία.

(με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Headlines