Λεβιάθαν στα δεξιά

Η απειλή που συνιστά το μεγάλο κράτος κατά των οικονομικών και πολιτικών ελευθεριών και η υποχρέωση των φιλελεύθερων όλων των βαθμίδων και αποχρώσεων να πολεμούν εναντίον του συνήθως εντοπίζεται στην Αριστερά. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως στην εποχή μας η Δεξιά δεν πλημμυρίζει από αντιλήψεις και ιδέες που ευνοούν τη γιγάντωση του δημόσιου τομέα και των παρεμβάσεών του στην οικονομία και την κοινωνία.

Εχουν περάσει πάνω από 20 χρόνια από την εποχή που ο τότε Δημοκρατικός Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον είχε δηλώσει πως «η εποχή του μεγάλου δημόσιου τομέα τελείωσε». Κι όμως, το μεγάλο Δημόσιο όχι μόνο εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά συνεχίζει να διογκώνεται. Κι όχι μόνο στα χέρια σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων, αλλά και συντηρητικών. Στα ενδιάμεσα χρόνια, στις ΗΠΑ λ.χ., οι δαπάνες γιγαντώθηκαν, οι παρεμβατικές ρυθμίσεις πάνω στη λειτουργία των αγορών αλλά και της κοινωνίας γενικότερα πλήθυναν. Κι όλα αυτά ενώ στην εξουσία τα χρόνια αυτά βρέθηκαν (με την εξαίρεση του Ομπάμα) συντηρητικοί Πρόεδροι και την πλειοψηφία σε Βουλή και Γερουσία είχαν οι Ρεπουμπλικανικοί – το υποτιθέμενο κόμμα του «μικρού κράτους».

Εχει έτσι τελείως διαβρωθεί και ο ορισμός της πολιτικής έννοιας «Δεξιά», που σε πολλές χώρες πλέον ταυτίζεται με τις επιλογές ενός μεγάλου δημόσιου τομέα που μάλλον γελοιοποιούν τις ιδέες του Φρίντριχ Χάιεκ και της Μάργκαρετ Θάτσερ. Που βρίσκονται κοντύτερα στις αντιλήψεις του Φρανσουά Μιτεράν παρά στις πολιτικές του Ρόναλντ Ρίγκαν. Είναι ένα είδος κρατικίστικου συντηρητισμού που πιστεύει στη χρησιμοποίηση του κράτους για την επίτευξη «δεξιών» επιδιώξεων και στόχων.

Το φόβητρο του κρατικού Λεβιάθαν (το μυθικό τέρας στο οποίο αναφέρθηκε παλαιότερα ο Thomas Hobbes) συμπορεύεται μαζί μας στην καθημερινότητά μας, καθιστώντας σταδιακά την παρουσία του απαραίτητη για την αντιμετώπιση της ζωής. Διαβρώνονται έτσι συνειδήσεις και εκμαυλίζεται ο δυναμισμός μιας κοινωνίας που θα μπορούσε να δημιουργήσει με δυναμισμό ένα ανανεωμένο αύριο. Είναι γνωστό πως στον συντηρητικό χώρο υπάρχουν πολλοί οπαδοί του κρατισμού. Μέσα από τον δημόσιο τομέα βρίσκουν τον τρόπο να προωθούν την πολιτική τους ατζέντα, κυρίως διότι έτσι μοιράζουν παροχές, εύνοιες και εξυπηρετήσεις σε λογής ανθρώπους, ανεξάρτητα από ιδεολογία και αντιλήψεις. Με την αξιοποίηση του Δημοσίου κάποιοι χτίζουν πολιτικές καριέρες και προσωπικά δίκτυα πελατών κι οπαδών. Για την Αριστερά ο κρατισμός είναι μέσο ιδεολογικής αυτοβεβαίωσης. Για τη Δεξιά είναι εργαλείο οικοδόμησης πολιτικών μηχανισμών και κοινωνικής καταξίωσης και ισχύος.

Σαν συνέπεια, ο κρατισμός είναι πολύ πιο σοβαρό πρόβλημα όταν βρίσκεται στη Δεξιά παρά στην Αριστερά. Διότι εκεί καταβαραθρώνει αξίες και προδίδει αρχές. Τι σόι «Δεξιά» μπορεί πραγματικά να είναι εκείνη που πιστεύει στον μεγάλο δημόσιο τομέα; Τι είδους κοινωνία μπορεί να οραματίζεται;  Πώς μπορεί να βλέπει το μέλλον και σε τι διαφέρει ουσιαστικά από την Αριστερά; Εκείνο που πραγματικά θαυμάζει στο κράτος δεν μπορεί παρά να είναι ο αυταρχισμός, που είναι σύμφυτος με τις εξουσίες του. Γι’ αυτό και δεν είναι φιλελεύθερη. Διότι ο φιλελευθερισμός πιστεύει στα ατομικά δικαιώματα, που είναι απαραβίαστα.

Και είναι αυτά ακριβώς που μισεί ο κρατικός Λεβιάθαν.