Γιαννιώτικα γεφύρια : Αριστουργήματα της λαϊκής αρχιτεκτονικής

Μονότοξα ή και πολύτοξα, τα λιθόχτιστα γεφύρια των Ιωαννίνων ορθώνονται ακόμη και σήμερα επιβλητικά, μάρτυρες της ιστορίας και του πολιτισμού της ένδοξης ηπειρώτικης γης.

Η ζωτική ανάγκη της επικοινωνίας και της μεταφοράς των αγαθών ήταν εκείνη που ώθησε τους «γεφυράδες» ή «κιοπρουλήδες», ασπούδαστους λαϊκούς μαστόρους, στην κατασκευή των πέτρινων τοξωτών γεφυριών των Ιωαννίνων.

Αξιοποιώντας τη συσσωρευμένη εμπειρική γνώση πολλών γενιών μαστόρων, αλλά και τους φυσικούς νόμους, άλλοτε συνειδητά κι άλλοτε ασυνείδητα, οι αυτοδίδακτοι λαϊκοί τεχνίτες αρμολογούσαν τις πέτρες, το κύριο δομικό υλικό τους, με μια ειδική τεχνική, ώστε να δώσουν στο γεφύρι το κατάλληλο τοξοειδές σχήμα, ανάλογα με το φυσικό ανάγλυφο και πάντα με απόλυτο σεβασμό προς τη φύση.

Χτισμένα σε κομβικά σημεία αλλά και σε δυσπρόσιτες θέσεις, συνυφασμένα με την ιστορία των Ιωαννίνων αλλά και του ελληνικού έθνους, απόλυτα εναρμονισμένα με το σπάνιο φυσικό περιβάλλον, τα αριστουργήματα αυτά της λαϊκής αρχιτεκτονικής φανερώνουν την αισθητική, το μεράκι και την άρτια τεχνική που κατείχαν οι ξακουστοί σε όλη την Ελλάδα και τη Βαλκανική πρωτομάστορες της Ηπείρου.

Χωριά των Ιωαννίνων όπως η Πυρσόγιαννη, η Βούρμπιανη, το Πληκάτι και η Μόλιστα γέννησαν αξιόλογους λαϊκούς αρχιτέκτονες, που οικοδόμησαν τοξωτά γεφύρια με κύρια χαρακτηριστικά τους τη σταθερότητα, τη χάρη και την ομορφιά.

Η κατασκευή των γεφυριών αυτών, που επέτρεπε την ασφαλή διάβαση ποταμών, ρεμάτων και χειμάρρων από τους οδοιπόρους αλλά και τα μεταφορικά  μέσα τους, ήταν ένα τόσο σημαντικό έργο την εποχή εκείνη, που οδηγούσε στη δημιουργία δημοτικών τραγουδιών, παροιμιών, εθίμων, δοξασιών, θρύλων και παραδόσεων.

Αντιπροσωπευτικά δείγματα της λαϊκής αρχιτεκτονικής και της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας, τα πέτρινα γεφύρια των Ιωαννίνων κατάφεραν να αντέξουν τόσο στα ορμητικά νερά όσο και στον πανδαμάτορα χρόνο.