Κοροναϊός : Συναγερμός από τη Σουηδία για τα δημοτικά σχολεία

Ο ρόλος των σχολείων στην αλυσίδα μετάδοσης του ιού SARS-C0V-2 δεν είναι ερώτημα που απασχολεί μόνο τους έλληνες ειδικούς, οι οποίοι καλούνται να λύσουν δυσεπίλυτους επιστημονικούς γρίφους λαμβάνοντας αποφάσεις με γνώμονα τη δημόσια υγεία. Οι συνάδελφοί τους ανά τον κόσμο προβληματίζονται εξίσου, συνειδητοποιώντας ότι στη Σουηδία – όπου τα δημοτικά σχολεία και οι παιδικοί σταθμοί δεν έπαψαν να λειτουργούν, εν αντιθέσει με τις περισσότερες χώρες – χάθηκε μια πολύτιμη (ερευνητική) ευκαιρία που θα ξεκλείδωνε τις πολυπόθητες απαντήσεις.

Η χαμένη αυτή ευκαιρία απασχόλησε και το επιστημονικό περιοδικό «Science», καθώς τα δημοτικά και τα γυμνάσια στη Σουηδία – εξαιρουμένων των λυκείων και των πανεπιστημίων – όχι μόνο παρέμειναν εν λειτουργία, αλλά παράλληλα δεν έγιναν παρεμβάσεις σε ό,τι αφορά το μέγεθος των τάξεων, τις τραπεζαρίες όπου οι μαθητές τρώνε μεσημεριανό αλλά και τις ώρες διδασκαλίας.

«Αυτό έκανε τη χώρα ένα τέλειο φυσικό πείραμα» υπογραμμίζεται στο ίδιο δημοσίευμα. Ομως «οι σουηδοί αξιωματούχοι δεν ιχνηλάτησαν τις μεταδόσεις μεταξύ των μαθητών – ακόμη κι όταν τα αυξημένα κρούσματα οδήγησαν σε κλείσιμο μεμονωμένων σχολικών μονάδων ή μέλη του προσωπικού έχασαν τη ζωή τους».

«Είναι πραγματικά απογοητευτικό ότι δεν καταφέραμε να απαντήσουμε σε κάποια βασικά ερωτήματα σχετικά με τη μετάδοση και τον ρόλο των διαφορετικών παρεμβάσεων» παραδέχεται η επιδημιολόγος του κορυφαίου ερευνητικού κέντρου Karolisnka της Σουηδίας, Karina King. Η ίδια, δε, αποδίδει την αποτυχία αυτή – παρόλο που τόσο εκείνη όσο και οι συνάδελφοί της είχαν καταρτίσει σχετικά ερευνητικά πρωτόκολλα για μελέτες στα σχολεία – στην έλλειψη χρόνου, χρηματοδότησης και αντίστοιχης εμπειρίας.

Και καθώς το…. πείραμα δεν έγινε ποτέ, «πυξίδα» για την απόφαση περί επανεκκίνησης των σχολείων αποτελούν τα επιδημιολογικά δεδομένα που «κλειδώνουν» ότι τα παιδιά νοσούν ήπια στη συντριπτική τους πλειονότητα.

«Ανησυχώ ότι πιθανόν να καταλήξαμε βιαστικά στο συμπέρασμα ότι οι ασυμπτωματικοί μαθητές δεν μεταδίδουν τον COVID-19 στην κοινότητα» σχολιάζει στο περιοδικό «Science» η Anita Cicero, αναπληρώτρια διευθύντρια του Κέντρου για την Ασφάλεια Υγείας του Johns Hopkins και ειδικός στις πολιτικές για την αντιμετώπιση πανδημιών.

Καίρια ερωτήματα

Και καθώς καίρια ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα, ενόσω o SARS-CoV-2 κοστίζει εκατοντάδες ανθρώπινες ζωές στις ΗΠΑ, η ίδια προσθέτει: «Στη Σουηδία είχαν μια σπάνια ευκαιρία να κατανοήσουν καλύτερα τις αλυσίδες μετάδοσης στα σχολεία. Αλλά δεν μπορείς να βρεις κάτι εάν δεν το ψάξεις. Οι ΗΠΑ και άλλες χώρες, στις οποίες τα σχολεία έκλεισαν, σίγουρα θα ωφελούνταν από μια τέτοια έρευνα».

Πιο καθησυχαστικός εντούτοις εμφανίζεται ο παιδίατρος και κλινικός επιδημιολόγος τoυ Ινστιτούτου Κarolinska, Jonas Ludvigsson, επισημαίνοντας ότι συμφωνεί στη διεξαγωγή τεστ μόνο σε συμπτωματικούς, καθώς η ευρεία διάδοση του ιού στην κοινότητα δεν επιτρέπει την ιχνηλάτηση.

Μάλιστα, σε σχετική αξιολόγηση που φέρει την υπογραφή του και δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό «Acta Paediatrica» στις 19 Μαΐου, ο δρ Ludvigsson καταλήγει ότι είναι «απίθανο τα παιδιά να είναι οι κύριοι «οδηγοί»» στην εξάπλωση της νόσου COVID-19. Για να φτάσει στο συμπέρασμα αυτό, ανέτρεξε σε μελέτες περιπτώσεων από τη Γαλλία και την Αυστρία, προσθέτοντας ότι «δεν έχουν αναφερθεί κρούσματα σε σουηδικά σχολεία», με τον ίδιο να επικαλείται επίσημες κρατικές πηγές.

Οι σουηδικές εφημερίδες εντούτοις – όπως αναφέρεται στο περιοδικό «Science» – έχουν εντοπίσει περιστατικά μετάδοσης στις σχολικές μονάδες. Στην πόλη Σκελεφτέα, για παράδειγμα, «ένας δάσκαλος έχασε τη ζωή του, ενώ οι 18 από τους 76 εργαζόμενους βρέθηκαν θετικοί, σε μια σχολική μονάδων 500 μαθητών. Το σχολείο έκλεισε για δύο εβδομάδες, αλλά οι μαθητές δεν υποβλήθηκαν σε τεστ».

Επιπρόσθετα, στον τοπικό Τύπο καταγράφτηκαν «οι αντιδράσεις από εκπαιδευτικούς στην Ουψάλα έναντι της απόφασης αξιωματούχων που βασίστηκε στους κανόνες απορρήτου των ασθενών και απαγόρευε την ενημέρωση των οικογενειών ή των υπαλλήλων σε περίπτωση που ένας δάσκαλος έβγαινε θετικός στον ιό».

Σε κάθε περίπτωση πάντως και σύμφωνα με τα δεδομένα που ανακοίνωσε στις 19 Μαΐου η Σουηδική Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας αναφορικά με τα πρώτα αποτελέσματα των τεστ αντισωμάτων σε 1.100 πολίτες, τα παιδιά δεν βρίσκονται στο «απυρόβλητο». Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τα ίδια στοιχεία, «ο επιπολασμός αντισωμάτων σε παιδιά και εφήβους ήταν 4,7% σε σύγκριση με τους ενηλίκους ηλικίας 20-64 ετών που ήταν 6,7%». Αξίζει να σημειωθεί ότι στις μεγαλύτερες ηλικίες το αντίστοιχο ποσοστό έπεφτε στο 2,7%.

Εν τω μεταξύ, προβληματισμό προκαλεί η νέα προειδοποίηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) πως οι χώρες όπου οι μολύνσεις από τον κορωνοϊό μειώνονται μπορεί ακόμη να αντιμετωπίσουν μια «άμεση δεύτερη κορύφωση» αν άρουν πολύ νωρίς τα μέτρα για τον περιορισμό της επιδημίας.