Στρατηγικός σχεδιασμός

Μια έννοια που κυριαρχεί στις σκέψεις και στις προτεραιότητες κάθε σύγχρονου οργανισμού είναι ο στρατηγικός σχεδιασμός. Aπλά δεν μπορεί να θεωρηθεί πως θα έχει σε κάθε περίπτωση το ίδιο περιεχόμενο. Ανάλογα με τον φορέα που τον χρειάζεται και το είδος των προβλημάτων που αντιμετωπίζει, ο σχεδιασμός έχει διαφορετικό εύρος, ποιότητα και δυναμισμό.

Ο στρατηγικός σχεδιασμός είναι απαραίτητος για την ηγετική ομάδα της διοίκησης ενός φορέα. Αποτελεί ένα από τα κρισιμότερα και πλέον ζωτικά της όπλα για τη διαμόρφωση της πορείας και των επιδιώξεων (τελικών στόχων) του οργανισμού του οποίου προΐσταται. Ο στρατηγικός σχεδιασμός καθοδηγεί τις επιλογές των επιχειρησιακών πλάνων ενός φορέα. Κι αυτή είναι η ουσία της διαφοράς. Η «στρατηγική» που καθοδηγεί τα όποια επιχειρησιακά σχέδια. Μια επιχείρηση, ή κάποιος άλλος φορέας, μπορεί να έχει αδυναμίες στην εσωτερική της οργάνωση κι αποδοτικότητα. Αν όμως ακολουθεί σωστή στρατηγική, θα αποδειχθεί πετυχημένος ως οργανισμός γενικά. Αν όμως πάσχει η στρατηγική του, τότε η αποτυχία είναι δεδομένη – ανεξάρτητα πόσο αποδοτική είναι η διάρθρωση και η λειτουργία του. Αν βέβαια είναι πετυχημένος και στα δύο – στρατηγική και δράση -, τότε ο θρίαμβος είναι εξασφαλισμένος.

Ο Κομφούκιος λέγεται πως είχε δηλώσει πως αν γινόταν ηγέτης του κόσμου, το πρώτο που θα έκανε θα ήταν να καθορίσει την ερμηνεία των λέξεων – διότι απ’ αυτές ξεκινούν όλες οι πράξεις. Ετσι και με τον στρατηγικό σχεδιασμό, που σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους. Η ουσία είναι πως ο σχεδιασμός υποχρεώνει σε αφοσίωση σε κάποια κατεύθυνση δράσης, με βάση ορισμένες εκτιμήσεις για το μέλλον. Το οποίο σχεδιάζεται πάνω στις αρχές κάποιου στρατηγικου οράματος. Ο στρατηγικός σχεδιασμός συνδέει τρία ουσιαστικά είδη προτεραιοτήτων: στρατηγικά σχέδια, μεσοπρόθεσμα προγράμματα και βραχυπρόθεσμους προϊπολογισμούς κι επιχειρησιακά σχέδια. Με βάση αυτούς τους συνδυασμούς οφείλουν οι ηγεσίες οργανισμών και φορέων να διαμορφώσουν τις δικές τους διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

Οπως είχε πει και ο προ εικοσιπενταετίας πρόεδρος της Ford Ερνεστ Μπριτς, «μια εταιρεία οφείλει να δημιουργεί τάσεις, όχι να τις ακολουθεί». Oι περισσότερες εταιρείες έκτοτε ακολουθούν ένα μοντέλο διοίκησης «επιθετικού ρίσκου», που στηρίζεται σε μια λογική ψυχρού σχεδιασμού. Mε τέτοιες μεθόδους «δεν θα υπάρχει πρόβλημα τόσο δύσκολο που να είναι άλυτο» επέμεινε ο Μπριτς (βλ. Edward c. Bursk, «Planning the Future strategy of your business», McGraw-Hill, 1956, σελ. 17).

Ο στρατηγικός σχεδιασμός γίνεται περίπλοκος, εφαρμοζόμενος διαφορετικά, ανάλογα με τις συνθήκες και τους αρμόδιους φορείς. Ουσιαστικά πάντως στηρίζεται στις εξής, πολύ παλιές, βασικές αρχές:

• Σκέψου σήμερα με το μυαλό καρφωμένο στο αύριο.
• Η μεγαλύτερη φροντίδα να αφορά αυτό που έρχεται.
• Ο,τι γίνεται να μην είναι τυχαίο.
• Μην αναβάλλεις περιμένοντας να κινηθείς την κρίσιμη στιγμή.
• Καλύτερα να κοιμηθείς πριν από την κρίσιμη ώρα, παρά να ξαγρυπνάς αγωνιώντας γι’ αυτή.
• Η σκέψη και η πρόνοια σε οδηγούν στη ζωή και στην επιτυχία.