Η Άγκυρα «γκριζάρει» την ελληνική υφαλοκρηπίδα – Πώς θα απαντήσει η Αθήνα αν ξεπεραστούν οι «κόκκινες γραμμές»

Να δημιουργήσει τετελεσμένα για μία ακόμη φορά επιχειρεί η Τουρκία τα τελευταία 24ωρα κλιμακώνοντας τις προκλήσεις στο Αιγαίο.

Η προαναγγελία για διεξαγωγή ερευνών και γεωτρήσεων σε περιοχές όπου βρίσκονται εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, έχει κινητοποιήσει την ελληνική κυβέρνηση η οποία παρακολουθεί τις κινήσεις της Άγκυρας και απαντά άμεσα και δυναμικά σε όλες τις προκλήσεις.

Η κλιμάκωση των προκλήσεων από τη γειτονική χώρα η οποία αμφισβητεί ευθέως τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, φαίνεται πως έχει ξεπεράσει κάθε όριο.

Μπορεί τους τελευταίους μήνες η Άγκυρα να επιχείρησε να χρησιμοποιήσει ως «ασπίδα» χιλιάδες εξαθλιωμένους πρόσφυγες και μετανάστες και να τους στείλει – χωρίς να καταφέρει να το επιτύχει –  στην ελληνική πλευρά μέσω του Έβρου, ωστόσο τώρα φαίνεται πως περνά στην επόμενη φάση των προκλήσεων.

(Χάρτης από την έντυπη έκδοση των ΝΕΩΝ)

Μετά τη δημοσιοποίηση της πρόθεσης της κρατικής εταιρείας ΤΡΑΟ να καταθέσει αίτημα στην τουρκική κυβέρνηση να προχωρήσει σε έρευνες σε μικρή απόσταση από ελληνικά νησιά, στηριζόμενη στο «πειρατικό μνημόνιο» που υπέγραψε με τη Λιβύη, το τουρκικό ΥΠΕΞ έκανε ένα βήμα παραπάνω δοκιμάζοντας τις αντοχές της Αθήνας.

«Οι νέες περιοχές αδειοδότησης που όρισε η ΤΡΑΟ για την διεξαγωγή ερευνών και γεωτρήσεων βρίσκονται εντός των ορίων της υφαλοκρηπίδας μας που έχει δηλώσει η χώρα μας στον ΟΗΕ.

Η χώρα μας θα συνεχίσει να ασκεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της σε αυτή την περιοχή, κάτι που έχει επανειλημμένα δηλώσει», αναφέρει ο εκπρόσωπος του τουρκικού ΥΠΕΞ, Χ. Ακσόι απαντώντας ουσιαστικά στον Νίκο Δένδια.

Μάλιστα, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έδωσε στη δημοσιότητα τον χάρτη της θαλάσσιας περιοχής στην Μεσόγειο, εντός της οποίας η τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίων ΤΡΑΟ ζήτησε από το υπουργείο Ενέργειας της Τουρκίας να κάνει έρευνες υδρογονανθράκων.

With regard to @MFATurkey statement QA-43🇹🇷
🔴Turkey’s CS/EEZ boundaries in the Eastern Mediterranean as declared to the UN https://t.co/512LyHpAwo 🔴Turkish Petroleum’s recent request for new off-shore survey and exploitation licences covers areas within these boundaries. pic.twitter.com/6490J5reKO

— Çağatay Erciyes 🇹🇷 (@CErciyes) June 2, 2020

Σε ετοιμότητα η Αθήνα

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας μιλώντας σήμερα στον Real Fm υπογράμμισε ότι η Ελλάδα έχει καταδικάσει το παράνομο Σύμφωνο Τουρκίας – Λιβύης και το έχει καταγγείλει  σε όλη τη Διεθνή Κοινότητα, στα Ηνωμένα Έθνη, παντού.

«Άρα δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα. Στο πολιτικό επίπεδο, κινούμαστε πάντα σε ένα τρίπτυχο. Το τρίπτυχο ότι έχουμε το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος μας, τους συμμάχους μας στο πλευρό μας και τη δύναμη να κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να προασπίσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Τα νησιά μας έχουν υφαλοκρηπίδα. Τα κυριαρχικά μας δικαιώματα τα υπερασπιζόμαστε» τόνισε.

Πρόσθεσε, πως αυτό που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της τουρκικής Κυβέρνησης, είναι το αίτημα τουρκικής κρατικής εταιρείας πετρελαίων για άδειες έρευνας.

«Είναι άλλο πράγμα πώς θα απαντήσει το αρμόδιο τουρκικό Υπουργείο και συνολικά η τουρκική Κυβέρνηση. Παρακολουθούμε με προσοχή αυτές τις ενέργειες και είμαστε έτοιμοι να ξεδιπλώσουμε μια άλλη βεντάλια ενεργειών, όπως έχουμε προαναγγείλει από χθες. Αλλά, σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι να προασπίσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Είναι αναφαίρετο το δικαίωμα των νησιών μας στην υφαλοκρηπίδα».

Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης  Βαρβιτσιώτης, σε συνέντευξή του σήμερα στο ραδιοφωνικό σταθμό Παραπολιτικά 90,1 τόνισε με φόντο τις τουρκικές προκλήσεις:

«Έχουμε απάντηση σε όλα τα επίπεδα. Απαντάμε με ψυχραιμία και δεν κάνουμε πίσω στην υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων».

Μάλιστα επισήμανε ότι μετά το διάβημα προς την Τουρκία, η ελληνική πλευρά εκκινεί έναν κύκλο ενημερώσεων στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και στη συνέχεια με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Δεν είναι πάντως η πρώτη φορά που η Τουρκία απειλεί να ξεπεράσει τις «κόκκινες γραμμές» που έχει θέσει η Αθήνα.

Λεπτομερές σχέδιο διπλωματικών ενεργειών

Ήδη ξεκίνησε ο κύκλος επαφών της Ελληνικής διπλωματίας με τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ όπου η ελληνική διπλωματία ενημερώνει για τις θέσεις της και τις τελευταίες τουρκικές προκλήσεις στην περιοχή.

Ενώ, η ελληνική κυβέρνηση ενημερώνει παράλληλα τους ευρωπαίους εταίρους. Το ζήτημα των τουρκικών προκλήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο θα απασχολήσει και το προσεχές συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις 15 Ιουνίου.

Επιπλέον έχουν αποσταλεί επιστολές και προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και τον πρόεδρο της ΓΣ του Οργανισμού, ενώ θα ακολουθήσει και ενημέρωση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ.

Μάλιστα η χώρας μας έχει ζητήσει να διακοπεί η διαδικασία εκλογής του Τούρκου Bozkir στη θέση του επόμενου προέδρου της ΓΣ του ΟΗΕ.

Περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές «το Υπουργείο Εξωτερικών παρακολουθεί στενά κάθε ενέργεια της Τουρκίας, στο πλαίσιο της κλιμακούμενης παραβατικότητας της γείτονος, παραμένοντας διαρκώς προετοιμασμένο για να αντιμετωπίσει κάθε ενδεχόμενη πρόκληση. Έχει καταρτισθεί λεπτομερής κατάλογος ενεργειών και ακριβές σχέδιο διπλωματικής δράσης, το οποίο εκδηλώνεται σταδιακά.

Ήδη έχει ξεκινήσει νέος κύκλος επαφών της Ελληνικής Διπλωματίας με τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθώς και με τους ευρωπαίους εταίρους, σχετικά με την πιο πρόσφατη παράνομη και προκλητική ενέργεια της Τουρκίας, να δημοσιεύσει στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως σειρά αιτήσεων για χορήγηση άδειας έρευνας και εκμετάλλευσης στην κρατική εταιρεία πετρελαίων της Τουρκίας σε περιοχές ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Παράλληλα, έχουν γίνει και ενέργειες στο πλαίσιο του ΟΗΕ, με επιστολές προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Α. Guterres, τον οποίον ενημερώνει για την πιο πρόσφατη παράνομη ενέργεια της Άγκυρας (σε συνέχεια και πρόσφατων συναφών επιστολών προς τον ΓΓΗΕ από Φεβρουάριο, Μάρτιο και Απρίλιο 2020), όσο και τον νυν Πρόεδρο της Γενικής Συνέλευσης, αναφορικά με την επικείμενη εκλογή του Τούρκου υποψηφίου κ. Bozkir στη θέση του Προέδρου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ζητώντας να διακοπεί η σιωπηρά διαδικασία.

Στις εν λόγω επιστολές, τονίζονται επίσης, μεταξύ άλλων, οι επιπτώσεις των παράνομων τουρκικών ενεργειών στην περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα.

Θα ακολουθήσει επίσης ενημέρωση του ΓΓ ΝΑΤΟ.

Στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, το ζήτημα αναμένεται να απασχολήσει το προσεχές Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών, στις 15/6».

Τον Φεβρουάριο του 2020 η Άγκυρα είχε προαναγγείλει την αποστολή του σεισμογραφικού σκάφους «Ορούτς Ρέις» νοτιοανατολικά της Κρήτης δημοσιεύοντας μάλιστα χάρτες οι οποίοι έδειχναν το Αιγαίο και την Κύπρο υπό τουρκική κυριαρχία.

Η Αθήνα είχε διαμηνύσει στη γειτονική χώρα πως η αντίδρασή της σε περίπτωση που ξεπεραστούν οι «κόκκινες γραμμές» θα είναι δυναμική και αποφασιστική.

Τα σενάρια πάντως που υπάρχουν σε Μαξίμου και υπουργείο Άμυνας για το ενδεχόμενο μίας ακραίας πρόκλησης, είναι τρία και επικαιροποιούνται ανάλογα με τις εξελίξεις.

Πώς θα αντιδράσει η Αθήνα

Τα τουρκικά «παιχνίδια» με την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας φαίνεται ότι επαναλαμβάνονται, και η Αθήνα ετοιμάζονται – όπως έχουν δηλώσει κυβερνητικοί αξιωματούχοι – για όλα τα ενδεχόμενα.

Μετά τη διεθνοποίηση των τουρκικών προκλήσεων αλλά και το χτίσιμο συμμαχιών, όπως είχε γίνει με το «τουρκολιβυκό μνημόνιο», η Αθήνα είναι υποχρεωμένη να βρίσκεται σε πλήρη ετοιμότητα και να προετοιμάζεται ακόμη και για το πιο ακραίο σενάριο.

Σε περίπτωση που ερευνητικό σκάφος της Τουρκίας εισέλθει στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, η απάντηση της Αθήνας θα είναι κλιμακωτή και θα χωρίζεται σε στάδια, ανάλογα με το μέγεθος της πρόκλησης.

Τα τρία σενάρια

Το πρώτο στάδιο απάντησης της Αθήνας που θα είναι και το πλέον ανώδυνο,  θα είναι η ταχύτατη αντίδραση με την έγκαιρη άφιξη μονάδων του ΠΝ αλλά και της αεροπορίας στην περιοχή που θα επιχειρήσει να προκαλέσει ένα τουρκικό ερευνητικό σκάφος.

Αν ένα οποιοδήποτε ερευνητικό-σεισμογραφικό τουρκικό σκάφος επιχειρήσει έρευνα εντός της ελληνικής ΑΟΖ θα του ζητηθεί, σε πρώτη φάση,  να απομακρυνθεί.

Το δεύτερο στάδιο προβλέπει «απώθηση» και ακινητοποιήση με πολιτικά μέσα του ερευνητικού σκάφους.

Το τρίτο στάδιο, που αποτελεί την έσχατη λύση σε μία ενδεχόμενη ακραία πρόκληση,  περιλαμβάνει απελευθέρωση των κανόνων στρατιωτικής εμπλοκής στην περίπτωση που το τουρκικό ερευνητικό θα συνοδεύεται από πολεμικά πλοία, δεν θα συμμορφώνεται στις συστάσεις να απομακρυνθεί και ταυτόχρονα υπάρξει ενέργεια στρατιωτικής κλιμάκωσης από την Τουρκία.

Σε κάθε περίπτωση, πρόθεση της Αθήνας είναι να διατηρήσει τους διαύλους επικοινωνίας με τη γειτονική χώρα, ώστε να αποτραπεί το ενδεχόμενο να κάνει πράξη την πρόκλησή της η γειτονική χώρα.

Μήνυμα – πρόκληση από την Τουρκία

Πάντως η αντίδραση της Άγκυρας ήρθε με ένα μήνυμα – πρόκληση προς τις γειτονικές χώρες, στο πλαίσιο της απόφασης που έλαβε σήμερα το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, το οποίο συνεδρίασε υπό τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

«Η Τουρκία θα συνεχίσει να προστατεύει τα δικαιώματα της στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς συμβιβασμούς» επισημαίνει το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας.

Για το θέμα της Λιβύης, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας αποφάσισε ότι «θα συνεχίσει να παρέχει στρατιωτική υποστήριξη στη νόμιμη κυβέρνηση της χώρας».

Περαιτέρω ανακοίνωσε ότι «θα συνεχίσει τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και θα στηρίζει του καταπιεσμένους Σύριους».

Ειδικότερα, σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, η Αγκυρα διαμηνύει πως αξιολογήθηκε η στάση κάποιων παραγόντων που έχουν αντιπαλότητα με τις νόμιμες και δίκαιες ενέργειες της χώρας στην ανατολική Μεσόγειο και θα συνεχίσει χωρίς συμβιβασμούς να προστατεύει τα δικαιώματά της σε ξηρά, θάλασσα και αέρα.

Παράλληλα η Τουρκία τονίζει ότι η χώρα «θα συνεχίσει να παρέχει στρατιωτικές συμβουλές στηρίζοντας τις προσπάθειες που καταβάλλονται από την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης για ειρήνη και ευημερία, διατηρώντας την εδαφική ακεραιότητά της».

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, «η διεθνής κοινότητα καλείται να επιδείξει μια ηθική στάση απέναντι στις σκοτεινές δυνάμεις που στοχεύουν τη νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης και τη βούληση του λιβυκού λαού».

Ουσιαστικά το μήνυμα αυτό του Ερντογάν έρχεται σε απάντηση όχι μόνο των ελληνικών διπλωματικών κινήσεων αλλά και του «ευρωπαϊκού χαστουκιού» που προηγήθηκε, καθώς ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ κάλεσε σήμερα την Τουρκία να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου.

Ανάλογο μήνυμα για την Τουρκία ήρθε και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, από τις ΗΠΑ, διαμηνύοντας πως τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.