Επικίνδυνες ρήτρες ζητά η Ελλάδα στο Σύμφωνο Μετανάστευσης – Εξώσεις και φτώχεια για τους πρόσφυγες

Να νομιμοποιήσει την αντιμεταναστευτική -σύμφωνα με τους επικριτές της- πολιτική της φαίνεται να επιχειρεί η Ελλάδα, ζητώντας να συμπεριληφθεί «ρήτρα έκτακτης ανάγκης και ευελιξίας» στο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου, με συμμάχους την Κύπρο και τη Βουλγαρία.

Όπως αναφέρει η επιστολή του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Γιώργου Κουμουτσάκου προς τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτη Σχοινά και την Επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον, προτείνεται σε ενδεχόμενη έκτακτη κατάσταση ή μεταναστευτική κρίση τα κράτη-μέλη που άμεσα τις αντιμετωπίζουν να έχουν την ευχέρεια της ευελιξίας στον τρόπο διαχείρισης και αντιμετώπισης τους.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην επιστολή, «πρέπει να είναι αυτομάτως στη διάθεση και προς άμεση υποστήριξη των κρατών-μελών που πλήττονται περισσότερο και υπόκεινται συστηματικά σε τεράστια μεταναστευτική πίεση προστατεύοντας ταυτόχρονα τα σύνορα της Ένωσης. Η αλληλεγγύη αποτελεί θεμελιώδη αρχή του Δικαίου της Ένωσης, αρχή που εμφανίζεται 16 φορές στις Συνθήκες της ΕΕ. Η αρχή αυτή μας ενώνει».

Επικίνδυνες εξαιρέσεις

Με την κίνηση της αυτή η κυβέρνηση ζητάει επικίνδυνες εξαιρέσεις για τη ζωή των προσφύγων, επιχειρώντας να επιτρέπεται στα κράτη πρώτης υποδοχής να παραβιάζουν, επικαλούμενα καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στα σύνορα τους, το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη μετανάστευση και άσυλο, είναι η πρώτη ανάγνωση ειδικών που ασχολούνται και γνωρίζουν το πρόβλημα του προσφυγικού.

Το εξοργιστικό δε της υπόθεσης είναι ότι το αίτημα έρχεται λίγες ώρες αφού ήρθε στο φως το σοκαριστικό βίντεο βίαιης επαναπροώθησης βάρκας με πρόσφυγες στο Αιγαίο, τις καταγγελίες για επαναλαμβανόμενα pushbacks και το «άδειασμα» της Frontex.

Η Ελλάδα θέλει να κάνει πλέον ξεκάθαρο ότι δεν είναι πρόθυμη να υποδεχτεί περισσότερους πρόσφυγες, ούτε να υπερβεί τα προβλεπόμενα για την φιλοξενία-προστασία τους, όπως έδειξε άλλωστε και με την απόφασή της να βγάλει στο δρόμο 10.000 πρόσφυγες, με τον αρμόδιο υπουργό να υποστηρίζει ότι «δεν μπορούμε να δώσουμε περισσότερη προτεραιότητα στους πρόσφυγες από ό,τι δίνουμε στους Έλληνες πολίτες», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, μιλώντας στο Mega.

Μειωμένες αφίξεις λόγω pushbacks

Oι υπηρεσίες του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου κατέγραψαν 91% λιγότερες αφίξεις στα νησιά τον Μάιο του 2020 σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα πέρσι, ενώ σε 4 νησιά ( Χίος, Σάμος, Λέρος, Κως) δεν υπήρξε καμία άφιξη.

Ωστόσο, αν κρίνουμε από όσα διαδραματίστηκαν την Πέμπτη 4 Ιουνίου εντός ελληνικών χωρικών υδάτων, το εντυπωσιακό αυτό νούμερο οφείλεται μάλλον σε παράνομα pushbacks από την ελληνική πλευρά παρά σε μείωση των ροών λόγω του κοροναϊού ή σε συνετισμό της τουρκικής πλευράς.

Mόνο την Πέμπτη, τρεις βάρκες με πρόσφυγες επιχείρησαν να περάσουν από την Τουρκία προς την Ελλάδα. Δύο από αυτές επαναπροωθήθηκαν βίαια με τη συμβολή τόσο των ελληνικών όσο και των τουρκικών αρχών.

Σύμφωνα με τη γραμμή υποστήριξης Watch The Med – Alarm Phone, το πρώτο περιστατικό αφορά σε βίαια επαναπροώθηση βάρκας με πρόσφυγες σε ελληνικά νερά από μασκοφόρους, προκαλώντας επίτηδες κύματα με το δικό τους σκάφος.

Σε σοκαριστικό βίντεο που ήρθε στο φως της δημοσιότητας, Ακούγονται κραυγές και μωρά να κλαίνε: «Θα πεθάνουμε» και «μαμά, μαμά».

This is happening NOW at Europe’s borders! Masked men attack people in distress in Greek waters, making waves before leaving again. Listen to their voices: ‘we will die’, ‘mama, mama’.

Shame on Europe! Stop the violence! Rescue now! @HCoastGuard @UNHCRGreece @EU_Commission pic.twitter.com/8fMNXxAnXX

— Alarm Phone (@alarm_phone) June 4, 2020

Οι πρόσφυγες ανέφεραν ότι το ελληνικό λιμενικό τους σπρώχνει πίσω στα τούρκικα ύδατα και κάνει μανούβρες να τους βυθίσει. Με τη σειρά του, το τουρκικό λιμενικό επίσης τους σπρώχνει προς την ελληνική πλευρά δημιουργώντας κύματα. Έπειτα από αρκετές δραματικές ώρες εν μέσω του πελάγους, η βάρκα αυτή γύρισε στην Τουρκία.

Στο δεύτερο περιστατικό επαναπροώθησης, βάρκα με 35 πρόσφυγες εξέπεμψε σήμα κινδύνου εντός των ελληνικών υδάτων. Το ελληνικό λιμενικό βρέθηκε στο σημείο, αλλά δεν έκανε τίποτα, όπως καταγγέλλει η υπηρεσία Alarm Phone.

Σύμφωνα με το τουρκικό Λιμενικό, οι ελληνικές αρχές ήταν αυτές που πήραν τη μηχανή της βάρκας αφήνοντας τους 35 πρόσφυγες μεσοπέλαγα. Τελικά, οι άνθρωποι αυτοί γύρισαν στην Τουρκία με τη βοήθεια του τουρκικού λιμενικού.

Εκτεθειμένοι σε αστεγία και ένδεια

Την 29η Μαϊου 2020, το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου αναγνώρισε την ανάγκη αναθεώρησης του προγράμματος HELIOS και της καλύτερης σύνδεσης των δικαιούχων καθεστώτος με τις αρμόδιες αρχές για την εργασία (ΟΑΕΔ) και την κοινωνική πρόνοια (ΟΠΕΚΑ), χωρίς ωστόσο να επανεξετάσει τις επερχόμενες εξώσεις από τις δομές υποδοχής ή να εισαγάγει αποτελεσματικά μέτρα ενσωμάτωσης για τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας. Κατά συνέπεια, από την 1η Ιουνίου 2020, οι αρχές θα προχωρήσουν σταδιακά στην έξωση 11.237 ατόμων από τα διαμερίσματα του προγράμματος ESTIA, Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, καταυλισμούς και ξενοδοχεία,στα οποία διέμεναν αρχικά οι δικαιούχοι ως αιτούντες άσυλο. Σε αυτά τα άτομα συμπεριλαμβάνονται ευάλωτες ομάδες όπως μονογονεϊκές οικογένειες και άτομα που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες.

Η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) και η PRO ASYL υπογραμμίζουν ότι, κάτω από τις παρούσες συνθήκες, χιλιάδες άνθρωποι κινδυνεύουν να μείνουν άστεγοι χωρίς καμία προοπτική υποστήριξης εξαιτίας της έλλειψης ενός αποτελεσματικού προγράμματος ενσωμάτωσης και των χρόνιων και συστηματικών εμποδίων και διακρίσεων κατά των προσφύγων όσον αφορά την πρόσβασή τους σε βασικά κοινωνικά δικαιώματα. Επιπρόσθετα, η τωρινή πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης μετακινείται από μία ήδη περιορισμένη και αναποτελεσματική υποστήριξη ενσωμάτωσης προς την απαίτηση άμεσης αυτονομίας και αυτάρκειας των ατόμων στα οποία χορηγείται διεθνής προστασία. Όπως αναφέρθηκε από τον Υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου τον Απρίλιο του 2020, οι άνθρωποι που έχουν λάβει καθεστώς προστασίας στην Ελλάδα «είναι υποχρεωμένοι από εκεί και πέρα να φροντίσουν τα του εαυτού τους, όπως κάνει ο κάθε πολίτης».[4]

H RSA και η PRO ASYL υπενθυμίζουν ότι οι ελληνικές αρχές πρέπει να διασφαλίσουν στους δικαιούχους πρόσβαση στα κοινωνικά δικαιώματα, η οποία είναι αποτελεσματική όχι μόνο στην θεωρία αλλά και στην πράξη, καθώς και να λάβουν οποιοδήποτε απαραίτητο μέτρο ώστε να τους προστατεύσουν από την αστεγία και την ένδεια.

H RSA και η PRO ASYL υπενθυμίζουν στις ελληνικές αρχές ότι οι 11.237 δικαιούχοι που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο ένδειας προστίθενται σε αυτούς που δεν είχαν ποτέ επωφεληθεί από υλικές συνθήκες υποδοχής ή που είχαν σταματήσει να τους παρέχονται, και οι οποίοι βρίσκονται σε κίνδυνο ένδειας και ζουν ανεπίσημα σε καταυλισμούς ή έχουν καταφύγει σε ακατάλληλες λύσεις στέγασης χωρίς απολεσματική προστασία ακόμη κι όταν είναι ευάλωτοι.

Η Frontex «αδειάζει» την Ελλάδα

Πλήρως εκτεθειμένη βρέθηκε η ελληνική κυβέρνηση, με τον επικεφαλής της Frontex να επιβεβαιώνει τις επιχειρήσεις παράνομων επαναπροωθήσεων από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία.

Σε συνεδρίαση της ομάδας εργασίας των Ευρωβουλευτών της ομάδας των Σοσιαλιστών που συμμετέχουν στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, ο κ. Λεγκέρι απάντησε σε ερώτηση του Γερμανού ευρωβουλευτή Ντίτμαρ Κούστερ, μέλους της Υποεπιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, σχετικά με τα αποκαλυπτικά δημοσιεύματα του ελληνικού και διεθνούς Τύπου για τις επαναπροωθήσεις με φουσκωτές σχεδίες από τα ελληνικά νησιά.

«Κύριε Λεγκέρι, πολλές πηγές ανέφεραν ότι το Ελληνικό Λιμενικό εξακολουθεί να επαναπροωθεί παράνομα πρόσφυγες στην Τουρκία, αφού φτάσουν με τις βάρκες τους στις ακτές πολλών νησιών. Φαίνεται ότι οι ελληνικές αρχές χρησιμοποιούν φουσκωτές διασωστικές σχεδίες. Εχουν επιβιβάσει πρόσφυγες σ’ αυτές τις σχεδίες χωρίς μηχανή ή καύσιμα και χωρίς έλεγχο πλοήγησης. Αυτή η πρακτική, που φαίνεται να είναι συστηματική, αποτελεί άμεση παραβίαση της απαγόρευσης της επαναπροώθησης και συνιστά πραγματικό κίνδυνο για τις ζωές όσων ζητούν άσυλο. Σε ποιο βαθμό βρίσκονται σε γνώση της Frontex και τι κάνετε για να τερματίσετε αυτή την παράνομη πρακτική;» ήταν η ερώτηση του ευρωβουλευτή.

Όπως σημειώνει σε ανάρτησή του, «ο Λεγκέρι επιβεβαίωσε τις υποθέσεις και υπέδειξε τις ελληνικές αρχές, οι οποίες τις αρνούνται».

Να εφαρμόσουμε το όριο του 1% στους αιτούντες άσυλο

Στόχος, δήλωσε σήμερα ο Νότης Μηταράκης, είναι να κλείσουν 60 δομές έως το τέλος του 2020. «Θέλουμε να κλείσουμε 60 δομές μέσα στη χρονιά και να εφαρμόσουμε το όριο του 1% στους αιτούντες άσυλο, όχι απλώς σε επίπεδο περιφέρειας, αλλά περιφερειακής ενότητας. Για την κυβέρνηση το μεταναστευτικό είναι σημαντικό πρόβλημα, θέλουμε ουσιαστική αποσυμφόρηση σε όλη τη χώρα», ανέφερε ειδικότερα ο υπουργός και σημείωσε ότι σε Σάμο και Μαλακάσα θα λειτουργούν οι πρώτες κλειστές ελεγχόμενες δομές.

«Η Σάμος και η Μαλακάσα θα αποτελέσουν τις πρώτες κλειστές και ελεγχόμενες δομές φιλοξενίας μέσα στους επόμενους μήνες. Αποτελεί μία υπόσχεση προς την τοπική κοινωνία αλλά και μία δέσμευση του υπουργείου μας. Το μοντέλο των ελεγχόμενων δομών θα μεταφερθεί σταδιακά σε όλα τα νησιά και στην ηπειρωτική Ελλάδα, στις δομές που θα μείνουν μετά τις 60 δομές που φέτος έχουμε ήδη ανακοινώσει ότι θα κλείσουν» είπε.

«Όποιος δε συμορφώνεται θα διαγράφεται»

Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου αναφέρθηκε στο νέο πλαίσιο λειτουργίας των ΜΚΟ, το οποίο ήδη αποδίδει. «Προχωρήσαμε στην τοποθέτηση Ειδικού Γραμματέα στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου για να εποπτεύει αποτελεσματικά το νέο Μητρώο. Ενισχύουμε έτσι τη λογοδοσία και την εκούσια συμμόρφωση. Όποιος δεν συμμορφώνεται με τις νέες απαιτήσεις, θα διαγράφεται και δε θα έχει πλέον δικαίωμα εισόδου στις δομές ή συνεργασίας με το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου. Η διαδικασία οριστικής εγγραφής ΜΚΟ και εγγραφής των φυσικών προσώπων ολοκληρώνεται με τη χορήγηση ειδικών ταυτοτήτων για την είσοδο στις δομές. Προβλέπεται η δυνατότητα επιτόπιων ελέγχων από την Ειδική Γραμματεία του υπουργείου», σημείωσε ο κ. Μηταράκης.

Τέλος, αναφερόμενος στα επιδόματα στους αιτούντες άσυλο, ο υπουργός επανέλαβε πως από τον Σεπτέμβριο διακόπτεται η παροχή μετρητών και οι προπληρωμένες κάρτες θα χρησιμοποιούνται από τους δικαιούχους, αποκλειστικά και μόνο για την αγορά αγαθών και προϊόντων και όχι για αναλήψεις χρημάτων.