Ο διπλωματικός πόλεμος με την Τουρκία – Ευρωτουρκική και όχι ελληνοτουρκική η κρίση

Η Ελλάδα σήκωσε το γάντι στις προκλήσεις της Τουρκίας και πήγε ένα βήμα πιο μπροστά καθιστώντας σαφές ότι πλέον δεν συζητάμε για ελληνοτουρκική ένταση ή κρίση αλλά ευρωτουρκική κρίση και επί της ουσίας πλήρη διάρρηξη των όποιων δεσμών ΕΕ-Τουρκίας, αν η Άγκυρα επιμένει να τραβήξει στα άκρα το σχοινί.

Οι πρώτες θετικές ειδήσεις ήρθαν τόσο από την Ευρώπη, που προειδοποίησε τον Ταγίπ Ερντογάν, όσο και από τις ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί, με αφορμή τη συμμαχία Ερντογάν – Σάρατζ για γεωτρήσεις σε ελληνική υφαλοκρηπίδα, υπογραμμίζουν μεταξύ άλλων, ότι το μνημόνιο που υπέγραψαν Άγκυρα και Τρίπολη αυτό δεν μπορεί να επηρεάσει τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα που έχουν τρίτες χώρες, όπως η Ελλάδα ενώ ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ επανέλαβε τη δήλωση αξιωματούχων, όπως του υφυπουργού Εξωτερικών, Φρανκ Φάνον και του πρέσβη στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ, ότι τα νησιά έχουν και ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα.

Ομως, πέραν της διεθνοποίησης του θέματος η Ελλάδα δείχνει προετοιμασμένη σε περίπτωση που η Τουρκία κλιμακώσει την ένταση. Τόσο στον Εβρο, όπου οι φήμες και μόνο τις προηγούμενες ημέρες κινητοποίησαν τις ελληνικές αρχές ώστε να αποτραπεί κάποια νέα «υβριδική» εισβολή, όσο και στο Αιγαίο.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο», η Ελλάδα ετοιμάζεται να στήσει «πλωτό φράγμα» να αποτρέψει η Αθήνα το σοβαρό ενδεχόμενο πλέον η Τουρκία να προχωρήσει ακόμα και μέσα στο καλοκαίρι σε πρόκληση εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας μετά τα αιτήματα της TPAO για έρευνες υδρογονανθράκων νότια και ανατολικά της Κρήτης, της Καρπάθου και της Ρόδου.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ: «Ολα τα σχέδια εξουδετέρωσης της τουρκικής απειλής έχουν όμως έναν κοινό παρονομαστή: τη δημιουργία ενός θαλάσσιου «τείχους» – και με αεροπορική υποστήριξη – στην περιοχή της ελληνικής υφαλοκρηπίδας όπου θα επιχειρήσει να εισβάλει ένα τουρκικό ερευνητικό σκάφος. Αμεσα δηλαδή θα σταλεί μια ελληνική φρεγάτα

Προστατεύει όλη την ΕΕ

Από την άλλη, η στρατηγική της κυβέρνησης στις εξ’ ανατολών προκλήσεις συνίσταται αφενός μεν στην διεθνοποίηση του προβλήματος αλλά ταυτόχρονα η διεθνοποίηση αυτή παίρνει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ώστε να καταστεί σαφές προς την Άγκυρα πως οποιαδήποτε απειλή και επιθετική ενέργεια της Τουρκίας κατά της Ελλάδας ταυτίζεται με απειλή και επιθετική ενέργεια της ΕΕ.

Αυτή ακριβώς την λογική εξυπηρετούν οι επιστολές που απέστειλε την Τετάρτη στις 3 Ιουλίου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε με νόημα κατά την επίσκεψή του την Τετάρτη στην πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου πως η Ελλάδα έχει επιφορτιστεί να προστατεύει τα σύνορα όλης της ΕΕ.

Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι των συνεχών τουρκικών προκλήσεων ήταν η δημοσίευση στο φύλλο της τουρκικής Εφημερίδας της Κυβέρνησης, αιτήσεων για άδεια έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων από την κρατική τουρκική εταιρεία πετρελαίου (TPAO), θέτοντας έτσι η Άγκυρα σε πρακτική εφαρμογή το τουρκολιβυκό σύμφωνο. Αλλά και η συμμαχία με τον Σάρατζ για άμεσες γεωτρήσεις.

Το δυνατό χαρτί

Κατόπιν αυτών ξεκίνησε ο διπλωματικός μαραθώνιος από το Ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών τις προηγούμενες μέρες που περιλαμβάνει την ενημέρωση των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, των ευρωπαίων εταίρων και φυσικά του ΝΑΤΟ.

Ωστόσο το δυνατό χαρτί στο οποίο ποντάρει κυρίως η κυβέρνηση είναι η στήριξη της ΕΕ λόγω και του ιδιαίτερου ενδιαφέροντος στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου που έχουν ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες, πρωτίστως η Γαλλία, αλλά και άλλες.

«Γίνεται ξεκάθαρο, ότι ενδεχόμενο κλιμάκωσης από πλευράς της Τουρκίας δεν θα οδηγήσει σε ελληνοτουρκική, αλλά σε κρίση των συνολικών σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία» τόνισε χαρακτηριστικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, γνωστοποιώντας τις επιστολές του κ. Μητσοτάκη προς τον κ. Μισέλ και την κα Λάιεν, κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών.

Ηχηρό μήνυμα στην Τουρκία να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Δικαίου της Θάλασσας, και ιδίως την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών της ΕΕ, έστειλαν χθες, και οι υπουργοί Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Ομάδας MED 7 (Ελλάδας, Κύπρου, Γαλλίας, Ιταλίας, Μάλτας, Πορτογαλίας, Ισπανίας), με την υιοθέτηση της κοινής τους δήλωσης.

Σε αυτό το πνεύμα θα γίνουν και οι συζητήσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και Συμβουλίου Κορυφής των ηγετών της ΕΕ κατά τις επικείμενες συνόδους στις 18 και 19 Ιουνίου αντίστοιχα.

Το μότο της ελληνικής κυβέρνησης παραμένει σταθερό. «Παράνομες ενέργειες δεν έχουν καμία τύχη με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Παραμένουν ανυπόστατες όσες παράνομες ενέργειες βασίζονται στο άκυρο τουρκολιβυκό μνημόνιο» όπως επανέλαβε για πολλοστή φορά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.

Θερμό καλοκαίρι

Πλέον η κυβέρνηση βρίσκεται σε εγρήγορση για ένα θερμό καλοκαίρι καθώς οι προκλήσεις της Τουρκίας ξεκινούν από τον Έβρο και φτάνουν ως την Κρήτη και το Καστελόριζο.

Ωστόσο στην κυβέρνηση είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί καθώς μία σειρά ενεργειών της Τουρκίας μπορεί να εντάσσεται σε μια ακολουθία αντιπερισπασμών, μπορεί και όχι.

Ενδεχομένως με τα ως τώρα δεδομένα το κύριο πεδίο ενδιαφέροντος και προστριβών να φαντάζει η Ανατολική Μεσόγειος, νότια της Κρήτης και των Δωδεκανήσων, αλλά ουδείς μπορεί να προδικάσει τις εξελίξεις και να υπερτιμήσει ή να υποτιμήσει καταστάσεις, καθώς τα ανοιχτά μέτωπα με την Τουρκία είναι τόσο στον Έβρο, όσο και στο Αιγαίο και ευρύτερα στην Ανατολική Μεσόγειο και την Κυπριακή ΑΟΖ.

Η κινητικότητα στον Έβρο

Προς ώρας πάντως η κυβέρνηση έχει διαψεύσει τις φήμες που διακινούνταν για οργανωμένη κινητικότητα προσφύγων και μεταναστών προκειμένου να περάσουν τα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος τόνισε ότι δεν υπάρχει καμία ασυνήθιστη κινητικότητα στον Έβρο.

Δεν επιβεβαιώνεται καμία ιδιαίτερη κινητικότητα από αυτή που έχουμε συνηθίσει τις τελευταίες μέρες ανέφερε ο κ. Πέτσας.

Αλλά και ο αναπληρωτής υπουργός Μετανάστευσης Γιώργος Κουμουτσάκος τόνισε πως δεν επιβεβαιώνεται οργανωμένο σχέδιο κίνησης προσφύγων και μεταναστών στα χερσαία ελληνοτουρκικά σύνορα.

«Είχαμε και εμείς χτες το βράδυ την πληροφορία για κινητικότητα. Δεν επιβεβαιώνεται ότι υπάρχει οργανωμένο σχέδιο», ανέφερε ο κ. Κουμουτσάκος εξηγώντας πως παρατηρείται μια μικρή αυθόρμητη κινητικότητα, όπως κι άλλες φορές στο παρελθόν.

Οι δυνάμεις που είναι στα σύνορα είναι σε εγρήγορση και έτοιμες να αντιμετωπίσουν οποιεσδήποτε ενέργειες για την άμυνα των συνόρων μας, τόνισε.

Σύμφωνα πάντως με το ρεπορτάζ του MEGA και του Αντρέα Ρομπόπουλου είναι πιθανό το επόμενο δεκαήμερο να εκκινήσουν απόπειρες ανάλογες με αυτές που ζήσαμε στον Έβρο πριν από την πανδημία.

Δεν άνοιξε τα χαρτιά του

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ρωτήθηκε σχετικά με το κατά πόσο ανησυχεί την κυβέρνηση το ενδεχόμενο να πραγματοποιήσει τις απειλές της για προώθηση νέων προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών ή αν θεωρεί πως η Άγκυρα προσπαθεί να αποπροσανατολίσει από τις ενέργειές της στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ο κ. Πέτσας απέφυγε να ανοίξει τα χαρτιά του και τόνισε πως «ό,τι κι αν επιθυμεί η γειτονική χώρα, εμείς ξέρουμε ότι αυτό που εφαρμόζουμε στις διμερείς μας σχέσεις είναι οι κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και θέλουμε να τηρούνται οι κανόνες καλής γειτονίας. Γι’ αυτό πάντα η ελληνική πλευρά επιμένει στο Διεθνές Δίκαιο και στους κανόνες καλής γειτονίας. Δεν θέλουμε προκλητικές ενέργειες, δεν τις προκαλούμε. Είμαστε μια χώρα, η οποία είναι φιλική. Αυτό θέλουμε να βλέπουμε και από τους γείτονές μας».

Το βέβαιο είναι πάντως αυτή τη στιγμή το κύριο πεδίο της έντασης εξαιτίας της τουρκικής προκλητικότητας εστιάζεται στα νοτιοανατολικά θαλάσσια σύνορα.

Η κατάσταση δε είναι τόσο τεταμένη που παρά το γεγονός ότι παγίως η θέση της Ελλάδας είναι πως πρέπει να υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας ακόμα και σε συνθήκες κρίσης ο κ. Πέτσας όταν ρωτήθηκε αν υπάρχουν αυτή τη στιγμή, απάντησε λέγοντας πως μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κανένα προγραμματισμένο ραντεβού του Πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Διαγράφει από το χάρτη το Καστελόριζο

Η Τουρκία, έχει στόχο τη δημιουργία τετελεσμένων που θα της δώσουν έξοδο στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σε αυτό το πλαίσιο η Άγκυρα διαγράφει πλήρως στους χάρτες της το Καστελόριζο, καθώς και τα ελληνικά δικαιώματα που προκύπτουν από σειρά νησιών του Αιγαίου.

Το σχέδιο της Άγκυρας, που έχει προκαλέσει συναγερμό στο ελληνικό «Πεντάγωνο» και στο ΥΠΕΞ, ανέδειξε εκ νέου χθες ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προβάλλοντας με έμφαση τον ισχυρισμό ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα αλλά μόλις 6 μίλια χωρικών υδάτων.

Θέση, που η Άγκυρα αξιοποιεί για να επαναφέρει πιο επιθετικά από ποτέ πάγιες διεκδικήσεις της, που έχουν εκφραστεί και στο παρελθόν, φέρνοντας Ελλάδα και Τουρκία, ήδη από τη δεκαετία του ’70, στα όρια του «θερμού επεισοδίου».

Προς σ’ αυτή την κατεύθυνση ο Ερντογάν ρίχνει νέο λάδι στη φωτιά καθώς από την συνάντησή του με τον Σάρατζ συμφώνησαν να προχωρήσουν τις γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο κατ’ εφαρμογή του τουρκολιβυκού συμφώνου.

Θα πολεμήσει μέχρις εσχάτων

Πάντως σε συνέχεια των διπλωματικών όπλων που έχει ρίξει στο τραπέζι η Ελλάδα η ρητορική των κυβερνητικών στελεχών εμφανίζεται κατά περίπτωση οξυμένη προκειμένου η Άγκυρα να παίρνει τα σχετικά μηνύματα.

Σε συνέχεια των δηλώσεων του Νίκου Παναγιωτόπουλου πως η Ελλάδα «ενίοτε δείχνει και τα δόντια της», ο αναπληρωτής σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του πρωθυπουργού, Θάνος Ντόκος διαμηνύει πως «σοφά ο Σουν Τζου συμβούλευε να αφήνεις κάποια διαφυγή στον αντίπαλο, αλλιώς θα πολεμήσει μέχρις εσχάτων και αυτό η Τουρκία το παρεβλέπει».

Ο κ. Ντόκος με άρθρο του στα ΝΕΑ τονίζει πως «οι μαξιμαλιστικές προσεγγίσεις (τύπου Γαλάζιας Πατρίδας και τουρκολυβικού μνημονίου) και τα τερτίπια περί γκρίζων ζωνών και αποστρατιωκοποιήσεις νήσων δεν θα οδηγήσουν σε ελληνική υποχώρηση, ούτε σε μια αμιγώς πολιτική διαπραγμάτευση, όπως φαίνεται να είναι η τουρκική επιδίωξη, αλλά σε μια σκλήρυνση της ελληνικής στάσης και έναν ψυχρό πόλεμο στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο».

Έτοιμοι για στρατιωτική λύση

Από τη μεριά του πάντως ο υπουργός Άμυνας πήγε ένα βήμα παραπέρα και δήλωσε πως η Ελλάδα είναι έτοιμη ακόμα και για στρατιωτική εμπλοκή αν χρειαστεί.

Συγκεκριμένα, μιλώντας στο Star ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ερωτηθείς αν η Ελλάδα είναι έτοιμη ακόμα και για μια στρατιωτική λύση, όπως ανέφερε ο σύμβουλος του πρωθυπουργού κ. Διακόπουλος, απάντησε:

«Ακριβώς! Είπε ότι προετοιμαζόμαστε για όλα τα ενδεχόμενα. Μέσα σε όλα τα ενδεχόμενα συμπεριλαμβάνονται ασφαλώς και η στρατιωτική εμπλοκή. Δε θέλουμε να φτάσουμε εκεί, αλλά θέλουμε να καταστήσουμε σαφές προς πάσα κατεύθυνση ότι θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να προασπίσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα σε απόλυτο βαθμό. Επομένως, ο νοών νοείτω!»

Κι όλα αυτά ενώ ο Ερντογάν συμφωνούσε με τον Σάρατζ να ξεκινήσουν γεωτρήσεις στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, ένα γεγονός που ασφαλώς θα αποτελούσε casus belli.

Ας ελπίσουμε ότι θα συνειδητοποιήσει το λάθος της

«Ελπίζει κανείς ότι η Τουρκία δεν θα χρειαστεί να συνειδητοποιήσει το λάθος της, γιατί τότε το κόστος θα είναι υψηλό και για τις δύο πλευρές. Οι «κόκκινες γραμμές» πάντως έχουν επικοινωνηθεί» προσθέτει πάντως στο άρθρο του στα ΝΕΑ ο αναπληρωτής σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Θάνος Ντόκος.

Ο κ. Ντόκος επισημαίνει πως η Τουρκία είναι «σημαντική δύναμη» και «η εξήγηση γι’ αυτό βρίσκεται στη γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας, τον οικονομικό δυναμισμό και τη σημασία της ως αναδυόμενης μεγάλης αγοράς και προορισμού επενδύσεων αλλά και την ηγετική προσωπικότητα του Τούρκου προέδρου».

Ο κ. Ντόκος εξηγεί επίσης ότι ο στόχος της Ελλάδας «είναι να επενδύσουμε στο αίσθημα ρεαλισμού και συμφέροντος της τουρκικής ηγεσίας, κρατώντας – με πειστικό τρόπο, μέσω της επιτυχημένης εσωτερικής ενδυνάμωσης – ταυτόχρονα ανοιχτή τόσο στην πόρτα του «φρενοκομείου» όσο και αυτή της αποκλιμάκωσης και συνεννόησης».