Αδιαπραγμάτευτος μαξιμαλισμός;

Την περασμένη εβδομάδα δημοσιεύτηκαν στο φύλλο της εφημερίδας της τουρκικής κυβέρνησης αιτήματα της κρατικής εταιρείας ερευνών πετρελαίου (TPAO), που υποβλήθηκαν στις 21 Απριλίου 2019, για τη λήψη αδειών για σχετικές έρευνες σε περιοχές από τα βορειοανατολικά της Ρόδου μέχρι και τα νοτιοανατολικά της Κρήτης. Το εν λόγω σημεία δεν αποτελούν μέρος του τουρκολιβυκού συμφώνου αλλά προέκτασή του. Ετσι, γίνεται πράξη η κατάθεση χαρτών, συμπεριλαμβανομένων συντεταγμένων στον ΟΗΕ, στην οποία προέβη η Αγκυρα τον περασμένο Νοέμβριο. Σημειώνεται ότι αντίστοιχες άδειες, νοτιοανατολικά της Ρόδου και νότια του Καστελλόριζου είχαν εκδοθεί και το 2012, ωστόσο δεν έγιναν συστηματικές έρευνες.

Βάσει της εκπεφρασμένης θέσης στον πλέον επίσημο διεθνή θεσμό, η Τουρκία συρρικνώνει τα χωρικά μας ύδατα στα 6 ν.μ. και εκμηδενίζει την υφαλοκρηπίδα των νησιών μας. Παράλληλα, τόσο με τις ενδεχόμενες έρευνες πολύ κοντά στην υφιστάμενη ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη όσο και με το τουρκολιβυκό σύμφωνο, που θα θελήσει να ενεργοποιήσει, η Αγκυρα επιχειρεί να αποκόψει τη συνέχεια της ελληνικής νησιωτικής χώρας, απομονώνοντας το Καστελλόριζο αλλα και την Κρήτη από τη Ρόδο.

Ακόμη, λοιπόν, και αν έχει προσώρας «μαζευτεί» η «Γαλάζια Πατρίδα» από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, διαπιστώνουμε ότι οι ακραίοι μαξιμαλισμοί των γειτόνων στη θεώρησή τους περί θαλασσίων ζωνών παραμένουν αναλλοίωτοι. Το ερώτημα είναι αν πλέον οι πιο ακραίες από τις θέσεις της Αγκυρας είναι αδιαπραγμάτευτες ή εντάσσονται στο πλαίσιο μίας συνολικής διαπραγμάτευσης, όχι μόνο με την Ελλάδα αλλά και με τα υπόλοιπα κράτη της περιοχής. Βέβαια, εξαιρώντας Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία από τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, τα οποία έτσι περιέρχονται σταδιακά στην Τουρκία (σύμφωνα με την τουρκική στρατηγική), γίνεται γενναιόδωρη στις προτάσεις οριοθέτησης προς Λιβύη και Αίγυπτο. Ταυτόχρονα, βέβαια, δίνεται το μήνυμα ότι η Τουρκία είναι σε θέση να αποκρούσει αποτελεσματικά τα τριμερή περιφερειακά σχήματα με τη συμμετοχή και ΗΠΑ – Γαλλίας.

Ακόμη και έτσι, η Αγκυρα επιδιώκει τη διαπραγμάτευση με την Ελλάδα, έχοντας πρώτα επιβάλλει τους όρους της. Οφείλει να κατανοήσει η τουρκική ηγεσία ότι χωρίς οριστική διευθέτηση με την Αθήνα, η οποία ασφαλώς δεν θα κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια έναντι του τουρκικού αναθεωρητισμού, καμία απόπειρα δημιουργίας τετελεσμένων καταστάσεων δεν πρόκειται να ευδοκιμήσει. Και αυτό οφείλουμε να το γνωρίσουμε τόσο στην Αγκυρα όσο και στους δυτικούς και όχι μόνο εταίρους μας. Αν, μάλιστα, κρίνουμε ότι χρειάζεται να τους αφυπνίσουμε, οφείλουμε να τους εμπεδώσουμε το αυτονόητο, ότι δηλαδή η αποφασιστικότητα να υπερασπιστούμε την κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα φτάνει μέχρι και τη στρατιωτική αντιπαράθεση. Αρα, διαπραγμάτευση υπό αυτές τις συνθήκες δεν γίνεται.

Συνάμα, τώρα περισσότερο παρά ποτέ, χρειάζεται να συμφωνήσουμε με την Αίγυπτο στην (έστω μερική) οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Ετσι, θα εμπλουτίσουμε το νομικό μας οπλοστάσιο, ενώ ένα επιπλέον κράτος της περιοχής θα συνταχθεί εκ των πραγμάτων με τις θέσεις μας. Θα πρόκειται, επίσης, για την πλέον αποτελεσματική αντίδραση έναντι του τουρκολιβυκού συμφώνου και τη μοναδική νόμιμη πράξη οριοθέτησης σε αυτό το τμήμα της Μεσογείου. Εξάλλου, στο επίκεντρο της τουρκικής ατζέντας είναι η αποσόβηση οποιασδήποτε πράξης θέσει εν αμφιβόλω το νομικά αβάσιμο τουρκολιβυκό σύμφωνο.

Ο Κωνσταντίνος Φίλης είναι εκτελεστικός διευθυντής ΙΔΙΣ. Το νέο του βιβλίο «Η Ελλάδα στη γειτονιά της» (εκδόσεις Παπαδόπουλος) κυκλοφορεί στις 15 Ιουνίου