Ελλάδα – Τουρκία : Η μάχη των θαλασσών και των ΑΟΖ

Η επιδίωξη της Ελλάδας για ανακήρυξη ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο εμφανίζεται ως το πιο αποτελεσματικό όπλο για το νομικό τουλάχιστον μπλοκάρισμα των τουρκικής επιθετικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και αναδεικνύεται σε πρώτη προτεραιότητα της ελληνικής διπλωματίας.

Φαίνεται δε, να σχηματίζεται ένα ευρύτερο εσωτερικό μέτωπο υπέρ αυτής της προοπτικής.

Γκάζι

Μεθαύριο Τρίτη 9 Ιουνίου ο Νίκος Δένδιας θα έχει κατ’ ιδίαν συνομιλίες με τον Ιταλό υπουργό Εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάιο στην Αθήνα.

Η ατζέντα των συνομιλιών είναι ευρύτερη ωστόσο ένα από τα βασικά θέματα συζήτησης είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών Ελλάδας και Ιταλίας και οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ο κ. Δένδιας δήλωσε στο «Έθνος της Κυριακής» ότι «προσβλέπω σε μια ιδιαίτερα παραγωγική συνάντηση με τον Ιταλό φίλο μου» χωρίς να προδικάσει εξελίξεις ή να αποκαλύψει κάτι περισσότερο για το στάδιο των συζητήσεων με την Ιταλική πλευρά για μια συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ.

Για το θέμα αυτό όπως έχουν αποκαλύψει τα ΝΕΑ, η Αθήνα θέλει να «πατήσει γκάζι» και παράλληλα με την Ιταλία στις προτεραιότητες της Ελλάδας είναι να προχωρήσουν οι συζητήσεις και με την Αίγυπτο για την ανακήρυξη ΑΟΖ, και τις τελευταίες αναβαθμισμένες προκλήσεις της Τουρκίας και την άκρως επιθετική της συμπεριφορά που έχει στόχο να θέσει σε πρακτική εφαρμογή το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Οι επαφές Αθήνας – Καΐρου, αναθερμάνθηκαν και στο πλαίσιο της πρόσφατης πενταμερούς τηλεδιάσκεψης των ΥΠΕΞ Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου, Γαλλίας και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, που έστειλε σαφές μήνυμα περί ακυρότητας του τουρκολιβυκού μνημονίου για τις θαλάσσιες ζώνες, ενώ κατήγγειλε ξεκάθαρα τις τουρκικές προκλήσεις.

Ο Νίκος Δένδιας είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με τον αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι, με την Αθήνα να θεωρεί ότι και οι διαπραγματεύσεις με το Κάιρο, που συνεχίζονται, έχουν θετικές προοπτικές.

Τελευταίο επεισόδιο είναι η προαναγγελία για έναρξη γεωτρήσεων ανοιχτά της Λιβύης ως το τέλος του 2020, με την αποστολή στη Λιβύη του γεωτρύπανου «Κανουνί», κατόπιν ερευνών από τα ερευνητικά σκάφη «Μπαρμπαρός», «Όρουκ Ρέις» και το πλωτό γεωτρύπανο «Γιαβούζ».

Την ίδια ώρα πάντως αυτό δεν εμποδίζει τον Τούρκο υπουργό Άμυνας Χουλουσί Ακάρ να κάνει ήπιες δηλώσεις και να χαμηλώνει τους τόνους ζητώντας ειρηνική διευθέτηση με αμοιβαίο σεβασμό της επίλυσης των προβλημάτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις,

Η Τουρκία φοβάται θερμό επεισόδιο

Πέραν των δηλώσεων πολεμικής ετοιμότητας τις οποίες επανέλαβε σήμερα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, ο υφυπουργός Άμυνας Αλκιβιάδης Στεφανής εκτίμησε ότι δεν συμφέρει την Τουρκία ένα θερμό επεισόδιο.

Μάλιστα αυτή την εκτίμηση, ότι δεν συμφέρει τον Ερντογάν ένα θερμό επεισόδιο, έκανε και ο Ευάγγελος Αποστολάκης, πρώην υπουργός Άμυνας επί ΣΥΡΙΖΑ.

Ωστόσο ο κ. Αποστολάκης μιλώντας στο MEGA επανέφερε μια παλιότερη άποψή του πως σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης με την Τουρκία η Ελλάδα θα είναι μόνη της, παρά τους συμμάχους που διαθέτει σε διπλωματικό επίπεδο.

Συναίνεση Τσίπρα

Έχει ενδιαφέρον ότι ο κ. Αποστολάκης σε αυτό το πλαίσιο υπογράμμισε και αυτός με τη σειρά του τη σημασία να αποκτήσουν προτεραιότητα στην ελληνική διπλωματία η υπογραφή συμφωνιών με την Ιταλία και την Αίγυπτο για την οριοθέτηση ΑΟΖ ως απάντηση στις κινήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Αλέξης Τσίπρας με τη συνέντευξή του στην «Καθημερινή της Κυριακής» δήλωσε έτοιμος να παράσχει να παράσχει συναίνεση στον Κυριάκο Μητσοτάκη προς σ’ αυτή την κατεύθυνση.

«Εγώ είμαι διατεθειμένος να δώσω συναίνεση σε κρίσιμες αποφάσεις που δεν μπορεί να τις πάρει η κυβέρνηση. Και αναφέρομαι στην εθνικά επωφελή στρατηγική να κλείσουμε τη συμφωνία με την ΑΟΖ με Αίγυπτο, Ιταλία και Αλβανία» τόνισε χαρακτηριστικά ο Αλέξης Τσίπρας.

Αποτροπή

Μάλιστα ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, παρά την όποια κριτική του –με επίκεντρο τους κυβερνητικούς χειρισμούς υποβάθμισης του περιστατικού στον Έβρο- έδειξε να συναινεί στην πολιτική επίδειξης ισχύος και αποτροπής έναντι των τουρκικών προκλήσεων.

«Εάν το ερώτημά σας είναι αν θα επιτρέπαμε στην Τουρκία να κάνει έρευνα 6 μίλια από τα ελληνικά νησιά, η απάντηση είναι προφανώς όχι. Όπως δεν της επιτρέψαμε και τον Οκτώβριο του 2018, όταν με αρχηγό ΓΕΕΘΑ το ναύαρχο Αποστολάκη, η στάση μας ήταν σαφέστατη και επιχειρησιακά όχι μόνο ρητορικά. Και τους αποτρέψαμε. Έφυγαν» τόνισε ο κ. Τσίπρας, παραπέμποντας ουσιαστικά στην αποχώρηση του Μπαρμπαρός τον Οκτώβριο του 2018 από την ελληνική υφαλοκρηπίδα όταν έσπευσε στη συγκεκριμένη περιοχή η ελληνική φρεγάτα «Νικηφόρος Φωκάς».

Ουσιαστικά ο κ. Τσίπρας άφησε να εννοηθεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα στήριζε μια δυναμική ελληνική απάντηση αν η Τουρκία θελήσει να προχωρήσει σε γεωτρήσεις εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας με βάση το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Σημειώνεται ότι ήδη υπάρχει επιχειρησιακό σχέδιο με πλωτό φράγμα νοτίως της Κρήτης για την αποτροπή των τουρκικών σχεδιασμών, όπως αποκάλυψαν τα ΝΕΑ.

Σε κάθε περίπτωση πάντως ο πρώην πρωθυπουργός κάλεσε εκ νέου τον Κυριάκο Μητσοτάκη να συγκαλέσει το Συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών και πρότεινε ως εθνική στρατηγική την ΑΟΖ με τις γειτονικές χώρες ως απάντηση στις τουρκικές κινήσεις στην περιοχή.

«Η στρατηγική μας πρέπει να είναι να κλείσουμε την ΑΟΖ με την Αλβανία, την Ιταλία και την Αίγυπτο και αμέσως μετά να ορίσουμε και εμείς συντεταγμένες» επανέλαβε ο κ. Τσίπρας και πρόσθεσε:

«Η Τουρκία έχει καταθέσει μονομερώς συντεταγμένες, έχει καταθέσει στον ΟΗΕ ένα παράνομο σύμφωνο. Εμείς διαμορφώνοντας συνεργασίες, αναδεικνύοντας την ευρωτουρκική πτυχή, θα πρέπει να προχωρήσουμε στην κατάθεση συντεταγμένων με στόχο να προχωρήσουμε μέσα από διερευνητικές για την επίλυση της διαφοράς μας».

Μαστίγιο και καρότο

Συμπλήρωσε δε ότι «η ΕΕ πρέπει να έχει μια στρατηγική καρότου και μαστίγιου απέναντι στην Τουρκία. Πρέπει να έχεις στο τραπέζι και την απειλή και τη θετική προοπτική».
Αναφερόμενος στο ενδεχόμενο προσφυγής στη Χάγη τόνισε εκ νέου την προτεραιότητα της ανακήρυξης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας, Ιταλίας, Αλβανίας και Αιγύπτου.

«Εάν αυτό εντάσσεται σε μια συνολικότερη στρατηγική όπως σας την περιέγραψα και δεν είναι μια επιχείρηση αυτοκτονίας, αλλά ένα επεξεργασμένο σχέδιο όπου θα είναι το τέλος μιας ολόκληρης στρατηγικής, φυσικά και θα τη στηρίζαμε. Δεν θα συμφωνούσα καθόλου όμως να πάμε στη Χάγη χωρίς να έχουμε κάνει πριν αυτές τις κινήσεις που σας είπα. Και σίγουρα όχι μόνο για την Ανατολική Μεσόγειο, θα ήταν καταστροφικό» ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.

Αίγυπτος και Ισραήλ δεν θέλουν να κλείσουν το παράθυρο στην Τουρκία

Από την πλευρά του ο Νίκος Δένδιας ανέφερε ότι «σταθερή επιδίωξη της χώρας μας είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών με όλους τους γείτονές μας, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, εφαρμόζοντας όσα προβλέπονται στο κατεξοχήν νομικό κείμενο αναφοράς, τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας».

Πάντως το θέμα των ΑΟΖ ειδικά με την Αίγυπτο δεν είναι τόσο απλό όπως φαίνεται από την πολυπλοκότητα των εξελίξεων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Μάλιστα ο πρώην υπουργός Άμυνας Ευάγγελος Αποστολάκης εξέφρασε την εκτίμηση πως χώρες όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ «είναι χώρες που δε θέλουν να κλείσουν εντελώς το παράθυρο μελλοντικής συνεργασίας με τη Τουρκία».

Στο Τελ Αβίβ ο Μητσοτάκης

Σημειώνεται δε ότι στις 16 Ιουνίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα επισκεφτεί το Ισραήλ στο πρώτο ταξίδι του στο εξωτερικό μετά την πανδημία. Μάλιστα στην ελληνική αποστολή που θα συνοδεύσει τον πρωθυπουργό θα είναι, μεταξύ άλλων υπουργών, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και ο υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος.

Στην ευρύτατη ατζέντα αυτού του ταξιδιού του πρωθυπουργού η γεωπολιτική κατάσταση στη Μεσόγειο είναι στην κορυφή. Μάλιστα η επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη στο Τελ Αβίβ έρχεται σε μια συγκυρία που κατά την οποία είχαν κυκλοφορήσει πληροφορίες που ήθελαν σοβαρή απόπειρα επαναπροσέγγισης του Ισραήλ με την Τουρκία.

Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται. Από την μεριά του ο Νίκος Δένδιας τόνισε ότι τα τριμερή σχήματα συνεργασίας της Ελλάδας στην περιοχή, μεταξύ των οποίων και με το Ισραήλ δεν είναι συγκυριακά αλλά έχουν στρατηγικό βάθος.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, το γεγονός ότι το τουρκολιβυκό σύμφωνο έχει φέρει σε ένα σημείο καμπής τις ελληνοτουρκικές σχέσεις μόνο τυχαίο δεν είναι.

Θαλάσσια δύναμη του 21ου αιώνα

Όπως αναδεικνύεται και από την συνέντευξη του Τζεμ Γιουρντενίζ, του εμπνευστή του τουρκικού δόγματος «Γαλάζια Πατρίδα» στο «Βήμα της Κυριακής», η κλιμάκωση της έντασης από την

Άγκυρα, η επιθετικότητα και οι διεκδικήσεις σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο έναντι της Αθήνας είναι μέρος μιας συνολικότερης στρατηγικής που ξεπερνά αυτές καθ’ αυτές τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Αυτή η νέα στρατηγική της Τουρκίας ουσιαστικά συνίσταται στο να μετατραπεί σε θαλάσσια δύναμη του 21ου αιώνα, στο πλαίσιο ευρύτερων και παγκόσμιων γεωπολιτικών ανακατατάξεων μεταξύ Ανατολής και Δύσης.