Μετά το ιστορικό βήμα με την Ιταλία, σειρά έχει η ΑΟΖ με την Αίγυπτο: Τα αγκάθια για την υπογραφή συμφωνίας

Η υπογραφή της συμφωνίας με την Ιταλία για την ανακήρυξη ΑΟΖ της Ελλάδας στο Ιόνιο χαρακτηρίζεται κατά γενική ομολογία ιστορική επειδή είναι η πρώτη συμφωνία αυτού του είδους που υπογράφει η Ελλάδα.

Μετά την Ιταλία πιάνουμε το νήμα με την Αίγυπτο

Ωστόσο κατά ορισμένους ειδικούς αναλυτές αυτή η συμφωνία, περισσότερο θα έχει άμεση επίδραση ασκώντας πίεση κυρίως προς την πλευρά της Αλβανίας για να υπογράψει και αυτή με την Ελλάδα αντίστοιχη συμφωνία οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών.

Στο πλαίσιο αυτό ξεχωριστής βαρύτητας για την ακύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου θεωρείται το να κατορθώσει η Ελλάδα να υπογράψει συμφωνία ανακήρυξης της ΑΟΖ με την Αίγυπτο.

Το βέβαιο είναι ότι η συμφωνία με την Ιταλία αποτελεί το πρώτο σημαντικό αποτέλεσμα ενός μαραθωνίου που έχει στόχο και την υπογραφή συμφωνίας για την ΑΟΖ με την Αίγυπτο.

Διόλου τυχαία ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας αμέσως μετά την υπογραφή της ελληνο-ιταλικής συμφωνίας γνωστοποίησε ότι στις 18 Ιουνίου θα μεταβεί στο Κάιρο για να συζητήσει το θέμα της οριοθέτησης της ΑΟΖ.

Όπως είπε χαρακτηριστικά, μιλώντας στον ANT1, η ανακήρυξη ΑΟΖ με την Αίγυπτο είναι ένας από τους πάγιους στόχους της εξωτερικής πολιτικής. «Στόχος ήταν να πιάσουμε μετά την Ιταλία το νήμα με την Αίγυπτο».

Αγκάθι το Καστελόριζο για συνολική οριοθέτηση

«Θα προσπαθήσουμε όπως όλους αυτούς τους μήνες. Έχουμε πολύ καλές σχέσεις και κοινή αντίληψη σε πολλά πράγματα με την Αίγυπτο» τόνισε ο Νίκος Δένδιας, ωστόσο παραδέχτηκε πως υπάρχουν δυσκολίες και πολύπλοκη κατάσταση με πολλές πολιτικές και νομικές παραμέτρους.

Το μεγάλο αγκάθι στην οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο είναι ότι το γεγονός ότι η θέση του Καΐρου για το Καστελόριζο συμπίπτει ουσιαστικά με τις επιδιώξεις της Άγκυρας.

Μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ με Αίγυπτο

Ερωτηθείς για την πιθανή συμφωνία με την Αίγυπτο και την οριοθέτηση των ΑΟΖ, με «αγκάθι» ο Καστελόριζο, ο διεθνολόγος Κωνσταντίνος Φίλης μιλώντας στο MEGA τάχθηκε υπέρ της μερικής οριοθέτησης της ΑΟΖ Ελλάδας και Αιγύπτου.

Όπως τόνισε ο κ. Φίλης «η ολική οριοθέτηση είναι εκτός συζήτησης με επιλογή των Αιγυπτίων. Αν αφήσουμε την οριοθέτηση με την Αίγυπτο όμως κρύβει κινδύνους να ενισχύσει το τουρκολιβυκό σύμφωνο. Πιστεύω πως τώρα είναι η ευκαιρία να κάνουμε την συμφωνία με την Αίγυπτο. Να κάνουμε μερική οριοθέτηση. Δεν είναι εύκολο να εξαιρέσουμε το Καστελόριζο. Ακόμα και αν μείνει εκτός, δεν δημιουργεί δεδικασμένο σε σχέση με την Τουρκία».

Κατοχυρώνει τις ελληνικές θέσεις

Ο κ. Φίλης αναφερόμενος στη Συμφωνία Ελλάδας και Ιταλίας για την ΑΟΖ τόνισε ότι «είναι σημαντική γιατί κατοχυρώνει μέσω της αναγνώρισης τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα και τις ελληνικές θέσεις. Τόσο σε σχέση με την μέση γραμμή, όσο και σε σχέση με την επήρεια των νησιών».

«Η Ιταλία αναγνωρίζει τα ελληνικά νησιά που παρεμβάλλονται μεταξύ των δύο ΑΟΖ. Η συμφωνία αποτελεί μέσο αξιοποίησης από ελληνικής πλευράς. Επιπλέον ορίζει το τριεθνές, επηρεάζει τη σχέση και με την Αλβανία», συμπλήρωσε.

Η ΑΟΖ με την Αίγυπτο θα σταθεί απέναντι στο τουρκολιβυκό σύμφωνο

Ο κ. Συρίγος εκτίμησε ότι η ελληνοιταλική συμφωνία την ΑΟΖ έχει μεγαλύτερη και πιο άμεση επίδραση για μια αντίστοιχη συμφωνία με την Αλβανία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ προσθέτοντας πως το μεγαλύτερο εμπόδιο για το τουρκολιβυκό σύμφωνο θα είναι η ανακήρυξη της ΑΟΖ με την Αίγυπτο.

Ο βουλευτής της ΝΔ αποσαφήνισε ότι η συμφωνία με την Ιταλία περισσότερο ασκεί πιέσεις στην Αλβανία πάρα σε αλλά κράτη.

«Το τουρκολιβυκό σύμφωνο θα έχει απέναντι του τη συμφωνία με την Αίγυπτο όταν αυτή υπογραφεί με το κάλο… Δεν επηρεάζει η συμφωνία με την Ιταλία το τουρκολιβυκό σύμφωνο» ξεκαθάρισε ο κ. Συρίγος.

Η αναγνώριση θαλάσσιων ζωνών στα νησιά

Με τις υπογραφές Δένδια και Ντι Μάιο επισφραγίζεται μια πορεία σύγκλισης Ελλάδας και Ιταλίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Από την πλευρά της η Ελλάδα αυτό που ουσιαστικά κρατά και μάλιστα ως νομικό προηγούμενο για την περιοχή, είναι πως η ελληνο-ιταλική συμφωνία για την ΑΟΖ αναγνωρίζει και στα νησιά δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες. Αν και γι’ αυτό το ζήτημα υπήρξε ένας ορισμένος αντίλογος, ιδίως από την πλευρά του πρώην υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά.

Σε κάθε περίπτωση ανοίγει ο δρόμος για να γίνουν με καλύτερες προϋποθέσεις οι συζητήσεις με την Αλβανία και κυρίως με την Αίγυπτο για την οριοθέτηση αντίστοιχων ΑΟΖ.

ΑΟΖ που ενώνουν γείτονες

Δεν είναι τυχαίο και το μήνυμα του πρωθυπουργού που κατέληξε ευχόμενος να γίνουν αντίστοιχες συμφωνίες της Ελλάδας και με άλλες χώρες της Μεσογείου.

«Σήμερα, είναι μία καλή ημέρα για την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ευρώπη και ολόκληρη τη Μεσόγειο. Αθήνα και Ρώμη καθόρισαν τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες στα νερά που ενώνουν τις δύο γειτονικές μας χώρες, αίροντας, έτσι, με γόνιμο τρόπο μία εκκρεμότητα 40 ετών.

Η συμφωνία ανταποκρίνεται πλήρως στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου αλλά και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Περιγράφει την έκταση των θαλασσίων περιοχών που αξιοποιούνται. Και, βεβαίως, αναγνωρίζει κυριαρχικά δικαιώματα σε όλα τα εδάφη -χερσαία και νησιωτικά. Πρόκειται για υπόδειγμα συνεργασίας και σχέσεων καλής γειτονίας.

Και για μία καθοριστική συμβολή στην ειρήνη και στη σταθερότητα στην περιοχή μας.

Ελλάδα και Ιταλία απέδειξαν, σήμερα, πώς δύο γείτονες μπορούν να μετατρέπουν τη θάλασσα που τις περιβάλλει σε ήρεμα νερά προόδου και ανάπτυξης. Εύχομαι ανάλογες συμφωνίες να υπάρξουν και μεταξύ άλλων χωρών της περιοχής» τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Επιδίωξη η οριοθέτηση ΑΟΖ με όλους τους γείτονες

Από την πλευρά του ο Νίκος Δένδιας που υπέγραψε τη συμφωνία σημείωσε πως «Σταθερή επιδίωξη της χώρας μας παραμένει η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με όλους τους γείτονές μας, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου.

Για το σκοπό αυτό, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία, ως γνωστόν, αντανακλά εθιμικό δίκαιο στο σύνολό της και όχι επιλεκτικά και αυθαίρετα, όπως ορισμένοι επιχειρούν να τη χρησιμοποιούν, προσφέρει όλα τα απαραίτητα εργαλεία.

Η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών επιτυγχάνεται σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, με έγκυρες συμφωνίες. Όχι με ανυπόστατες συμφωνίες, όπως η συμφωνία Τουρκίας-Sarraj. Και βέβαια, όχι με μονομερείς καταθέσεις συντεταγμένων».

Επιπλέον ο κ. Δένδιας κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεων με τον Λουίτζι Ντι Μάιο επεσήμανε πως «στις προκλήσεις η Ελλάδα απαντά μεθοδικά. Το διεθνές δίκαιο προσδιορίζει τις κόκκινες γραμμές κι αυτές θα γίνουν σεβαστές».

Θετική εξέλιξη – θα βάλει πλάτη

Στο εσωτερικό πολιτικό μέτωπο οι πρώτες αντιδράσεις δείχνουν πως υπάρχει ένα κλίμα πολιτικής συναίνεσης και επικρότησης της Συμφωνίας με την Ιταλία.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δια του πρώην υπουργού Εξωτερικών χαρακτήρισε θετική εξέλιξη την υπογραφή της Συμφωνίας.

«Η Συμφωνία υπογραφής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Ιταλία αποτελεί αναμφισβήτητα θετική εξέλιξη» τόνισε ο Γιώργος Κατρούγκαλος προσθέτοντας:

«Η Συμφωνία άλλωστε παίρνει το νήμα της διαπραγμάτευσης από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, που, θυμίζω, ήταν ενταγμένη σε ένα συνολικό σχέδιο στρατηγικής διπλωματίας που περιλάμβανε την επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο και την σύναψη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης όχι μόνο με την Ιταλία αλλά και την Αλβανία και την Αίγυπτο.

Θα μελετήσουμε προφανώς τη συμφωνία για να αξιολογήσουμε σημαντικά ζητήματα, όπως είναι η επήρεια των νησιών, όπως είναι τα δικαιώματα αλιείας. Το επόμενο βήμα όμως θα πρέπει αφενός να είναι η άμεση επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο και αφετέρου η συνέχιση της προσπάθειας σύναψης συμφωνίας ΑΟΖ και με την Αίγυπτο, κομβική χώρα για την υπεράσπιση των εθνικών μας συμφερόντων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ όπως έχει δηλώσει επανειλημμένα, και πρόσφατα, ο Αλέξης Τσίπρας, θα βάλει πλάτη σε αυτή την εθνική προσπάθεια. Πρέπει όμως να είναι ενταγμένη σε μια συστηματική στρατηγική που αυτή τη στιγμή λείπει. Για αυτό τον λόγο είναι επίκαιρο όσο ποτέ το αίτημα για σύγκληση Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών».

Δεν χωρούν πανηγυρισμοί

Διαφορετική ήταν η τοποθέτηση του ΚΚΕ που υπογράμμισε ότι δεν χωράνε πανηγυρισμοί για την υπογραφή της Συμφωνίας Ελλάδας και Ιταλίας για την οριοθέτηση ΑΟΖ, επισημαίνοντας πως πρόκειται για συμφωνία που υπηρετεί τις αστικές τάξεις δύο κρατών μελών του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Το ΚΚΕ απορρίπτει την ρητορική περί ιστορικής συμφωνίας και μέρας υποστηρίζοντας πως η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας ανάμεσα στις δύο χώρες το 1977 δεν αποσόβησε τα προβλήματα στην περιοχή της Μεσογείου, ενώ χαρακτηρίζει «υπερφίαλους» τους ισχυρισμούς ότι με την συμφωνία Ελλάδας -Ιταλίας εξουδετερώνονται τα νομικά και πολιτικά επιχειρήματα της τουρκικής επιθετικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Υπονομεύει τη θέση της Ελλάδας στη Μεσόγειο

Σφοδρά πυρά πάντως κατά του περιεχομένου της Συμφωνίας εξαπολύει ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς κατηγορώντας την κυβέρνηση εκχώρησε εθνική κυριαρχία, υπονομεύοντας τη θέση της χώρας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Όπως υποστηρίζει ο κ. Κοτζιάς η κυβέρνηση αποδέχτηκε μειωμένη επήρεια των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες κάνοντας συμμέτοχο στην ελληνική ΑΟΖ την Ιταλία και την ΕΕ συνδιαχειριστή της.

Στο πλαίσιο αυτό αφήνει σοβαρές αιχμές και κατά του ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζοντας πως υποτάχθηκε στις επικοινωνιακές ανάγκες της ΝΔ.

Οι διαφορές λύνονται ειρηνικά

Για θετική εξέλιξη έκανε λόγο ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου τονίζοντας ότι αποτελεί «αποτέλεσμα μακροχρόνιων διαπραγματεύσεων, η συμφωνία Ελλάδας – Ιταλίας για την ΑΟΖ, αποτελεί θετική εξέλιξη. Οι διαφορές πρέπει να λύνονται ειρηνικά με όπλο τη διπλωματία. Έτσι μόνο θα πάει μπροστά η ευρύτερη περιοχή, προς το συμφέρον των λαών και όχι όσων εμπορεύονται την αστάθεια».

Αποτέλεσμα μακροχρόνιων διαπραγματεύσεων, η συμφωνία Ελλάδας-Ιταλίας για την ΑΟΖ, αποτελεί θετική εξέλιξη. Οι διαφορές πρέπει να λύνονται ειρηνικά με όπλο τη διπλωματία. Έτσι μόνο θα πάει μπροστά η ευρύτερη περιοχή προς το συμφέρον των λαών και όχι όσων εμπορεύονται την αστάθεια.

— George A. Papandreou (@GPapandreou) June 9, 2020

Ως μία ιστορική συμφωνία που θωρακίζει σε νομικό επίπεδο την Ελλάδα έναντι των παράνομων ενεργειών της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο αντιμετωπίζουν ειδικοί επιστήμονες στο χώρο των διεθνών σχέσεων, την συμφωνία που υπέγραψε η Ελλάδα με την Ιταλία για την ΑΟΖ.

Αλλαγή των δεδομένων στην Αν. Μεσόγειο

Για την αλλαγή των δεδομένων στην ανατολική Μεσόγειο, που επιφέρει η ελληνοϊταλική συμφωνία μίλησε στο MEGA, ο κ. Αφεντούλης Λαγγίδης, διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων, διεθνολόγος στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Στην πρώτη αποτίμηση της σημασίας της υπογραφής της συμφωνίας, ο κ. Λαγγίδης τόνισε ότι πρόκειται για την πρώτη ΑΟΖ που οριοθετεί η Ελλάδα με άλλη χώρα και έκανε λόγο για δημιουργία ενός νομικού προηγούμενου που δημιουργείται.

Συμπλήρωσε δε, πως σε συνδυασμό με άλλες μελλοντικές ελληνικές κινήσεις θα μπορούσε να συμπληρωθεί ένα «παζλ νομικής θωράκισης της χώρας» έναντι των αξιώσεων της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο.

Επηρεάζει την ΑΟΖ με Αλβανία

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Λαγγίδη, η συγκεκριμένη συμφωνία αναμένεται ότι θα επιφέρει άμεσα εξελίξεις σε σχέση και με τις λοιπές μεσογειακές χώρες αλλά ίσως και με και την περίπτωση της Αλβανίας. «Θα επηρεάσει άμεσα για μια ομοειδή συμφωνία με την Αλβανία» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Λαγγίδης.

Ενώ ο κ. Λαγγίδης απαντώντας στο ερώτημα αν αυτη η συμφωνία με την Ιταλία για την ΑΟΖ συνεπάγεται την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια στο Ιόνιο, τόνισε ότι τα δύο ζητήματα δεν έχουν άμεση σχέση, καθώς η συμφωνία για την ΑΟΖ έχει να κάνει κυρίως με τις «γραμμές βάσης».

Ωστόσο πρόσθεσε πως τέτοιες πρωτοβουλίες συνήθως συνοδεύονται και από άλλες που αφορούν στην επέκταση των χωρικών υδάτων.

«Πολύ σημαντική συμφωνία που υπογράφεται τη δεδομένη στιγμή. Αναμένουμε με ενδιαφέρον τις εξελίξεις και στο ελληνοαιγυπτιακό μέτωπο. Πιστεύω ότι θα προλειάνει το έδαφος για να ακολουθήσουν και άλλες. Και μας δίνει άλλο αέρα» σχολίασε ο πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Μαλλιάς.

«Η Ελλάδα δείχνει όχι απλά αποφασιστικότητα, αλλά έχει σχέδιο, έχει οργάνωση έχει πολύ ισχυρές ένοπλες δυνάμεις και αποτελεσματική διπλωματία» επισήμανε ο κ. Μαλλιάς.

Πρώτο βήμα για τη σύναψη συμφωνίας με την Αλβανία

«Είχαμε υπογράψει συμφωνία για ΑΟΖ και με την Αλβανία με πρωθυπουργό τον Κώστα Καραμανλή και υπουργό Εξωτερικών τη Ντόρα Μπακογιάννη αλλά την ανέτρεψε ο Έντι Ράμα ως αξιωματική αντιπολίτευση μέσω ομόφωνης απόφασης του συνταγματικού δικαστηρίου. Έκτοτε νομίζω δεν υπάρχει καν συνταγματικό δικαστήριο στην Αλβανία – με παρέμβαση της Τουρκίας ακυρώθηκε η συμφωνία» δήλωσε μάλιστα ο κ. Μαλλιάς.

«Είναι μια πολύ καλή στιγμή σε ιδιαιτέρα κρίσιμη περίοδο. Εκτιμώ ότι είναι το πρώτο μεγάλο βήμα για επιταχύνουμε διαδικασία σύναψης συμφωνίας (και με την Αλβανία) που θέλω να ελπίζω ότι θα σεβαστεί και θα τηρήσει η Αλβανία. Έρχεται μετά από 43 χρόνια, το ’77, όποτε υπήρξε η πρώτη ελληνοϊταλική συμφωνία για την υφαλοκρηπίδα με την Ιταλία, και υπήρχε πρόνοια για την Αλβανία».