Ελλάδα – Τουρκία : Συναγερμός για «θερμό» Ιούλιο

Σε ετοιμότητα για έναν «καυτό» Ιούλιο στο πεδίο των ελληνοτουρκικών βρίσκεται η κυβέρνηση. Οι επιτελείς σε Μαξίμου, «Πεντάγωνο» και υπουργείο Εξωτερικών επεξεργάζονται και καταστρώνουν σχέδια επί χάρτου για την απόκρουση μιας ακραίας τουρκικής πρόκλησης που θα μπορούσε να εκδηλωθεί ακόμη και στην καρδιά του καλοκαιριού. Σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν αναλυθεί τρία πιθανά σενάρια για το πού ενδέχεται να αποστείλει η Αγκυρα ένα ερευνητικό σκάφος, όπως φαίνεται να είναι ο δικός της σχεδιασμός. Και γίνονται όλες οι απαραίτητες προετοιμασίες προκειμένου η Ελλάδα να είναι σε θέση να απαντήσει δυναμικά σε όλες τις περιπτώσεις.

Το ελληνικό σχέδιο αντίδρασης κινείται στη βάση ότι η Τουρκία θα στείλει σε πρώτη φάση ένα ερευνητικό σκάφος σε περιοχή της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Είθισται εξάλλου να προηγούνται σεισμικές έρευνες προτού γίνει μία γεώτρηση για υδρογονάνθρακες.

Τουρκική επιβεβαίωση

Το σχέδιο πρόκλησης με ερευνητικό σκάφος αντί γεωτρύπανου, ουσιαστικά επιβεβαίωσε χθες ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας, Φατίχ Ντονμέζ, αναφέροντας ότι «τρεις με τέσσερις μήνες θα διαρκέσουν οι σεισμικές έρευνες της Τουρκίας σε περιοχές του τουρκολιβυκού μνημονίου και ακολούθως θα προσδιοριστεί η περιοχή που θα γίνει γεώτρηση».

Ακόμη και ως σενάριο, ωστόσο, έχει ήδη εξεταστεί μία ακόμη πιο ακραία ενέργεια από τον Ερντογάν, δηλαδή η αποστολή απευθείας ενός γεωτρύπανου – σε μια πρόκληση που θα συνδυαστεί με την προβολή ισχύος. Αλλωστε η Αγκυρα διαθέτει πλέον τρία γεωτρύπανα. Σε ποιες περιοχές όμως θα μπορούσε να προκαλέσει η Τουρκία δημιουργώντας προϋποθέσεις για έναν «καυτό» Ιούλιο; Τα επιτελεία στην Αθήνα κινούνται στη βάση τριών εκδοχών:

Το πρώτο σενάριο προβλέπει την πιθανότητα η Αγκυρα να επιλέξει να στείλει τουρκικό ερευνητικό σκάφος στη λιβυκή πλευρά του τουρκολιβυκού συμφώνου, για λογαριασμό όμως της Λιβύης και της κυβέρνησης Σάρατζ. Ερντογάν και Σάρατζ συναντήθηκαν ξανά στην Αγκυρα την περασμένη Πέμπτη και δεν αποκλείεται να συμφώνησαν σε ένα σχέδιο παγίδευσης της Αθήνας. Αν η κυβέρνηση Σάρατζ δώσει άδεια στην τουρκική εταιρεία πετρελαίων ΤPAO, η Ελλάδα θα έχει απέναντί της – πολιτικά και νομικά – τη Λιβύη και θα πρέπει να συνεννοηθεί με τον λίβυο ηγέτη, με τον οποίο δεν διατηρεί σχέσεις.

Μία δεύτερη πιθανότητα είναι η Τουρκία να προκαλέσει με έρευνα πολύ κοντά στην Κρήτη, κάτω από τον Νομό Λασιθίου. Σε σημείο δηλαδή εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας που η Αγκυρα ισχυρίζεται ότι είναι τουρκική. Η κυβέρνηση Ερντογάν έχει «σημαδέψει», όπως όλα δείχνουν, το ελληνικό Οικόπεδο 15, το οποίο έχει οριοθετήσει για έρευνες η Ελλάδα νότια του Λασιθίου. Μετά τη συνάντηση Ερντογάν – Σάρατζ, δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο υποστήριζαν ότι οι δύο ηγέτες συμφώνησαν σε έρευνες σε αυτό το σημείο, αλλά και στο Οικόπεδο 20, που βρίσκεται χαμηλότερα, σε περιοχή «που θέλει να καταπατήσει η Ελλάδα».

Είναι πιθανό και ένα τρίτο σενάριο. Μπορεί η κυβέρνηση Σάρατζ να αναθέσει έρευνα στην ΤPAO κοντά στο όριο της οιονεί ελληνικής – λιβυκής ΑΟΖ, η οποία όμως δεν έχει οριοθετηθεί.

Τα σχέδια αποτροπής

Οι επιτελείς του ελληνικού «Πενταγώνου» πάντως έχουν ήδη καταρτίσει σχέδια αντίδρασης στην εκδήλωση μιας τουρκικής πρόκλησης προσαρμόζοντας διαρκώς τα νέα δεδομένα. Στόχος της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων είναι η Αθήνα να απαντήσει ταχύτατα και να είναι ένα βήμα μπροστά. Σύμφωνα με τον έως τώρα σχεδιασμό, τρία είναι και τα βασικά στάδια της ελληνικής αντίδρασης:

• Αν η Αγκυρα επιχειρήσει «εισβολή» ερευνητικού της σκάφους στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, η Αθήνα θα χαράξει άμεσα «κόκκινη γραμμή» με την αποστολή φρεγάτας. Η παρουσία της ελληνικής μονάδας – όπως είχε γίνει τον Οκτώβριο του 2018 με τη φρεγάτα «Νικηφόρος Φωκάς» – θα στείλει έμπρακτο μήνυμα ότι η Αθήνα είναι έτοιμη να αποτρέψει μία πρόκληση.
• Ακόμη πιο δυναμική θα είναι η απάντηση στην περίπτωση που ένα τουρκικό ερευνητικό αποπειραθεί έρευνα εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας, συνοδεία πολεμικών πλοίων. Εκτός από ελληνική φρεγάτα θα υπάρχει ισχυρή παρουσία και παρακολούθηση από πολλές μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού και υποστήριξη από την Αεροπορία.
• Οσο για το ενδεχόμενο αποστολής τουρκικού γεωτρύπανου, θα σημάνει «συναγερμός» στις Ενοπλες Δυνάμεις με την κάθοδο πολλαπλών μέσων στο σημείο και την ενεργοποίηση σχεδίων για άμεση στρατιωτική εμπλοκή.

Παρέμβαση Ουάσιγκτον

Στο μεταξύ, ανησυχία για τις τουρκικές κινήσεις εκφράζει και η Ουάσιγκτον, αφού το Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαρακτήρισε εκ νέου το τουρκολιβυκό μνημόνιο «προκλητικό και μη βοηθητικό μνημόνιο», σημειώνοντας για μία ακόμη φορά ότι τα νησιά έχουν ίδια δικαιώματα με την ηπειρωτική χώρα στη χάραξη ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Η παρέμβαση υπέρ της Ελλάδας έγινε δε μετά την καινούργια συνάντηση Ερντογάν – Σάρατζ στην Τουρκία, οι οποίοι συμφώνησαν να προχωρήσουν σε γεωτρήσεις σε περιοχές του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Η Αγκυρα πάντως δεν κρύβει την ενόχλησή της για τη διπλωματική στήριξη που παρέχεται στη χώρα μας από Ουάσιγκτον και ΕΕ. Χαρακτηριστικό είναι ότι χθες η τουρκική πρεσβεία σε ανάρτησή της στο Twitter κάνει… συστάσεις σε «τρίτα μέρη» που διατυπώνουν θέσεις για τις ελληνοτουρκικές διαφορές να επανεξετάσουν τη διεθνή νομολογία και να μη δίνουν βάση μόνο σε ένα δύο άρθρα.