Αμερική

Η Αμερική ταξιδεύει στον χρόνο. Μια χώρα που βυθίζεται συχνά στα «έγκατα του φωτός και του σκότους» είναι. Περιδινούμενη σήμερα για μία ακόμη φορά, συνομιλεί με τον κόσμο και ο κόσμος συνομιλεί μαζί της.

Τα τελευταία γεγονότα που ακολουθούν τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ φέρνουν στο προσκήνιο πλευρές της μεγάλης αυτής χώρας που παραγράφει η εικόνα και η πραγματικότητα ισχύος και κυριαρχίας. Χώρα-ήπειρος, με πληθυσμό μεγάλο, με ανισότητες βαθιές και αντιφάσεις καταλυτικές, μας μιλάει για τη φύση των κοινωνικών πραγμάτων και τα κυοφορούμενα ανά πάσα στιγμή γεγονότα.

Οι εκρηκτικές κινητοποιήσεις και η διάθεση εξέγερσης με αφορμή τη δολοφονία ανακινούν τα βασικά δεδομένα. Η φανέρωση μιας κατάστασης, που μπορεί να υπάρχει για χρόνια στη σκιά της ευμάρειας, το απραγματοποίητο όνειρο, τα ανυπέρβλητα εμπόδια, το άπιαστο κάθε μικρής ή μεγάλης ουτοπίας.

Τα γεγονότα διατηρούν τα πρωτεία και καταστρέφουν εύκολα τις ψευδείς πεποιθήσεις. Η μετάδοση των κινητοποιήσεων στην Ευρώπη έχει κάτι από το πνεύμα της χαμένης ουτοπίας. Ενας κόσμος ευμάρειας συναντιέται με τις βαθιές ρωγμές του. Και βλέπει την ευθραυστότητα της ύπαρξής του. Που μπορεί να καταπέσει από μια υγειονομική κρίση ή μια αιφνίδια, απροσδόκητη ανατροπή.

Κάθε αμφισβήτηση που δεν μπορεί, δεν κατορθώνει να εκφραστεί καθολικά, έχει σύντομο τέλος. Απομένει η εμπειρία που καταλείπει. Αν και στην Αμερική σημειώνονται συχνά μικρές «εξεγέρσεις», αυτή η σύγκρουση ανακεφαλαιώνει. Φέρνει στη συνείδηση την αναποτελεσματικότητα Ομπάμα και τη μάταιη επιθετικότητα Τραμπ.

Εξεγέρσεις, μικρές ή μεγάλες, οργανώνουν την εμπειρία και γράφουν νέες σελίδες στη διαδρομή. Οι νέοι, έφηβοι Αμερικανοί, αποκτούν την πρώτη εμπειρία αυτής της έντασης και αυτής της έκτασης, συνδεόμενη αναπόφευκτα με γεγονότα που και στο παρελθόν έχουν ξανασυμβεί.

Σε σύγκριση με προηγούμενες μεγάλες κοινωνικές εντάσεις και συγκρούσεις, οι σημερινές στην Αμερική έχουν μια μεγάλη ποιοτική διαφορά. Χαρακτηρίζουν την εποχή. Οι διαδηλωτές, οι εξεγερμένοι έχουν στα χέρια τους το όπλο. Το  όπλο της εικόνας, του ήχου, είναι οι ίδιοι πολλαπλασιαστές της δράσης τους. Μιλούν στον πλανήτη με το κινητό τους τηλέφωνο.

Το Διαδίκτυο, στις ποικίλες επαναστατικές εφαρμογές του, μεταπλάθει την πολιτική σύγκρουση. Νέα δεδομένα, νέα εμπειρία, νέα κατάσταση. Πόσο θα ζήλευαν οι εξεγερμένοι του Μάη τού ’68 στο Παρίσι, που δεν είχαν παρά την αφίσα και την έμπνευσή τους και που σήμερα ως μουσειακό είδος θυμίζει το ατελέσφορο ενός τύπου πολιτικής δράσης.

Για όποιον τόπο και αν μιλάμε, χθες, σήμερα, αύριο, ένα είναι το αδιατάρακτο υπόβαθρο κάθε σύγκρουσης. Το αίτημα αυτοπροσδιορισμού και ελευθερίας. Αναδιατυπώνεται κατά καιρούς. Δεν μπορεί να ξεφύγει η Αμερική.

Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.