Τι είναι η οικονομία του κοινωνικού αντικτύπου και το «αποτύπωμα» που αφήνει

Τι είναι εκείνο το στοιχείο που συνδέει ένα παραδοσιακό οίκημα με εσωτερική αυλή στον αριθμό 28 της οδού Καραϊσκάκη στου Ψυρή με την ιστορική Δημοτική Αγορά Κυψέλης; Η απάντηση είναι απλή. Τόσο το οίκημα σε έναν από τους πιο πολυσύχναστους δρόμους του Ψυρή όσο και η Δημοτική Αγορά Κυψέλης αποτελούν τους πυλώνες ενός ξεχωριστού εγχειρήματος που ξεκίνησε να αναπτύσσεται εδώ και λίγα μόλις χρόνια στην Αθήνα και αποτελεί χαρακτηριστικό εκπρόσωπο της «οικονομίας του κοινωνικού αντικτύπου». Στο 28 της Καραϊσκάκη βρίσκεται η μήτρα του εγχειρήματος – η βάση του Impact Hub Athens (https://athens.impacthub.net/).

Το τελευταίο, όπως μπορεί να διαβάσει για αυτό ο κάθε ενδιαφερόμενος στο site του, «είναι ένα τοπικό και διεθνές συνδεδεμένο δίκτυο με σκοπό τον θετικό κοινωνικό αντίκτυπο. Επιχειρήσεις και δημιουργικοί επαγγελματίες εργάζονται για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πρότυπων business models που θα ορίζουν το μέλλον της επιχειρηματικότητας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Η πραγματική κοινωνική επιχειρηματικότητα

Από την κοινωνική ένταξη, το περιβάλλον και το δίκαιο εμπόριο, το Impact Hub Athens συνδέει εξειδικευμένους επαγγελματίες, δημιουργώντας ένα διαπολιτισμικό δίκτυο δυνατού κοινωνικού αντικτύπου». Στην Κυψέλη βρίσκεται από τον Οκτώβριο του 2018 η «εφαρμογή στη πράξη» του εγχειρήματος. Η Δημοτική Αγορά Κυψέλης – όπου το Impact Hub είναι ο διαχειριστής – είναι μια ανοικτή στο κοινό στεγασμένη αγορά προϊόντων και υπηρεσιών από επιχειρήσεις που μπορούν να διεκδικήσουν και να αποσπάσουν τον χαρακτηρισμό της «κοινωνικής επιχείρησης». Ο χρόνος είναι αρκετός για να υπάρξει ένας πρώτος υπολογισμός αλλά και ένα σχέδιο για την επόμενη μέρα.

Εργαλεία ψηφιακού marketing

Ο συνιδρυτής του Impact Hub Athens Δημήτρης Κοκκινάκης που καλύπτει τη διαδρομή ανάμεσα στο «στρατηγείο» της Καραϊσκάκη και την Αγορά της Κυψέλης με το ποδήλατό του έχει τον λόγο: «Για πρώτη φορά κοινωνικές επιχειρήσεις θα μπορούν να μοιράζονται έναν διαδικτυακό τόπο, για την προώθηση και την απευθείας πώληση προϊόντων και υπηρεσιών. Οι ομάδες των κοινωνικών επιχειρήσεων της Δημοτικής Αγοράς θα διαχειρίζονται το δικό τους «shop in a shop», αξιοποιώντας παράλληλα διαφορετικά εργαλεία ψηφιακού marketing, όπως τα social media, για online πωλήσεις, ψηφιακές πληρωμές, διαχείριση αποθεμάτων, υπολογισμούς κόστους αποστολής καθώς και ηλεκτρονικής προώθησης.

Η Κυψέλ-e ξεκινάει με τα υπάρχοντα εγχειρήματα και φορείς που δραστηριοποιούνται στα πλαίσια της Δημοτικής Αγοράς, αλλά ο στόχος είναι να αποτελέσει τη διαδικτυακή στέγη και για άλλες κοινωνικές επιχειρήσεις ή και τοπικές μικρο-επιχειρήσεις που μοιράζονται την ίδια κατεύθυνση, δημιουργώντας έτσι ένα συνεχώς αναπτυσσόμενο Marketplace από responsible & local brands.

Κάνουμε την κοινωνική οικονομία προσβάσιμη σε ένα ευρύ κοινό και δίνουμε την ευκαιρία στα κοινωνικά εγχειρήματα να εξελιχθούν και να χτίσουν την ανθεκτικότητά τους μπαίνοντας δυναμικά στην digital εποχή».

Επιχειρείν «με ηθικό τρόπο»

Στο σημείο αυτό δύο παραδείγματα έχουν σημασία. Η Ελισάβετ Κουλούρη ήταν η γυναίκα πίσω από μια επιτυχημένη ιδέα. Υστερα από 15 χρόνια στον χώρο της Επικοινωνίας και του Marketing πίστεψε μέσα της ότι ήρθε η στιγμή για μια στροφή στη ζωή της – και αυτή η στροφή είχε να κάνει με την επιλογή της να δοκιμάσει να φτιάχνει ψωμί. «Αληθινό ψωμί», όπως επιμένει να λέει σε κάθε ευκαιρία. Στο site της εταιρείας της (https://bettysbakery.gr/) διαβάζω: «Και μόλις ξεκίνησε να φτιάχνει ψωμί με προζύμι, έγινε το πάθος της. Από τότε που ξεκίνησε το Betty’s Bakery έχει κάνει δύο παιδιά που μεγαλώνουν στα αλεύρια».

Το κάθε ψωμί έχει τη φυσιογνωμία του αλλά και την ιδιαίτερη ταυτότητά του, άμεσα συνδεδεμένη και τους προμηθευτές που όλοι είναι αποδεδειγμένα τοπικοί παραγωγοί. Τα αλεύρια έρχονται από το Βιολογικό Αγρόκτημα Αδελφών Κιζηρίδη από το Γερακαριό του Κιλκίς αλλά και το Αγρόκτημα Παπαγεωργίου, ένα οικογενειακό αγρόκτημα στο Μπουραζάνι της Κόνιτσας. Το αλάτι μαζεμένο με τα χέρια στα Κύθηρα και το Μεσολόγγι (τα αλάτια της Βίβιαν και της εταιρείας της, το Nostimo), το λάδι έρχεται κατευθείαν από τα Φιλιατρά με την επιμέλεια και φροντίδα της Χριστίνας Στριμπάκου και του αδελφού της, Κωνσταντίνου. Το μέλι έρχεται από τον Μελισσοκομικό Σύλλογο Σίφνου «Το Θυμάρι» και τον παραγωγό Θαλή Συνοδινό, ενώ τα αρωματικά και τα βότανα φέρουν τη σφραγίδα της Daphnis and Chloe που συνεργάζεται με καλλιεργητές από όλη την Ελλάδα, που ασχολούνται με τις πιο ιδιαίτερες ποικιλίες βοτάνων και μπαχαρικών του τόπου τους: «Τα άνθη θυμαριού ξεδιαλέγονται ένα προς ένα με το ψαλίδι, το μπούκοβο καπνίζεται επάνω σε κλωνάρια οξιάς για μέρες και η δάφνη μαζεύεται την κατάλληλη στιγμή για να κρατήσει τα αρώματά της».

Η εταιρεία που δημιούργησε η Ελισάβετ με περηφάνια υπογραμμίζει ότι είναι «κοινωνικά ενεργή» καθώς «ό,τι ψωμί μάς περισσεύει ή δεν είναι εμφανισιακά όπως θα το θέλαμε για να σας το προσφέρουμε, πηγαίνει στους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη», ενώ «κάνουμε τις εκτυπώσεις μας στο Αθηνά Ελπίς, μια κοινωνική επιχείρηση που επιδιώκει να αναπτύξει επιχειρηματική δραστηριότητα υψηλού επιπέδου με τελικό επωφελούμενο τους εργαζομένους της, που σταδιακά ενσωματώνονται στην αγορά εργασίας».

Προϊόντα από όλη την Ελλάδα

Το δεύτερο παράδειγμα αφορά ένα από τα καταστήματα της Δημοτικής Αγοράς Κυψέλης – τη Γωνιά των Παραγωγών της Wise Greece. Στο site τής μη κερδοσκοπικής κίνησης (https://www.wisegreece.com/) μπορούμε να βρούμε στοιχεία για τη δραστηριότητά της σε σχέση με τον χώρο της Δημοτικής Αγοράς. Οι επισκέπτες της έχουν την ευκαιρία να βρίσκουν καθημερινά προϊόντα από όλη την Ελλάδα, απευθείας από τους μικρούς παραγωγούς που συμμετέχουν στη μη κερδοσκοπική κίνηση, ενώ το κέρδος από την πώληση των προϊόντων μετατρέπεται σε τρόφιμα πρώτης ανάγκης για τους συμπολίτες μας στον Δήμο Αθηναίων, που ζουν στα όρια της φτώχειας. Στόχος της κίνησης ήταν και παραμένει, η Γωνιά των Παραγωγών να αποτελεί ένα σημείο συνάντησης και δοκιμής νέων προϊόντων, ένα σημείο εκδηλώσεων, γευσιγνωσιών και δράσεων κοινωνικού χαρακτήρα.

Η Σοφή Ελλάδα, το δημιούργημα της Μελίνας Ταπραντζή, είναι «μία κοινωνική επιχείρηση με διπλό σκοπό!». Από τη μία πλευρά προωθεί σε διεθνές επίπεδο τα οφέλη της ελληνικής διατροφής και τα εξαιρετικά προϊόντα των μικρών ελλήνων παραγωγών, ενώ μέσα από τις πωλήσεις τους συγκεντρώνει έσοδα, τα οποία «μετατρέπει» σε τρόφιμα για να τα διαθέσει σε παιδιά, αστέγους και ηλικιωμένους που βρίσκονται στα όρια της φτώχειας.

Πολιτισμός, εκπαίδευση και κοινωνική οικονομία

Με τον Δημήτρη Κοκκινάκη είμαστε συνομιλητές για χρόνια. Ζήτησα από τον συνιδρυτή του Impact Hub Athens έναν μικρό απολογισμό για τα πεπραγμένα της Δημοτικής Αγοράς Κυψέλης. Ανταποκρίθηκε με μεγάλη προθυμία. Ετσι, έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε για πρώτη φορά από τα «μέσα» το τι απέδωσε ένα φιλόδοξο καινοτόμο εγχείρημα. «Ξεκινώντας τον Οκτώβριο του 2018 την επαναλειτουργία της με διαχειριστή το Impact Hub Athens και ιδιοκτήτη του κτιρίου τον Δήμο Αθηναίων, η Δημοτική Αγορά Κυψέλης έγινε σημείο συνάντησης για τους Αθηναίους, δημιουργώντας μια δεμένη κοινότητα σε μία από τις πιο πολυπληθείς, πολυπολιτισμικές και ιστορικές περιοχές της πόλης.

Με βασικούς πυλώνες τον πολιτισμό, την εκπαίδευση και την κοινωνική οικονομία, προσκάλεσε ομάδες πολιτών και κοινωνικές επιχειρήσεις, να «συγκατοικήσουν» σ’ ένα δημόσιο κτίριο, συστήνοντάς μας οκτώ φορείς κοινωνικής επιχειρηματικότητας, που με επίκεντρο τον άνθρωπο και το περιβάλλον συνέβαλαν στην ενίσχυση της κοινωνικής καινοτομίας και της τοπικής οικονομίας. Ακόμη, κατάφερε να δημιουργήσει ανανεωμένο ενδιαφέρον για τους επισκέπτες της, με πολυθεματικές δράσεις, φεστιβάλ, εκπαιδευτικές δραστηριότητες και καινούργιες εμπειρίες, κάνοντας όσους ζουν εκεί «υπερήφανους» για αυτό που έχει γίνει η Αγορά.

Μέχρι σήμερα, στην Αγορά έχουν πραγματοποιηθεί 30 πολιτιστικές παραγωγές-πρωτοβουλίες του Impact Hub Athens και 45 συνεργασίες με πολιτιστικούς φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού, όπως οι «Διάλογοι» με το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το #7daychallenge με την Πρεσβεία της Σουηδίας στην Αθήνα, τα Cine-Μαγειρέματα με το Goethe Institut και το MitOst και το Athens Zero Waste Festival με το Πλαστικουργείο. Σημαντικός είναι ο ρόλος της Αγοράς στην εκπαίδευση, καθώς σε αυτό το διάστημα απασχόλησε άνω των 230 μαθητών σε περισσότερες από 2.000 ώρες εκπαιδευτικών σεμιναρίων με επίκεντρο την ανάπτυξη δεξιοτήτων, την πρόσβαση και εξοικείωση με τα σύγχρονα εργαλεία τεχνολογίας και επιχειρηματικότητας καθώς και τα μέσα έκφρασης.

Κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο

Στηρίζοντας τις αγορές με κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο, η Δημοτική Αγορά Κυψέλης προσέλκυσε περισσότερους από 100.000 επισκέπτες. Το «κοινωνικό αποτύπωμα» των καταστημάτων και των οργανισμών της είναι εμφανές, με 52 νέες θέσεις εργασίας να έχουν καλυφθεί και πάνω από 7.450 πολίτες να έχουν ωφεληθεί από τις κοινωνικές υπηρεσίες της Αγοράς. Ακόμη, πραγματοποιήθηκαν 175 δωρεές επισκευασμένων υπολογιστών σε 27 σχολεία από το Επανεκκίνησις και 10 κύκλοι μαθημάτων προγραμματισμού και βασικής χρήσης υπολογιστών από την ΕΛ.ΛΑΚ σε περισσότερους από 250 ενδιαφερομένους, είκοσι τρεις ωφελούμενοι από τα επιμορφωτικά σεμινάρια της Caritas Hellas μπήκαν στην αγορά εργασίας και 1.114 άνθρωποι έλαβαν νομική υποστήριξη από το Danish Refugee Council, εκατό μικροί έλληνες παραγωγοί επωφελήθηκαν και 2 τόνοι τροφίμων πρώτης ανάγκης δόθηκαν σε πολίτες του Δήμου Αθηναίων από το Wise Greece».

Κράτησα για το τέλος μια πολύ σημαντική στιγμή της Δημοτικής Αγοράς. Ο Δημήτρης μάς θυμίζει την επίσκεψη του Muhammad Yunus στην Αγορά, στο πλαίσιο του Convergences Greece Forum, κατά τη διάρκεια των δράσεων του #5yearsofImpact. «Ο βραβευμένος με Νομπέλ Ειρήνης οικονομολόγος και επιχειρηματίας συναντήθηκε με τους φορείς που φέρνουν τον θετικό κοινωνικό αντίκτυπο και γνώρισε από κοντά τη λειτουργία του καινοτόμου μοντέλου της Αγοράς, δίνοντας την ευχή για περισσότερη κοινωνική αλλαγή στο μέλλον».