«Σκοτώνει» το αλάτι – Πόση ημερήσια κατανάλωση προτείνει ο ΠΟΥ

Σε μια σειρά από ενδιαφέρουσες εργασίες με επιβλέπουσα καθηγήτρια την κ. Καψοκεφάλου Μαρία, προχώρησαν φοιτητές του Π.Μ.Σ «ΔΙΑΤΡΟΦΗ, ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ» του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Μία από αυτή, στο μάθημα «Επικοινωνία της Επιστήμης των Τροφίμων & της Διατροφής», έγραψε η φοιτήτρια Δημερτίκα Λορένα και το θέμα της είναι: «Γνωρίζοντας πόσο ουσιαστική είναι η πρόσληψη νατρίου στην μακροχρόνια υγεία του ανθρώπου αναφέρετε μελέτες και τα αποτελέσματα τους από τον ελληνκό πληθυσμό. Υπάρχει κάποια μεταβολή πρόσληψης νατρίου τα τελευταία χρόνια; Εφαρμόστηκαν πολιτικές διατροφής στην χώρα μας και αν ποιές; Ποια πολιτική θα προτείνατε με βάση πολιτικές που εφαρμόστηκαν από οργανισμούς υγείας ή κυβερνήσεις άλλων χωρών από τα αποτελέσματα που απέφεραν.»

Αναλυτικά η εργασία έχει ως εξής:

Το αλάτι συντηρεί τα τρόφιμα και ενισχύει τη γεύση στο φαγητό. Μπορεί όμως να γίνει αιτία για σοβαρά προβλήματα στην υγεία μας. Η υπεβολική κατανάλωση αλατιού έχει συσχετισθεί άμεσα με σοβαρούς κινδύνους για την υγεία όπως η αύξηση αρτηριακής πίεσης, καρδιαγγειακά νοσήματα και άλλες παθολογικές καταστάσεις. Οι δράσεις µείωσης αλατιού αποτελούν µια από τις πιο σηµαντικές δράσεις σχετικά µε τη διατροφή σε παγκόσµιο επίπεδο.

Ευθύνεται για το 51% των εγκεφαλικών επεισοδίων και για το 45% των θανάτων από ισχαιµικές καρδιοπάθειες βάση εκτιμήσεων ΠΟΥ. Το 41,7% του ελληνικού πληθυσμού των ενηλίκων έχουν ενδείξεις υπέρτασης με το ποσοστό αυτό να αυξάνεται με την ηλικία, μέχρι την ηλικία των 65 ετών, ενώ μετά δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των δύο φύλων. Μια µείωση κατά 15% στην πρόσληψη αλατιού θα µπορούσε να αποτρέψει τον θάνατο 8,5 εκατοµµυρίων ατόµων παγκοσμίως σε 10 χρόνια.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει λιγότερο από 5 γρ. αλατιού ημερησίως για τις ανάγκες του γενικού πληθυσμού με τις τιμές να διαφοροποιούνται για παιδιά και ευπαθείς ομάδες. Παρ’ όλα αυτά, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίµων – EFSA αναφέρει ότι είναι αδύνατον να καθοριστεί το όριο πρόσληψης νατρίου στο οποίο θα μπορέσει να εξαλείψει τις πιθανότητες των αρνητικών συνεπειών του νατρίου στην αρτηριακή πίεση.

Βάσει μιας μελέτης του ΕΦΕΤ πέρι συμπεριφοράς και γνώσης του καταναλωτή ως προς το αλάτι, στον ελληνικό πληθυσμό μόνο το 33% γνώριζαν τις συστάσεις για ημερήσια πρόσληψη αλατιού ενώ το υπόλοιπο ποσοστό δεν γνώριζαν καθόλου ή επακριβώς. Το πιο αξηωσημείωτο ήταν ότι ο γενικός πληθυσµός δεν γνώριζε εάν υπάρχουν ή δεν πίστευε ότι υπάρχουν συστάσεις για ανώτερα επιτρεπτά όρια ηµερήσιας πρόσληψης αλατιού για τους ενήλικες (49,2% & 17,5% αντίστοιχα).

Ο ΕΦΕΤ προέβη επιπλέον, σε σχέδιο δράσης για μείωση πρόσληψης αλατιού (2016-2020) με τους παρακάτω πυλώνες:

• Αξιολόγηση  πρόσληψης αλατιού από την διατροφή του Ελληνικού πληθυσμού

Ο καλύτερος τρόπος εκτίμησης είναι μέσω των ούρων (αποβολή νατρίου) για τουλάχιστον ένα 24ώρο.

• Αξιολόγηση της πρόσληψης αλατιού από το γενικό πληθυσµό

Η εκτίμηση θα γίνει μέσα από διαθέσιμα δεδομένα από πρόσφατη μελέτη.

• Εκτίμηση αλλαγών ως προς τις γνώσεις, στάση και συµπεριφορά του γενικού πληθυσµού ως προς το αλάτι

Θα βασιστεί στα δεδομένα αναφοράς του ΕΦΕΤ ως προς τις γνώσεις , στάση και συμπεριφόρα του γενικού πληθυσμού.

• Αξιολόγηση γνώσεων και συµπεριφορών παιδιών και εφήβων ως προς την κατανάλωση αλατιού

Δεδομένα μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν για παιδιά και έφηβους

• Ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση

Αυτά μπορούν να πραγματοποιηθούν με διανομή ενημερωτικού υλικού σε σχολεία και σε διάφορες επιχειρήσεις που να αναφέρονται στην μείωση κατανάλωσης αλατιού ή διάχυση του υλικού και δράσεις ενηµέρωσης σε επαγγελματίες, δημοσιογράφους και υπεύθυνων χώρων µαζικής εστίασης

• Επανασχεδιασμός τροφίμων/γευμάτων με λιγότερο αλάτι

Σύμφωνα με μελέτες τα επεξεργασμένα τρόφιμα στοχοποιούνται για το 75% της συνολικής πρόσληψης σε αλάτι.

• Παρακολούθηση και αξιολόγηση

Είναι αναγκαίες η παρακολόυθηση , η αξιολόγηση ως προς τον ανασχεδιασμό των τροφίμων, ως προς την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού και ως προν την μείωσης κατανάλωσης αλατιού.

Το  Ηνωμένο Βασίλειο και η Φιλανδία είναι δυο χώρες που έχουν καταφέρει τη μείωση νατρίου κατά 25-45% στο γενικό πληθυσμό. Το Ηνωμένο Βασίλειο εστίασε κυρίως στον καθορισμό αυστηρών στόχων αναδιαμόρφωσης αλατιού σε βάση κατηγορίας τροφίμων, οι οποίοι δημιούργησαν ίσους όρους ανταγωνισμού για τους κατασκευαστές τροφίμων να μειώσουν σταδιακά την περιεκτικότητα σε αλάτι των προϊόντων τους. Αυτό συνοδεύτηκε από συστάσεις για φιλικές προς τον καταναλωτές προσεγγίσεις επισήμανσης και εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού.

Αντιθέτως, στην Ελλάδα είναι ακόμα νωρίς για μείωσεις τέτοιου μεγέθους αυτο προϋποθέτει μια πολιτική ετών ώστε να υπάρχουν εμφανή αποτελέσματα. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δωθεί σε παιδία και ηλικιωμένους, στην κατασκευή μιας ηλεκρονικής πλατφόρμας με όλα τα τρόφιμα και την περιεκτικότητα τους σε αλάτι, στην διατροφική επισήμανση , στην αναδιαμόρφωση των τροφίμων ως προς το αλάτι και την σωστή ενημέρωση του πληθυσμού.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

·         Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων(2016). ‘Στρατηγική Μείωσης Αλατιού 2016 – 2020 : Πυλώνες και δράσεις για µείωση της πρόσληψης αλατιού από τον Ελληνικό πληθυσµό’ Αθήνα, Μάρτιος 2016 , Διαθέσιμο στο: https://www.efet.gr/files/stratigiki_meiosis_alatiou.pdf, (29 Απριλίου 2020)

World Health Organization(2014), ‘Impact of salt reduction in Finland and the United Kingdom’, WHO, http://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/nutrition/news/news/2014/12/reducing-salt-consumption/impact-of-salt-reduction-in-finland-and-the-united-kingdom, (3 Μαϊού 2020)
Action On Salt(2014), ‘UK Salt Reduction’, Διαθέσιμο στο: http://www.actiononsalt.org.uk/uk-20salt-20reduction-20programme/145617.html/,
(3 Μαϊού 2020)

Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων(2011).’ΓΝΩΣΕΙΣ, ΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΛΑΤΙ’ Αθήνα, Νοέµβριος 2011  Διαθέσιμο στο: https://efet.gr/files/pdf/anakoinoseis/102191.PDF, (29 Απριλίου 2020)