Ελλάδα – Τουρκία: Η «μάχη» της Κρήτης και τα κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών

Μετά τις απειλές πολέμου και την πρόβα θερμού επεισοδίου στα ανοιχτά της Λιβύης, η Τουρκία επιδίδεται σε ένα παιχνίδι εντυπώσεων γύρω από τη Συμφωνία Ελλάδας και Ιταλίας για την ΑΟΖ.

Οι πρώτες δηλώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου για την συμφωνία που υπέγραψε ο Νίκος Δένδιας με τον Λουίτζι Ντι Μάιο, ουσιαστικά κινούνταν σε αυτή την κατεύθυνση και με το βλέμμα στραμμένο στο Αιγαίο και την Κρήτη ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ισχυρίστηκε πως η Ελλάδα στη Συμφωνία για την ΑΟΖ με την Ιταλία δικαίωσε το τουρκολιβυκό σύμφωνο και την τουρκική επιχειρηματολογία για τα νησιά.

Τα νησιά

Ο κ. Τσαβούσογλου υποστήριξε ότι η Τουρκία δεν ανησυχεί για την συμφωνία Ελλάδας – Ιταλίας για τον καθορισμό ΑΟΖ, καθώς δεν περιλαμβάνει την Ανατολική Μεσόγειο ή το Αιγαίο Πέλαγος, όπου η Τουρκία έχει ακτές.

Μιλώντας στην εφημερίδα Daily Sabah ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι η συμφωνία Ελλάδας και Ιταλίας για την ΑΟΖ στο Ιόνιο «αποδεικνύει την εγκυρότητα των επιχειρημάτων της Άγκυρας σχετικά με τις θαλάσσιες συμφωνίες».

Χαρακτήρισε, μάλιστα, τη συμφωνία «θετική» για την Τουρκία, ισχυριζόμενος ότι «αυτό είναι θετικό για εμάς και μας δίνει δίκιο για τη συμφωνία μας με τη Λιβύη. Εμείς με τη Λιβύη ενδέχεται να υπογράψουμε συμφωνία και να κάνουμε βήματα έτσι ώστε να κάνουμε έρευνες και γεωτρήσεις στην υφαλοκρηπίδα τους».

«Η Ελλάδα απαιτεί όλα τα νησιά, οι νησίδες και οι βράχοι να αντιμετωπίζονται ως ηπειρωτική χώρα, αλλά στη συμφωνία της με την Ιταλία δέχτηκε το επιχείρημα της Τουρκίας», επεσήμανε.

Πηγές του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών απάντησαν καταλόγισαν τάση επιλεκτικής ανάγνωσης του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας καθώς και ανακρίβειες στις δηλώσεις Τσαβούσογλου και συνέστησαν στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών να βλέπει το δέντρο και όχι το δάσος καθώς η Συμφωνία με την Ιταλία «κατοχυρώνει πλήρως τα δικαιώματα των νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ».

Σε κάθε περίπτωση η δήλωση αυτή του Μεβλούτ Τσαβούσογλου γίνεται όχι μόνο στον απόηχο της υπογραφής της Συμφωνίας Ελλάδας και Ιταλίας αλλά και ενόψει του επικείμενου ταξιδιού του Νίκου Δένδια στο Κάιρο όπου η Ελλάδα διαπραγματεύεται με την Αίγυπτο την μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ (χωρίς δηλαδή την συμπερίληψη του συμπλέγματος του Καστελόριζου).

Σε κάθε περίπτωση το ενδιαφέρον της Τουρκίας που έδειξε ότι θα υπερασπιστεί ακόμα και με την απειλή πολέμου το τουρκολιβυκό σύμφωνο καθιστά την Κρήτη (λόγω της τουρκικής επιδίωξης για γεωτρήσεις στα νότια του νησιού) επίκεντρο αυτού του γύρου αντιπαράθεσης μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας.

Στρατιωτική ηγεσία και Πάιατ στη βάση της Σούδας

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αύριο Παρασκευή ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, και ο Αμερικανός πρέσβης, Τζέφρι Πάιατ θα επισκεφτούν τη βάση της Σούδας.

Μάλιστα μαζί τους θα βρίσκονται και οι Αρχηγοί ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος και ΓΕΝ Αντιναύαρχος Στυλιανός Πετράκης.

Πρόκειται για μια επίσκεψη υψηλού συμβολισμού, δεδομένου ότι ο Αμερικανός πρέσβης σε λίγες ημέρες θα βρίσκεται στην Ουάσιγκτον.

Η βάση της Σούδας αποτελεί κόμβο επίτευξης σταθερότητας και πολιτικών ασφαλείας στη Μεσόγειο.

Οι ΗΠΑ στηρίζουν εκεί την στρατηγική τους για τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Για την Ελλάδα η Σούδα αποτελεί το δεύτερο σημείο απ’ όπου θα μπορεί να αποπλέει ο Στόλος καθώς εκεί θα βρίσκονται πολεμικά πλοία για τον θαλάσσιο έλεγχο της Μεσογείου.

Και για την Ευρώπη η Σούδα είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την Ευρωπαϊκή επιχείρηση «Ειρήνη» που διεξάγεται μετά την απόφαση του ΟΗΕ για να επιβάλλει το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη.

Η Σούδα ήταν άλλωστε και ο τελευταίος σταθμός της φρεγάτας «Σπέτσαι», πλοίο που καταδιώκει το φορτηγό πλοίο «Τσιρκίν » που σύμφωνα με πληροφορίες, μεταφέρει τουρκικά όπλα στη Λιβύη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τρία τουρκικά πλοία κινούνται προς την περιοχή ώστε να προστατέψουν το φορτίο και μένει να φανεί εάν θα αποφασίσουν να αντιπαρατεθούν με την Ευρωπαϊκή Δύναμη. Πάντως, για την ώρα, το πλοίο αρνείται να δεχθεί έλεγχο από την ελληνική ομάδα που μεταφέρει το ελικόπτερο της φρεγάτας.

Η επιχείρηση «Ειρήνη» και τα εύσημα για τη συμφωνία με Ιταλία

Βασικοί πόλοι της επιχείρησης «Ειρήνη» στη Μεσόγειο είναι Γαλλία και Ιταλία με την οποία η Ελλάδα συνυπέγραψε ιστορικής σημασίας συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ απορρίπτοντας τις αντιρρήσεις της Άγκυρας.

Ερωτηθείς στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών για την ιστορική συμφωνία που υπέγραψε η ελληνική κυβέρνηση με την ιταλική για την ΑΟΖ στο Ιόνιο, ο ο Αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα, Τζέφρι Πάιατ είπε ότι η συμφωνία αυτή είναι ένα «παράδειγμα που δείχνει πώς πρέπει να γίνονται αυτά τα πράγματα».

Όλα τα νησιά έχουν τα ίδια δικαιώματα με την ηπειρωτική χώρα, όπως ορίζει το διεθνές δίκαιο θαλασσών, τόνισε απαντώντας σε ερώτηση αν όλα τα νησιά έχουν αυτά τα δικαιώματα από τη Γαύδο ως το Καστελόριζο.

Επίσης, όταν κλήθηκε να σχολιάσει το μνημόνιο που υπέγραψε η Άγκυρα με την Τρίπολη απάντησε ότι «το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης δεν μπορεί να αφαιρέσει τίποτα από την Ελλάδα», ενώ το χαρακτήρισε «μη βοηθητικό» και «προκλητικό».

Διεθνές δίκαιο vs μονομερείς ενέργειες

Στο μεταξύ τη διπλωματική οδό έδειξε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης για την επίλυση των προβλημάτων με την Τουρκία διαμηνύοντας ωστόσο σε αυστηρό τόνο προς την Άγκυρα πως απέναντί της δεν έχει την μόνο Αθήνα αλλά την ΕΕ, η αντίδραση της οποίας θα έχει επιπτώσεις αν η Τουρκία συνεχίσει να καταστρατηγεί κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας.

Ο κ. Μητσοτάκης μιλώντας στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, σε μια στιγμή που η Τουρκία κλιμακώνει τις προκλήσεις και απειλές της στην Ανατολική Μεσόγειο, ξεκαθάρισε πως η Ελλάδα θα προστατέψει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και πως η αντίδραση έναντι της Άγκυρας δεν θα έρθει μόνο από την Αθήνα αλλά και από τις Βρυξέλλες και τους Ευρωπαίους εταίρους.

Μάλιστα ο πρωθυπουργός αντιπαρέβαλε στις κινήσεις της Τουρκίας όπως το τουρκολιβυκό μνημόνιο, την Συμφωνία Ελλάδας και Ιταλίας για την ΑΟΖ.

«Εάν δει κάποιος τον χάρτη, θα κατανοήσει ότι το παράνομο σύμφωνο της Τουρκίας με τη Λιβύη δεν έχει κανένα νόημα. Εμείς ως Ελλάδα υπογράψαμε μία αντίστοιχη συμφωνία, που σέβεται το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας. Αυτός είναι ο τρόπος που προσεγγίζουμε τα προβλήματα στη γειτονιά μας και αυτός είναι ο τρόπος που περιμένουμε και οι άλλοι να αντιμετωπίζουν τα ζητήματα. Και όχι με μονομερείς κινήσεις.

Σύνορα και ασφάλεια της Ευρώπης

Το πρόβλημα της Ελλάδας με την Τουρκία δεν είναι πρόβλημα της Ελλάδας με την Τουρκία. Αλλά, είναι πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία. Γιατί αφορά στα σύνορά μας. Αφορά σε ζητήματα ασφαλείας. Γιατί εμείς προστατεύουμε τα ελληνικά σύνορα, που ταυτόχρονα είναι και σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης» ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης.

«Η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης έστειλε τον Μάρτιο ένα ισχυρό μήνυμα αλληλεγγύης. Δε μιλάμε για διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, αλλά μεταξύ του συνολικού πλαισίου σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Άγκυρας.

Εάν η Τουρκία πιστεύει ότι μπορεί να καταστρατηγεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας η αντίδραση δεν θα είναι μόνο από τη χώρας μας, αλλά θα είναι η αντίδραση από ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αυτό είναι που εγώ προσπαθώ και θέλω να γνωρίζουν όλοι ότι θα υπάρχουν πολύ σημαντικές επιπτώσεις εάν κάτι τέτοιο συμβεί» πρόσθεσε ο πρωθυπουργός.

Περιθώριο πρόσβασης στη Χάγη

Πάντως ο κ. Μητσοτάκης διεμήνυσε ότι η Ελλάδα παρά τις προκλήσεις της Τουρκίας προσβλέπει στο διάλογο και την ειρηνική επίλυση των εντάσεων στην περιοχή.

«Φυσικά έχουμε πάντα καταλήξει ότι… συμφωνούμε ότι διαφωνούμε. Αλλά πάντα υπάρχει το περιθώριο πρόσβασης στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης. Πάντα στο πλαίσιο του σεβασμού του Διεθνούς δικαστηρίου. Αυτή η λογική των κανονιοφόρων ανήκει σε άλλη εποχή και δεν μπορεί αυτή να αποτελέσει ένα όπλο για σχέσεις καλής γειτονίας. Η Τουρκία πρέπει να γνωρίζει ότι δεδομένης της γεωγραφίας πρέπει να ζήσουμε μαζί. Πρέπει να συνυπάρξουμε. Και ότι έχουμε κοινά συμφέροντα. Είμαι πεπεισμένος ότι αυτό δεν είναι δικό μας πρόβλημα είναι δικό της».

Αιχμές για το ΝΑΤΟ

Παράλληλα ο κ. Μητσοτάκης άφησε αιχμές για τη στάση του ΝΑΤΟ λέγοντας ότι το να λαμβάνει ίσες αποστάσεις από το πρόβλημα δεν είναι πάντα η καλύτερη προσέγγιση, όταν υπάρχει μία χώρα που ξεκάθαρα συμπεριφέρεται με αυτόν τον επιθετικό και παράνομο τρόπο.