Παρέμβαση στο θέμα που έχει προκύψει για το καθεστώς λειτουργίας της Αγίας Σοφίας, κάνει η Ιερά Σύνοδος, σημειώνοντας την ανάγκη «να επικρατήσει εκ μέρους της Κυβερνήσεως της γείτονος χώρας σύνεση και σεβασμός προς τον χαρακτήρα του μνημείου, ώστε να λάβει την ορθή απόφαση της διατηρήσεως του status quo της Αγίας Σοφίας, ως μουσειακού χώρου».

Επισημαίνει παράλληλα ότι τυχόν μετατροπή της, σε τζαμί «θα επιφέρει την έντονη διαμαρτυρία και απογοήτευση των ανά την Οικουμένη Χριστιανών, ενώ θα βλάψει ποικιλοτρόπως την ίδια την Τουρκία».

Τονίζει δε ότι με την «ανατροπή της πολιτισμικά ουδέτερης χρήσεως του μνημείου ως μουσείου, (η Τουρκία) επιχειρεί να μετατρέψει ένα χώρο πολιτισμού σε λάφυρο και σύμβολο κατακτήσεως.

Σεβαστείτε τον χαρακτήρα του μνημείου

Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση, «με αφορμή πληροφορίες των μέσων ενημερώσεως ότι η Κυβέρνηση της γείτονος χώρας Τουρκίας προτίθεται να προβεί στην μετατροπή του σημερινού μουσειακού καθεστώτος του Ναού της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως, για να καταστεί μουσουλμανικό Τέμενος (Τζαμί), το Γραφείο Τύπου της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος ανακοινώνει τα εξής:

Ο Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας θεμελιώθηκε από τον Χριστιανό Αυτοκράτορα Ιουστινιανό, εγκαινιάσθηκε την 27η Δεκεμβρίου του 537 μ.X. και προορίσθηκε ως χώρος εκκλησιαστικής λατρείας, αφιερωμένος στην Σοφία του Θεού, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Πρόκειται για αριστούργημα αρχιτεκτονικής μεγαλοφυίας και είναι παγκοσμίως διάσημος ως ένα κατ’ εξοχήν μνημείο του Χριστιανικού Πολιτισμού. Η αξία του παραμένει οικουμενική, επειδή ο Χριστιανισμός έχει υπερεθνική και οικουμενική ακτινοβολία. Καμία μοντέρνα η μεταμοντέρνα αντίληψη «πολυπολιτισμικότητας» δεν δημιούργησε το μνημείο, διά του οποίου εκφράζεται με ανεπανάληπτο τρόπο η χριστιανική αντίληψη περί του υπερτάτου Καλού και Κάλλους.

Φρονούμε ότι η ανατροπή της πολιτισμικά ουδέτερης χρήσεως του μνημείου ως μουσείου, η οποία με σύνεση καθιερώθηκε υπό της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1934, επιχειρεί να μετατρέψει ένα χώρο πολιτισμού σε λάφυρο και σύμβολο κατακτήσεως.

Τυχόν μετατροπή θα επιφέρει την έντονη διαμαρτυρία και απογοήτευση των ανά την Οικουμένη Χριστιανών, ενώ θα βλάψει ποικιλοτρόπως την ίδια την Τουρκία. Η Εκκλησία εντός αυτού του Ναού συγκρότησε πολλές Συνόδους υψίστης σημασίας για την χριστιανική ζωή και πίστη.

Άλλωστε, και αυτές οι διασωθείσες, αρρήτου κάλλους, ψηφιδωτές απεικονίσεις ιερών προσώπων της χριστιανικής πίστεως, διακηρύσσουν ακατάπαυστα με την σιωπή τους τον ιστορικό και πνευματικό δεσμό του Ναού με τον Χριστιανισμό.

Είναι απολύτως απαραίτητο να επικρατήσει εκ μέρους της Κυβερνήσεως της γείτονος χώρας σύνεση και σεβασμός προς τον χαρακτήρα του μνημείου, ώστε να λάβει την ορθή απόφαση της διατηρήσεως του status quo της Αγίας Σοφίας, ως μουσειακού χώρου» καταλήγει το Γραφείο Τύπου της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Νέα παρέμβαση ΗΠΑ

Εξάλλου σε νέα παρέμβαση προχώρησε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, υπογραμμίζοντας ότι οι ΗΠΑ εξακολουθούν να στηρίζουν τη διατήρηση του πολυθρησκευτικού χαρακτήρα της Αγίας Σοφίας.

Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών εκφράζει εκ νέου τη στήριξή του στη διατήρηση του υφιστάμενου καθεστώτος της Αγίας Σοφίας μόλις μια μέρα μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης για τις θρησκευτικές ελευθερίες ανά τον κόσμο για το έτος 2019.

«Η θέση μας δεν έχει αλλάξει. Εξακολουθούμε να θεωρούμε την Αγία Σοφία μνημείο ιδιαίτερης σημασίας και στηρίζουμε τη διατήρησή της με τρόπο που θα σέβεται την πολύθρησκευτική ιστορία της», δήλωσε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σε Έλληνες ανταποκριτές.

Στην έκθεση για τις θρησκευτικές ελευθερίες ανά τον κόσμο αναφερόταν ότι ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ συνέχισαν να θέτουν το θέμα στους Τούρκους συναδέλφους τους, υποστηρίζοντας τη διατήρησή της Αγίας Σοφίας κατά έναν τρόπο που θα είναι σύμφωνος με την πολυθρησκευτική της ιστορία. Όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση, «αναφορικά με την αμερικανική πολιτική για την προστασία των θρησκευτικών ελευθεριών στην Τουρκία, τονίζεται ότι ο πρέσβης, άλλα στελέχη της πρεσβείας και των προξενικών αρχών, καθώς και επισκέπτες αξιωματούχοι των ΗΠΑ θέτουν το ζήτημα σε συνεχή βάση κατά τις συναντήσεις τους με Τούρκους αξιωματούχους».

Οι προκλήσεις Ερντογάν και η λύπη Ιμάμογλου

Υπενθυμίζεται, ότι στις  2 Ιουλίου το Συμβούλιο της Επικρατείας της Τουρκίας θα λάβει την απόφαση για την τύχη της Αγίας Σοφίας.

Ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ψάχνει από καιρό τη φόρμουλα για να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί, εμφανίστηκε τις τελευταίες ημέρες αποφασισμένος να «τραβήξει το σχοινί».

Μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο NTV ανέφερε: «Η Αγία Σοφία δεν είναι θέμα άλλων χωρών κόσμου. Είναι θέμα εθνικής κυριαρχίας μας. Μετά την Άλωση έγινε Οθωμανική ιδιοκτησία. Μετά πέρασε σε ιδιοκτησία του Βακουφίου (ιδρύματος) και το 1962 πάρθηκε μια απόφαση πως μπορεί να είναι τζαμί. 567 χρόνια μετά την Άλωση είναι περίεργο να συζητούν κάποιοι σε ποιον ανήκει η Αγία Σοφία και η Κωνσταντινούπολη… Στις 2 Ιουλίου το Ανώτατο Δικαστήριο θα αποφασίσει και εμείς θα αποφασίσουμε σύμφωνα με την εθνική μας κυριαρχία. Θα κάνουμε ό,τι πει ο λαός μας και το δικαστήριο».

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο κρατικό κανάλι TRT, αναφέρθηκε στις ελληνικές αντιδράσεις που έχουν προκύψει για το ζήτημα, υποστηρίζοντας πως η Άγκυρα δεν πρόκειται να πάρει την άδεια της Αθήνας.

Αντιθέτως, τη λύπη του γιατί το θέμα της Αγίας Σοφίας το οποίος – όπως ανέφερε –  εργαλειοποιείται χάριν της εσωτερικής πολιτικής σκηνής, εξέφρασε ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, στο πλαίσιο του 5ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.

«Αυτά είναι θέματα που πρέπει να αντιμετωπίζονται με ευαισθησία, λαμβάνοντας υπόψη την ιστορία και τη θρησκεία, είπε ο κ. Ιμάμογλου, για να προσθέσει ότι και η Τουρκία και ο υπόλοιπος κόσμος βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με πολύ μεγαλύτερες και σοβαρότερες προκλήσεις. Ανέφερε δε, με νόημα, πως κάποιες φορές, σε κρίσιμες στιγμές, κάποιες χώρες χρειάζονται τέτοιου είδους αντιπαραθέσεις για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις δύσκολες προκλήσεις».

Headlines