Δήμαρχος Σαλαμίνας: Αλληλεγγύη και ανάδειξη της ιστορικής κληρονομιάς

Κάθε δήμαρχος κρίνεται για πολλά. Στο δικό μου το μυαλό –δεδομένων των παγκόσμιων συνθηκών- θα τον έκρινα μόνο για ένα. Πόσο αλληλέγγυος είναι. Πόσο αξιοποιεί τον θεσμικό του ρόλο ώστε να απαλύνει τον ανθρώπινο πόνο και πόσο δηλώνει παρών στη υλική και ψυχολογική στήριξη των δημοτών του. Ο Γιώργος Παναγόπουλος, δήμαρχος Σαλαμίνας από το 2019, με τις πράξεις του φαίνεται πως έχει αντιληφθεί τον ρόλο που οφείλει να διαδραματίσει εν μέσω πανδημίας, οικονομικής αβεβαιότητας και παγκόσμιας αναδιανομής σε όλα τα επίπεδα. Το γεγονός πως «έβγαλε» από το μνημόνιο τον δήμο του, είναι σημαντικό.

Το σημαντικότερο όμως είναι, πως η κινητήριος δύναμη του φαίνεται πως είναι η αλληλέγγυα συμπεριφορά του: «Παρέχουμε στους δημότες δωρεάν ψυχολογική υποστήριξη με ψυχολόγο που προσφέρει αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες της, είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε την λειτουργία Κέντρου Μνήμης, του Κέντρου Γυναικών (για τις κακοποιημένες γυναίκες) αλλά και του Κέντρου Κοινότητας, για να εξυπηρετούνται κυρίως όσοι δικαιούνται επιδομάτων, οι οποίοι μέχρι σήμερα πρέπει να πηγαίνουν στον Πειραιά για να εξυπηρετηθούν.

Δημιουργήσαμε τον θεσμό το ‘Κουτί του Φοιτητή’ και παρέχουμε σε όλους τους Σαλαμίνιους φοιτητές που σπουδάζουν στην επαρχία κάθε μήνα ένα κουτί με τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης για να συμβάλλουμε κατά το δυνατόν στα οικονομικά βάρη των οικογενειών που έχουν παιδιά που σπουδάζουν στην επαρχία.» δηλώνει. Άγνωστο είναι εάν θα αναπτύξει την Σαλαμίνα όπως θέλει. Άγνωστο είναι εάν θα λύσει όλα της προβλήματα. Γνωστό είναι όμως ήδη, πως διαμορφώνει μια αλληλέγγυα κουλτούρα στο πληθυσμό του. Και αυτή είναι η καλύτερη κληρονομιά που μπορεί να αφήσει ο καθένας.

Η νέα πραγματικότητα που βιώνουμε με την πανδημία, πόσο θα επηρεάσει την λειτουργικότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης δεδομένου πως έχουν αυξηθεί οι απαιτήσεις; Ο Δήμος σας είναι έτοιμος να εφαρμόσει όσα απαιτούν οι συνθήκες ή υπάρχουν ελλείψεις οι οποίες πρέπει να καλυφθούν είτε με πρόσθετους πόρους είτε με άλλους τρόπους;

Βιώνουμε τους τελευταίους μήνες μια εντελώς πρωτόγνωρη κατάσταση. Σε περιόδους κάθε είδους κρίσης ο πρώτος φορέας που στρέφονται οι πολίτες είναι η τοπική αυτοδιοίκηση. Σ’ αυτό το πλαίσιο εμείς ως Δήμος θέσαμε ως πρώτη προτεραιότητα μας να σταθούμε δίπλα στους δημότες μας, να τους ενημερώσουμε υπεύθυνα, να τους προφυλάξουμε, να τους βοηθήσουμε. Πριν ακόμη ανακοινωθεί η αναστολή λειτουργίας των σχολείων, με απόφαση μου ήδη στις 11 Μαρτίου είχα διακόψει την λειτουργία των σχολείων για 3 ημέρες, ώστε να γίνει απολύμανση από ειδικά συνεργεία, όπως και έγινε.

Απολύμανση έγινε, επίσης, σε όλα τα δημοτικά κτήρια, στον παιδικό σταθμό, σε όλους τους αθλητικούς χώρους του Δήμου καθώς και στα κέντρα υγείας. Απολυμάνσεις κάναμε και συνεχίζουμε να κάνουμε, ακόμη, και σε κεντρικές πλατείες του νησιού, σε κοινόχρηστους χώρους και σε σημεία που συγκεντρώνεται αρκετός κόσμος (π.χ. αφετηρία λεωφορείων). Απολυμάνσεις κάναμε και σε οικισμούς Ρομά, μια κοινωνική ομάδα που χρήζει προστασίας σε αυτήν την δύσκολη συγκυρία, και τους προμηθεύσαμε με αντισηπτικά, απολυμαντικά, εμφιαλωμένα νερά και τρόφιμα. Από τις 10 Μαρτίου παραχωρήσαμε έναν οικίσκο στο Κέντρο Υγείας Σαλαμίνας, ώστε να εξετάζονται εκεί πιθανά κρούσματα, ως μέσο πρόληψης. Διοργανώσαμε ημερίδες ενημέρωσης, που μεταδόθηκαν διαδικτυακά μέσω του καναλιού του Δήμου στο youtube, ώστε να ενημερωθούν έγκυρα και έγκαιρα οι πολίτες για το όλο ζήτημα. Τόσο στις 27 Φεβρουαρίου με ιατρούς του Κ.Υ. Σαλαμίνας όσο και στις 20 Μαρτίου με τον Υγιεινολόγο Καθηγητή Κ. Ντελέζο.

Με την έναρξη των σχολείων προμηθεύσαμε αντισηπτικά σε όλα τα σχολεία όσο και ατομικά σε κάθε μαθητή της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επίσης, με την έναρξη της λειτουργίας των δημοτικών σχολείων οργανώσαμε εκστρατεία ενημέρωσης των μαθητών με στελέχη του ΚΕΠ Υγείας του Δήμου και του Κ. Υ. Σαλαμίνας. Όλο αυτό δε το διάστημα ενημερώνουμε μέσω της ιστοσελίδας του Δήμου τους δημότες για το θέμα χρησιμοποιώντας έγκυρο υλικό όπως τις οδηγίες του Π.Ο.Υ. και του Ε.Ο.Δ.Υ. Διοργανώσαμε διαγωνισμό ζωγραφικής για τους μαθητές, ώστε να μπορούν να περνούν δημιουργικά τον χρόνο τους στο σπίτι. Εν μέσω της κρίσης αυτής καταφέραμε να αυξήσουμε τους δικαιούχους του κοινωνικού παντοπωλείου, από 100 οικογένειες που παραλάβαμε σε 170. Όλο δε αυτό το διάστημα της καραντίνας διανείμαμε τα προϊόντα στους δικαιούχους του κοινωνικού παντοπωλείου στο σπίτι τους, με υπαλλήλους του Δήμου και εθελοντές, ώστε να μένουν σπίτι με ασφάλεια. Και βέβαια διοργανώσαμε μια δράση, στην οποία όλη η Σαλαμίνα συμμετείχε και όλη η Σαλαμίνα είναι υπερήφανη.

Από τις 23 Μαρτίου ως τις 4 Μαΐου και προκειμένου οι συμπολίτες μας που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες να παραμείνουν στο σπίτι τους, μαγειρεύαμε και τους πηγαίναμε στο σπίτι τους καθημερινά με τους υπαλλήλους του Δήμου και με εθελοντές ένα πιάτο μαγειρεμένο φαγητό. Μαγειρεύαμε και διανείμαμε κατ’οίκον 450 μερίδες ημερησίως απ’ άκρη σ’άκρη σε όλο το νησί. Μαζί με το φαγητό υπάλληλοι και εθελοντές πήγαιναν καθημερινά σε όποιον το ζητούσε, ψώνια από το σουπερ μάρκετ ή φάρμακα από το φαρμακείο. Μετά τις 4 Μαίου και μέχρι τις 9 Ιουνίου εξασφαλίσαμε και διανείμαμε 1.500 μερίδες φαγητού, προσφορά της Περιφέρειας Αττικής και του Υπουργείου Εσωτερικών καθημερινά σε 5 σημεία διάθεσης στο νησί.

Πόσο έχει επηρεαστεί η τοπική επιχειρηματικότητα λόγω της πανδημίας; Ποια μέτρα λάβατε ελάφρυνσης για τους επιχειρηματίες και τι προβλέπετε για την αγορά εργασίας στο δήμο σας κ. Παναγόπουλε;

Οι επιχειρήσεις έχουν υποστεί από την υγειονομική αυτή κρίση τεράστια ζημία. Παρά δε την χαλάρωση των μέτρων είναι βέβαιο ότι και οι επόμενοι μήνες θα είναι, επίσης, δύσκολοι για τις επιχειρήσεις. Ήταν και είναι χρέος του Δήμου μας να στηρίξουμε στα πλαίσια των δυνατοτήτων μας τις τοπικές επιχειρήσεις. Έτσι, προχωρήσαμε άμεσα με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου σε απαλλαγή των επιχειρήσεων από τα αναλογούντα δημοτικά τέλη και τέλη κοινοχρήστου χώρου για όσο χρονικό διάστημα ισχύουν οι περιορισμοί. Αυτές δε τις μέρες θα ανακοινωθούν και μέτρα που αφορούν πεζοδρομήσεις παραλιακών οδών, ώστε να δώσουμε την δυνατότητα στις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν τραπεζοκαθίσματα να επεκτείνουν τον χώρο που χρησιμοποιούν, για ασφάλεια των πολιτών αλλά και για την ενίσχυση με τον τρόπο αυτό των ίδιων των επιχειρήσεων.

Ο δήμος Σαλαμίνας αντιμετώπισε πολλά οικονομικά προβλήματα. Σήμερα ποια είναι η κατάσταση ταμειακά του δήμου;

Ο Δήμος Σαλαμίνας το 2014 έγινε ο πρώτος δήμος της χώρας που τέθηκε σε πρόγραμμα επιτήρησης από το Υπουργείο Εσωτερικών. Αυτό πρακτικά σημαίνει ‘μνημόνιο’, σημαίνει ‘πτώχευση’. Όταν αναλάβαμε τον Δήμο, γνωρίζαμε ήδη το πρόβλημα και ζητήσαμε την συνδρομή του Υπουργείου Εσωτερικών. Μετά από τόσα χρόνια σε επιτήρηση, ο Δήμος παρουσίαζε έλλειμμα από οφειλές περί τα 5,9 εκ. ευρω, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συντάξει ισοσκελισμένο προϋπολογισμό.

Ευτυχώς, ο Υπουργός Εσωτερικών ο κ. Θεοδωρικάκος παρενέβη και με μια προγραμματική συμφωνία που συνήφθη μεταξύ μας διευθετήθηκε το ποσό των οφειλών μας απαλλάσσοντας έτσι τον Δήμο μας από έναν ‘βραχνά’ που τον έπνιγε κυριολεκτικά τόσα χρόνια. Να τονίσω εδώ την πολύ σημαντική συμβολή του Γεν. Γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών κ. Σταυριανουδάκη στην προσπάθεια αυτή. Πλέον απαλλαγμένοι από το πρόβλημα του χρέους μπορούμε να σταθούμε στα πόδια μας και να οργανώσουμε, πάντα βέβαια με σύνεση, την επόμενη μέρα για τον Δήμο.

Υπό κανονικές συνθήκες ποια είναι τα σημαντικότερα έργα που θα υλοποιήσετε;

Σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής, με τον Περιφερειάρχη κ. Πατούλη και την Αντιπεριφερειάρχη Νήσων κα. Θεοδωρακοπούλου, που είναι πραγματικά δίπλα μας, σχεδιάζουμε τόσο έργα υποδομών, όπως έργα οδοποιίας, αλλά και έργα που θα αναδείξουν την ιστορική κληρονομιά του Δήμου μας, όπως η αποπεράτωση της Βιβλιοθήκης, το έργο της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων, των χώρων δηλαδή, που έγινε η Ναυμαχία της Σαλαμίνας αλλά και η δημιουργία ενός ψηφιακού μουσείου για την Ιστορία του νησιού, ένα όνειρο για όλους εμάς τους Σαλαμίνιους. Παράλληλα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ναυτιλίας, τον Υπουργό κ. Πλακιωτάκη και τους Γεν. Γραμματείς κα. Καλογήρου και κο. Κυριαζόπουλο προχωράμε σε έργα βελτίωσης και ανάπτυξης των λιμανιών μας.

Επίσης, στα άμεσα σχέδια μας είναι η ανέγερση ενός σχολείου (γυμνάσιο-λύκειο) στην περιοχή του Αιαντείου, μια περιοχή μεγάλη σε έκταση και σε πληθυσμό, όπου τα παιδιά ταλαιπωρούνται χρόνια από την έλλειψη επαρκούς σχολικής στέγης. Μέσω, τέλος, χρηματοδοτικών προγραμμάτων, έχουμε πετύχει ήδη την χρηματοδότηση έργων σημαντικότατων τόσο για τα σχολεία μας (έργα πυροπροστασίας, έργα πρόσβασης για μαθητές αμεα) όσο για τους αθλητικούς χώρους του νησιού αλλά και για τους χώρους των παιδικών χαρών όπως και για την αναβάθμιση των λιμενικών εγκαταστάσεων του Δήμου.

Είστε ένας δήμος με έντονο ιστορικό, πολιτιστικό ενδιαφέρον. Σε ποιους τομείς επικεντρώνετε τις δυνάμεις σας για περαιτέρω ανάδειξη του; Επίσης, υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης και σε ποιους τομείς και υπό ποιες προϋποθέσεις δήμαρχε;

Έχουμε χρέος να αναδείξουμε την Ιστορία αυτού του τόπου. Μιλάμε για το νησί που έλαβε χώρα το μεγαλύτερο και σημαντικότερο πολεμικό γεγονός της παγκόσμιας ιστορίας, η Ναυμαχία της Σαλαμίνας. Μιλάμε για το νησί του Ευριπίδη, όπου έχει ανακαλυφθεί και η σπηλιά του Ευριπίδη, ο τόπος που έγραψε τα έργα του, μιλάμε για το νησί, όπου είχε το σπίτι του και έζησε μεγάλο διάστημα ο Άγγελος Σικελιανός, μιλάμε για το νησί που έχουν βρεθεί σε εξαιρετική κατάσταση μνημεία τεράστιας ιστορικής και αρχαιολογικής σημασίας, μιλάμε για το νησί που βρίσκεται ο τάφος του Γεωργίου Καραϊσκάκη.

Άρα λοιπόν πρέπει αλλά και μπορούμε να επικεντρωθούμε στην ανάδειξη της ιστορικής κληρονομιάς της Σαλαμίνας, ώστε να γίνει το νησί ένα σημείο αναφοράς όχι μόνο στον ελληνικό αλλά και στον παγκόσμιο χάρτη. Φέτος επρόκειτο να εορταστούν με μεγαλοπρέπεια η επέτειος των 2.500 ετών από την Ναυμαχία της Σαλαμίνας. Τεράστια συμβολή στους εορτασμούς θα είχε το Υπουργείο Εσωτερικών, η Περιφέρεια Αττικής και η κα. Μαριάννα Βαρδινογιάννη και το Ίδρυμα Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη.

Όλα αυτά, ωστόσο, έχουν παγώσει λόγω του covid-19. Η προσοχή όλων μας αυτονόητα στράφηκε στο να στηρίξουμε και να προστατέψουμε τους συμπολίτες μας. Όταν περάσει όλο αυτό θα εξετάσουμε το τι θα γίνει με τους εορτασμούς και πότε είναι η κατάλληλη περίοδος να γίνουν. Θα ήθελα με την ευκαιρία να τονίσω εδώ ότι η κα. Βαρδινογιάννη έχει δείξει πέραν των επετειακών εκδηλώσεων το έμπρακτο ενδιαφέρον της για το νησί μας και είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε την ανέγερση ενός ορόφου στο κέντρο υγείας Σαλαμίνας με δαπάνες της κας. Βαρδινογιάννη.

Ο εισπρακτικός μηχανισμός των δήμων είναι επαρκής ώστε να διασφαλίζονται τα προβλεπόμενα έσοδα; Σε συνέχεια, πιστεύετε πως με φορολογική αποκέντρωση, με απόδοση του ΕΝΦΙΑ οι δήμοι θα οδηγηθούν σε οικονομική αυτοτέλεια; 

Η φορολογική αποκέντρωση είναι ένα μέτρο σε θετική κατεύθυνση. Σε καμία περίπτωση όμως αυτή δεν πρέπει να αφορά την αντικατάσταση των πόρων που δίδονται στους Δήμους μέσων των Κ.Α.Π. από τους πόρους που θα προέρχονται από τη φορολογία των ακινήτων (και όχι μόνον τον ΕΝΦΙΑ). Αυτό θα σήμαινε πρακτικά και κυρίως για τους δήμους της περιφέρειας αλλά και γενικότερα τους μη οικονομικά εύρωστους οικονομική καταστροφή, αφού δεν θα μπορούν να έχουν τα απαραίτητα έσοδα που χρειάζονται για τη λειτουργία τους μόνον από τη συγκεκριμένη πηγή. Συνεπώς, κατ’αρχήν θα έβλεπα θετικά την μεταβίβαση των πόρων που προέρχονται από τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας (σαφέστατα όχι του ΕΝΦΙΑ) από το Κεντρικό Κράτος στην αυτοδιοίκηση ως μέτρο φορολογικής αποκέντρωσης, αλλά σε κάθε περίπτωση αφού προηγουμένως διασφαλιστεί η δημιουργία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού είσπραξης.

Θα είναι καλό αν οι δημοτικές αρχές να αποκτήσουν απευθείας πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία, επενδυτικά σχήματα και στο ίδιο το ΕΣΠΑ; Είναι για εσάς στρατηγικός στόχος η ενίσχυση του αναπτυξιακού ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης;

Οι Δήμοι πρέπει να έχουν έναν ξεκάθαρο και διακριτό ρόλο στο ΕΣΠΑ. Είναι το σημαντικότερο ίσως αναπτυξιακό εργαλείο και πρέπει να μπορούν να έχουν σε αυτό τον ρόλο που δικαιούνται και τους αναλογεί. Σε κάθε περίπτωση, όμως, και πριν όλα τα άλλα θα πρέπει να βρεθούν τρόποι, ώστε οι διαδικασίες να είναι γρήγορες και να μην χρειάζεται να περάσει ένας και πλέον χρόνος για να ξεκινήσει ένα έργο. Αυτές οι αγκυλώσεις του παρελθόντος, αυτή η απίστευτη γραφειοκρατία πρέπει επιτέλους να σταματήσει. Τέλος, να τονίσω ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει αναμφίβολα αναπτυξιακό ρόλο. Όμως πρέπει να της δοθούν τα μέσα αλλά και να βοηθηθεί με την απαλλαγή απ όλα τα προσκόμματα και τις αγκυλώσεις, ώστε να μπορέσει να επιτελέσει τον ρόλο της.

Υποστηρίζετε την πιθανότητα να μεταφερθούν περαιτέρω αρμοδιότητες στις τοπικές κυβερνήσεις; Για παράδειγμα τα σχολεία και οι δομές υγείας; Με τέτοια μεταρρύθμιση θα ωφελήσει;

Οι αρμοδιότητες των Δήμων είναι ήδη πολλές χωρίς να είναι, όμως, ανάλογα και τα μέσα αλλά και η οικονομική δύναμη που έχουν. Σαφώς και συμφωνώ στην μεταφορά περαιτέρω αρμοδιοτήτων αρκεί αυτή να συνοδεύεται με ενίσχυση των μέσων που έχουν στα χέρια τους οι ΟΤΑ για να ασκούν την πολιτική τους. Χωρίς το δεύτερο, το πρώτο δεν έχει κανένα απολύτως νόημα.

Στην περίοδο της κρίσης, η τοπική αυτοδιοίκηση, κράτησε όρθιες της κοινωνίες. Ο κοινωνικός ρόλος των ΟΤΑ είναι για εσάς μείζονος σημασίας και πως σκοπεύετε να τον ενισχύσετε περαιτέρω;

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ο πρώτος φορέας που στρέφει το βλέμμα του ο πολίτης που χρειάζεται στήριξη και βοήθεια. Οφείλουν λοιπόν οι ΟΤΑ να είναι εμπράκτως δίπλα στους πολίτες. Ήδη στον Δήμο μας μέσα σε 9 μήνες με μεγάλη προσπάθεια αυξήσαμε από 100 σε 170 τις οικογένειες –δικαιούχους του κοινωνικού παντοπωλείου. Ήδη προμηθεύσαμε όλα τα νηπιαγωγεία του νησιού με σχολικά είδη για τα παιδιά που δεν έχουν οι οικογένειες τους την οικονομική δυνατότητα να τους τα παράσχουν. Και όλα αυτά με δωρεές και χορηγίες χωρίς να βαρύνουμε τον προυπολογισμό του Δήμου.

Παρέχουμε στους δημότες δωρεάν ψυχολογική υποστήριξη με ψυχολόγο που προσφέρει αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες της, είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε την λειτουργία Κέντρου Μνήμης, του Κέντρου Γυναικών (για τις κακοποιημένες γυναίκες) αλλά και του Κέντρου Κοινότητας, για να εξυπηρετούνται κυρίως όσοι δικαιούνται επιδομάτων, οι οποίοι μέχρι σήμερα πρέπει να πηγαίνουν στον Πειραιά για να εξυπηρετηθούν.

Δημιουργήσαμε τον θεσμό το ‘Κουτί του Φοιτητή’ και παρέχουμε σε όλους τους Σαλαμίνιους φοιτητές που σπουδάζουν στην επαρχία κάθε μήνα ένα κουτί με τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης για να συμβάλλουμε κατά το δυνατόν στα οικονομικά βάρη των οικογενειών που έχουν παιδιά που σπουδάζουν στην επαρχία. Διαπιστώσαμε ότι ο Δήμος έχει δυο διαμερίσματα άδεια για χρόνια στον Κορυδαλλό και τα επισκευάσαμε, ώστε να φιλοξενήσουμε εκεί φοιτητές από αδύναμες οικονομικά οικογένειες που σπουδάζουν στην Αθήνα. Παράλληλα, μέσω του Κοινωνικού Ιατρείου παρέχουμε στήριξη με φάρμακα και είδη πρώτης ανάγκης για συμπολίτες μας. Το επόμενο διάστημα με την οικονομική εξυγίανση του Δήμου σκοπεύουμε να ενισχύσουμε περαιτέρω τον κοινωνικό ρόλο του Δήμου.

Συζήτηση για το παρόν αλλά και το μέλλον είναι τα θέματα περιβάλλοντος. Μειώσατε το ενεργειακό σας αποτύπωμα και με ποιους τρόπους;

Ανέλαβα την διοίκηση ενός δήμου που η ανακύκλωση ήταν άγνωστη λέξη. Τοποθετήσαμε κάδους ανακύκλωσης σε όλα τα σχολεία του νησιού, σε όλες τις επιχειρήσεις που έχουν μεγάλες ποσότητες ανακυκλώσιμων απορριμμάτων, σε κεντρικά σημεία της πόλης και ήδη φτάσαμε σε 9 μήνες να συλλέγουμε 27 τόνους απορριμμάτων. Ξεκινήσαμε την ανακύκλωση ηλεκτρικών συσκευών και προχωράμε στην δημιουργία πράσινου σημείου, που εκτός των άλλων θα συμβάλει στην ανάπτυξη της ανακύκλωσης. Αντικαταστήσαμε τα κουφώματα σε σχολεία αντικαθιστώντας τα παλαιά με νέα με σκοπό την ενεργειακή αναβάθμιση και προχωράμε άμεσα στην εκπόνηση μελέτης για την βιοκλιματική αναβάθμιση της κεντρικότερης λεωφόρου του νησιού. Προμηθευόμαστε και χρησιμοποιούμε στον δημοτικό φωτισμό λαμπτήρες led σχεδόν αποκλειστικά.

Τέλος, ξεκινήσαμε την εφαρμογή συστήματος ηλεκτρονικής διακίνησης των εγγράφων στον Δήμο το οποίο εκτός των άλλων βοηθά στην μείωση της κατανάλωσης χαρτιού. Αυτά έχουμε κάνει στους 9 μήνες της θητείας μας και είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε πολύ περισσότερο.