Η σύγκρουση στη Μεσόγειο και οι τουρκικές απειλές για την ειρήνη στην περιοχή

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας χρησιμοποιεί τη φράση πως η Τουρκία απειλεί την ειρήνη στην περιοχή όπως έκανε σήμερα κατά τη συνομιλία που είχε με τον Σέρβο ομόλογό του Ίβιτσα Ντάτσιτς.

Η απειλή του τουρκολιβυκού συμφώνου

Άλλωστε από τη στιγμή που υπεγράφη το τουρκολιβυκό σύμφωνο ο κ. Δένδιας το είχε χαρακτηρίσει απειλή για την ειρήνη στην Μεσόγειο.

«Αναφέρθηκα στις πρόσφατες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και ειδικά στη συμπεριφορά της Τουρκίας, η οποία συνεχίζει να λειτουργεί με τρόπο που θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα της περιοχής» δήλωσε σήμερα ο Νίκος Δένδιας.

Η δήλωση αυτή πάντως αποκτά ξεχωριστή σημασία καθώς έρχεται σε μια στιγμή όπου η Τουρκία μόλις έχει κάνει πρόβα θερμού επεισοδίου ανοιχτά της Λιβύης παραβιάζοντας το εμπάργκο όπλων αλλά και μετατρέποντας σε φιάσκο την επιχείρηση «Ειρήνη» της ΕΕ.

Η υπενθύμιση της κρίσης των Ιμίων

Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι γερμανική FAZ σε άρθρο της υπό τον τίτλο «Σύγκρουση στη Μεσόγειο» αναλύει τη σύγκρουση Ελλάδας και Τουρκίας με φόντο τις επιδιωκόμενες από την Άγκυρα γεωτρήσεις στην ελληνική και την κυπριακή ΑΟΖ και κάνει αναφορές για μια νέα ποιότητα της κλιμάκωσης της έντασης αλλά και παραπομπές στην κρίση των Ιμίων.

Σύμφωνα με την ανάλυση της εφημερίδας, η ανατολική Μεσόγειος αποτελεί εδώ και δεκαετίες πεδίο αντιπαλότητας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η κρίση των Ιμίων είχε οδηγήσει τις δυο χώρες σχεδόν σε πόλεμο που αποσοβήθηκε εν τέλει χάρη και στην παρέμβαση του τότε Αμερικανού προέδρου Κλίντον.

Στρέφεται εναντίον της ΕΕ

Ωστόσο, και μολονότι οι συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά αποτελούν μέχρι και σήμερα καθημερινότητα, «η πρόσφατη κλιμάκωση έχει μια νέα ποιότητα. Καταρχήν η Άγκυρα δεν στρέφεται πλέον προφανώς μόνον εναντίον της Αθήνας, αλλά εναντίον αποστολής της οποίας ηγείται η ΕΕ για τον έλεγχο του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη.

Δεύτερον, με την απειλή τουρκικών πλοίων του πολεμικού ναυτικού κλιμακώνονται ακόμη περισσότερο οι συγκρουσιακές ενέργειες στη Μεσόγειο και αποκτούν νέα μορφή.

Το ότι μπορεί να προκύψουν τέτοιες συγκρούσεις φάνηκε ήδη στα τέλη του 2019, όταν η Άγκυρα και η λιβυκή κυβέρνηση του Σάρατζ υπέγραψαν στην Τρίπολη μια τραγελαφική γεωγραφική συμφωνία για την «οριοθέτηση ζωνών επιρροής» στην Μεσόγειο, συνοδευόμενη από μια στρατιωτική συμφωνία. Για άλλη μια φορά φαίνεται ότι η Τουρκία του Ερντογάν είναι παράγοντας ανασφάλειας στην περιοχή.

Και σε αντίθεση με τον παρ’ ολίγον πόλεμο του 1996, σήμερα δεν υπάρχει ένας Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποκλιμάκωση, είτε στην ανατολική Μεσόγειο είτε αλλού».

Ζήτημα Τουρκίας θα θέσει η ΕΕ στον Πομπέο

Ενδεχομένως η Δευτέρα να είναι μέρα εξελίξεων καθώς θα συνεδριάσει μέσω τηλεδιάσκεψης το Συμβούλιο Εξωτερικών υποθέσεων της ΕΕ με τη συμμετοχή του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο.

Σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΕ που χαρακτήρισε απαράδεκτες τις ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο το ζήτημα της τουρκικής στάσης στην περιοχή θα τεθεί από τον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ Γιόζεφ Μπορέλ στον Μάικ Πομπέο.

«Θα διατηρήσουμε σταθερά στο τραπέζι το ζήτημα της συμπεριφοράς της Τουρκίας», τόνισε ο ίδιος αξιωματούχος, αναδεικνύοντας τον έντονο προβληματισμό της Ε.Ε. για την παράνομη δραστηριότητα της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κύπρο, αλλά «και το θέμα της Κρήτης και των υπερπτήσεων επί ελληνικού εδάφους». Πρόκειται για ζήτημα «εξαιρετικά σημαντικό» για την Ε.Ε., πρόσθεσε.

Μεγαλύτερη ανησυχία για την ελληνική ΑΟΖ

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η επισήμανση που κάνει στη συνέντευξή του ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης στη γερμανική Die Welt όπου τονίζει ότι ανησυχεί περισσότερο για τις τουρκικές απειλές εναντίον της Ελλάδας παρά εναντίον της Κύπρου.

Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας επισημαίνει μάλιστα ότι αυτό που τον ανησυχεί περισσότερο «είναι η τουρκική απειλή της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Ελλάδας. Όταν οι Έλληνες αναγκάζονται να υπερασπιστούν την επικράτειά τους, τότε αυτό συνιστά τεράστιο ρίσκο για την ειρήνη σε ολόκληρη την περιοχή. Η Κύπρος, αντίθετα, είναι μια μικρή χώρα. Δεν έχουμε ούτε το ναυτικό, ούτε την αεροπορία (που χρειάζεται) για να υπερασπιστούμε τα δικαιώματά μας. Εξαρτόμαστε από τη στήριξη των εταίρων μας».

Ερωτηθείς συγκεκριμένα για τη στήριξη της Γερμανίας και την μάλλον συγκρατημένη στάση του Βερολίνου, ο κ. Αναστασιάδης επισημαίνει πως εκτιμά την γερμανική στάση. «Από διπλωματική σκοπιά μάλιστα η επιφυλακτικότητα μπορεί να είναι χρήσιμη, διότι δεν δυσαρεστεί καμία πλευρά. Την Πέμπτη τηλεφωνήθηκα με την καγκελάριο Μέρκελ. Μιλήσαμε για τις εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο. Ελπίζω να αξιοποιήσει η Γερμανία την επιρροή της στις Βρυξέλλες και ταυτόχρονα, μέσω των σχέσεών της με την Τουρκία και τον πρόεδρο Ερντογάν, να ασκήσει πιέσεις».

Η ναυαρχίδα

Μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό μένει να αποκωδικοποιηθεί τις επόμενες μέρες η σημασία των μηνυμάτων που έστειλε ο Τζέφρι Πάιατ που επιθεώρησε τη βάση της Σούδας συνοδευόμενος από τον υπουργό Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο.

Ο Τζ. Πάιατ χαρακτήρισε τη βάση «κόσμημα» και «ναυαρχίδα» της διμερούς στρατιωτικής συνεργασίας, εστιάζοντας στο πόσο «κρίσιμη» είναι η διμερής συνεργασία στη Σούδα για «την προώθηση της ασφάλειας και της σταθερότητας στην περιοχή».

Τόνισε για την σημασία που έχει για τους Αμερικανούς η βάση της Σούδας πως «είναι η πιο σημαντική πλατφόρμα μας για την προβολή της αμερικανικής δύναμης σε μια στρατηγικά δυναμική περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου», την οποία προσδιόρισε «από τη Συρία έως τη Λιβύη, έως το σημείο ελέγχου της Μαύρης Θάλασσας (Δαρδανέλια)».

Επίσης, μίλησε για «εμβάθυνση της συνεργασίας μας με την κοινότητα των ελληνικών Ειδικών Δυνάμεων», με αφορμή και την άσκηση που παρακολούθησαν στον κόλπο της Σούδας. Μάλιστα, δήλωσε «εντυπωσιασμένος από τη δουλειά» που κάνουν οι Αμερικανοί κομάντος στην περιοχή, αλλά και «από τις δυνατότητες να επεκτείνουμε τη δουλειά μας εδώ (σ.σ. στη Σούδα) μετά και την επικύρωση της επικαιροποιημένης Συμφωνίας Αμυντικής Συνεργασίας».

Στη δημοσιότητα η Συμφωνία για την ΑΟΖ

Προς ώρας πάντως για την Ελλάδα το επόμενο μεγάλο ραντεβού με τις εξελίξεις στην περιοχή είναι στις 18 Ιουνίου όπου ο Νίκος Δένδιας μεταβαίνει στο Κάιρο για να διαπραγματευτεί με τον Αιγύπτιο ομόλογό του μια συμφωνία για την τμηματική οριοθέτηση της ΑΟΖ Ελλάδας και Αιγύπτου προκειμένου να ακυρωθεί στην πράξη το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Μένει να φανεί πως θα υποδεχτεί η Τουρκία τυχόν συμφωνία Ελλάδας και Αιγύπτου με αυτά τα χαρακτηριστικά και με δεδομένο ότι θα παραμένει εκτός αυτής της Συμφωνίας το Καστελόριζο.
Πάντως μετά το παιχνίδι εντυπώσεων του Μεβλούτ Τσαβούσογλου για την Συμφωνία Ελλάδας Ιταλίας για την ΑΟΖ, αυτή παίρνει το δρόμο για την επικύρωσή της και από την ελληνική βουλή.

Το in.gr αποκάλυψε σήμερα σε αποκλειστικότητα τις πρώτες σελίδες αυτής της Συμφωνίας.

Η συμφωνία προβλέπει ότι η «οριοθέτηση που έγινε προς το παρόν δεν σκοπείται να βαίνει πέραν του σημείου 1 προς Βορρά και πέραν του σημείου 16 προς Νότο. Η παρούσα οριοθέτηση θα επεκταθεί προς οιαδήποτε κατεύθυνμση μέχρι τα σημεία συνάντησης των θαλασσίων ζωνών των αντιστοίχων γειτονικών κρατών όταν θα έχουν συναφθεί οι σχετικές συμφωνίες». Το σημείο 1 προς Βορρά αφορά το τριεθνές Ελλάδας – Ιταλίας – Αλβανίας, όπου εκκρεμεί η συμφωνία Ελλάδας – Αλβανίας, ενώ το σημείο 16 προς Νότο αναφέρεται σε μία πολύ μεγαλύτερη περιοχή και δεν φτάνει μέχρι τα όρια με τη Λιβύη.

Το μήνυμα Ράμα για την ΑΟΖ με την Αλβανία

Στο καλό επίπεδο των ελληνοαλβανικών σχέσεων αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα στο πλαίσιο συζήτησης για τα Δυτικά Βαλκάνια, που διεξήχθη στο διαδικτυακό φέτος Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, ενώ ερωτηθείς για το θέμα της οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ελλάδα ανέφερε πως «έχουμε κάνει πρόοδο, δεν είναι εύκολο, αλλά έχουμε καλή θέληση και οι (διμερείς) σχέσεις είναι -κατά την άποψή μου- καλές».

«Είναι ένα ζήτημα (αυτό της οριοθέτησης). Δεν έχουμε ακόμη φτάσει σε συμφωνία. Αλλά κοιτάξτε, η Ελλάδα και η Ιταλία, που είναι μέλη της ΕΕ εδώ και τόσο πολλά χρόνια, κατέληξαν σε συμφωνία μόλις πριν από λίγες μέρες» είπε ο κ. Ράμα, ο οποίος αναφερόμενος στις διμερείς σχέσεις εκτίμησε ότι δεν υπάρχουν ιδιαίτερα προβλήματα.