Η εγχώρια και όχι μόνο συζήτηση για την κρίση του COVID-19 έχει επικεντρωθεί κατά κύριο λόγο στις επιπτώσεις του στη δημόσια υγεία και την οικονομία. Ο ιός αυτός όμως είναι εξίσου απειλητικός και σε άλλους τομείς όπως των εισαγωγών και εξαγωγών τροφίμων.

Πράγματι, ο FAO ανησυχεί για τις επιπτώσεις της πανδημίας σε ευάλωτες κοινότητες που αντιμετωπίζουν ήδη πείνα ή άλλες κρίσεις καθώς επίσης και για την πρόσβασή τους σε βασικά τρόφιμα όπως είναι τα σιτηρά, καθώς ορισμένες χώρες επιλέγουν ακραίες πολιτικές, εμποδίζοντας τις εξαγωγές βασικών πρώτων υλών. Αυτό το γεγονός ‘‘γεννάει’’ και την ανησυχία για αύξηση των τιμών των αγαθών α’ ανάγκης.

Το Διεθνές Ινστιτούτο Πολιτικής Τροφίμων (IFPRI), επαληθεύει τους φόβους του FAO, ότι παρόλο που ο COVID-19 υποχωρεί η βαθιά παγκόσμια ύφεση εξαπλώνεται αποτελώντας απειλή και για την γεωργική παραγωγή, διαταράσσοντάς την από μέτρα που περιορίζουν τους εργαζομένους από τη συγκομιδή και τη διαχείριση καλλιεργειών.

Σαν βόμβα έσκασε η απόφαση του πρωθυπουργού της Ρουμανίας να σταματήσει τις εμπορικές συναλλαγές της χώρας, κλείνοντας τα σύνορά της. Η πολιτική που ακολούθησε ήταν η διακοπή της εφοδιαστικής αλυσίδας της χώρας με τις υπόλοιπες και η αξιοποίηση των αποθηκευμένων προϊόντων (stock) που διαθέτει.

Παραγωγή σιτηρών

Πλέον με τα νέα δεδομένα ,η Ρωσία, οι Η.Π.Α., ο Καναδάς και η Ουκρανία, φαίνεται να αντιπροσωπεύουν το 75% του συνόλου των εξαγωγών σίτου το 2019-2020. Μέχρι στιγμής, μόνο το Καζακστάν, το οποίο έχει μερίδιο 3% στις παγκόσμιες εξαγωγές σίτου, έχει ανακοινώσει περιορισμούς, ενώ και η Ρωσία εξετάζει την απαγόρευση των εξαγωγών της.

Εισαγωγές στην Ελλάδα

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, οι εισαγωγές της χώρας μας σε σιτηρά είναι οι εξής:

Αναλυτικότερα:

Βουλγαρία (93,7 εκατομμύρια $) , Ρωσία (43 εκ. $) Γαλλία(25 εκ. $), Ρουμανία (17,7 εκ. $), Ουγγαρία(17,4 εκ. $), Μολδαβία (17,2 εκ. $), Καζακστάν (6,9 εκ. $).

Όπως όλα δείχνουν η χώρα μας φαίνεται ότι δεν θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα ανεπάρκειας σιτηρών , καθώς πρώτη χώρα εισαγωγών αποτελεί η Βουλγαρία, ενώ υπάρχει και σχετικό απόθεμα.

Ωστόσο πολλές χώρες με αυξημένη ήδη την επισιτιστική ανασφάλεια απειλούνται από την έκρηξη των ποσοστών υποσιτισμού καθιστώντας τα ως  τα μεγαλύτερα που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα.

Πολιτικές αντιμετώπισης

Σκοπός είναι οι εμπορικοί δίαυλοι να παραμείνουν ανοιχτοί, ώστε οι διεθνείς αγορές να έχουν καθοριστικό ρόλο στην αποφυγή ανεπάρκειας τροφίμων και να μετριαστεί η αναπόφευκτη παγκόσμια οικονομική ύφεση, εκμηδενίζοντας ακραίες πολιτικές όπως π.χ. κλείσιμο των συνόρων και διακοπή εμπορίου που θα μπορούσε να επιφέρει αύξηση των τιμών των τροφίμων και κερδοσκοπική συμπεριφορά στις αγορές γεωργικών προϊόντων.

Παρόμοια θέση πήρε και ο FAO προτρέποντας τις χώρες να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να διατηρήσουν τις εμπορικές ροές και τις αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων ζωντανές και να αυξήσουν τη γεωργική παραγωγή κατά τη διάρκεια της διεθνούς κρίσης για την υγεία

Ωστόσο οι κυβερνήσεις θα πρέπει να παρέχουν δημοσιονομικά κίνητρα, συμπεριλαμβανομένων των πόρων για τον περιορισμό εξάπλωσης της νόσου.

Νέες πρακτικές αντιμετώπισης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τις αρχές έξαρσης της πανδημίας,  εξέδωσε νέες πρακτικές οδηγίες σχετικά με τη διαχείριση των συνόρων, προκειμένου να συνεχιστεί η μεταφορά εμπορευμάτων σε ολόκληρη την ΕΕ. Μάλιστα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε τα εξής: «Είναι σημαντικό για όλους μας, ιδιαίτερα σε καιρούς κρίσης, να διασφαλίζεται ο εφοδιασμός των πολιτών με βασικά αγαθά.», δημοσιεύοντας και σχετικό βιντεοσκοπημένο μήνυμα.

Οι οδηγίες, αφορούσαν την εφαρμογή των «πράσινων λωρίδων»,  δηλαδή συνοριακών σημείων διέλευσης, ανοιχτών σε όλα τα οχήματα μεταφοράς εμπορευμάτων ,με υγειονομικούς ή άλλους ελέγχους να μην υπερβαίνουν σε διάρκεια τα 15 λεπτά.

(βιντεοσκοπημένο μήνυμα της προέδρου της Ευρωπαϊκής επιτροπής κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τις «πράσινες λωρίδες»)

Η Επιτροπή ζήτησε επίσης από τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν τις εμπορευματικές σχέσεις με χερσαία, πλωτά και εναέρια μέσα έτσι ώστε να διασφαλιστεί η λειτουργία των αλυσίδων εφοδιασμού σε ολόκληρη την ΕΕ.

Μια τέτοια παγκόσμια κρίση θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αφορμή για την αύξηση της επισιτιστικής ασφάλειας και κατά συνέπεια την βελτίωση της ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχιας. Η πανδημία αυτή, ας γίνει το έναυσμα για έναν κόσμο ενωμένο, με τροφή και νερό για όλους, διότι το δικαίωμα στην ζωή το έχουμε όλοι ανεξαιρέτως.

Πηγή: FAO (επισιτιστική ασφάλεια)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1.Food Agriculture Organization of the United Nations (FAO) : ‘‘Agri-food markets and trade policy in the time of COVID-19’’ http://www.fao.org/giews/food-prices/food-policies/en/?page=2&ipp=10&tx_dynalist_pi1[par]=YToxOntzOjE6IkwiO3M6MToiMCI7fQ==

2.Food Agriculture Organization of the United Nations (FAO) : ‘‘Questions & Answers about pandemic COVID-19 and impact on food and and agriculture‘’ : http://www.fao.org/2019-ncov/q-and-a/impact-on-food-and-agriculture/en/

3.Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Στοιχεία για τα Σιτηρά:  http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/crop-production/dimitriaka/946-statistikadimitriakon

4.Tend-economy: Στατιστικές Εισαγωγών – Εξαγωγών:  https://trendeconomy.com/

5.Ευρωπαϊκή Επιτροπή: ‘‘Travel and transportation during coronavirus pandemic’’: https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/health/coronavirus-response/travel-and-transportation-during-coronavirus-pandemic_el

Το άρθρο πρόκειται για εργασία της φοιτήτριας Αναστασίας Γκρέμου, του Π.Μ.Σ «ΔΙΑΤΡΟΦΗ, ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ» του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Headlines