Οπου πλαζ και πατρίς

Καλοκαίρι, κάπου προς τα πίσω της δεκαετίας του 1960. Μια παραλία στη Σύρο. Αναμνήσεις αποσπασματικές, εικόνες που τις διατηρεί περισσότερο η αίσθηση παρά η «φωτογραφική μηχανή» της μνήμης. (Ο Φελίνι, όταν διηγούνταν ιστορίες από τα παιδικά καλοκαίρια του και η μητέρα του τού έλεγε ότι τα πράγματα δεν ήταν ακριβώς έτσι, της απαντούσε «Αφού έτσι τα θυμάμαι, έτσι ήταν»). Πετσέτες στρωμένες κατευθείαν στην άμμο, οι ομπρέλες ελάχιστες, πρόχειρα στηριγμένες, συνήθως μπλε με ένα λευκό, καλλιγραφικό Nivea. Πού και πού κάποιο στρώμα θαλάσσης, ήταν το απόλυτο γκάτζετ. Α, υπήρχε και μια εξέδρα για βουτιές. Το μεσημέρι ο κόσμος αραίωνε – οι άνθρωποι πήγαιναν στα σπίτια τους για φαγητό. Στο ντάλα του η παραλία ήταν σχεδόν άδεια.

Βρισκόταν εκεί δίπλα καμία ταβέρνα; Προφανώς, αλλά δεν την καλοθυμάμαι. Μάλλον διότι δεν είχα – ως παιδί – κάποιον ενδιαφέροντα λόγο να τη θυμάμαι. Αλλωστε αυτές οι ταβέρνες ήταν κυρίως βραδινές. Το μεσημέρι υπολειτουργούσαν ως καφενεία όπου κάθονταν οι γιαγιάδες. Και οι μαμάδες όταν «είχαν τα ρούχα τους». …Εδώ και χρόνια, η παραλία αυτή έχει ομπρέλες σε στυλ κουνουπιέρας και ξύλινες ξαπλώστρες με στρωματάκια (αν μέχρι πέρυσι έπρεπε να κλείσεις θέση από την προηγούμενη, φέτος προβλέπω ενοικίαση με τη βδομάδα), ένα παλιό κτίσμα στην άκρη της έχει γίνει μπαρ και εστιατόριο με σούσι που σερβίρει έως την άκρη της θάλασσας, στεγάζει και δύο μπουτίκ. Μόνο η εξέδρα έχει μείνει ίδια.

Καλοκαίρι, κάπου προς το μέσον της δεκαετίας του 1980. Μια παραλία στην Πάρο. Η πρόσβαση ήταν δυνατή μόνο από τη θάλασσα, για το πηγαινέλα έπρεπε να συνεννοηθείς με βαρκάρη της απέναντι ακτής. Μάζευε τις πιο «προχώ» παρέες και κάποιους ξένους. Τα μαγιό ελάχιστα. Στην άμμο στρωμένες ψάθες και παρεό. Για ομπρέλες ούτε λόγος. Αυτές ήταν για τους μικροαστούς και τους οικογενειάρχες. Οσοι ήθελαν σκιά, πήγαιναν κάτω από ένα «στέγαστρο» που δημιουργούσε κάποιος βράχος. …Πριν από λίγα χρόνια, ξαναπήγα σε αυτήν την παραλία. Είχε ανοίξει άλλωστε δρόμος και μπορούσαμε να φτάσουμε από τη στεριά. Με το που πλησιάσαμε, αχός βαρύς ακούγονταν. Μια ξύλινη ταμπέλα, σε στυλ σαλούν, μας προειδοποιούσε ότι λειτουργούσε beach bar, beach resto, beach café και παιδότοπος. Μόνο ο βράχος με το «στέγαστρο» είχε μείνει ίδιος.

Η εικόνα και η έννοια της παραλίας έχει τις τελευταίες δεκαετίες μετασχηματιστεί χέρι – χέρι με την ελληνική κοινωνία. Από τις παρέες κάτω από τα πεύκα και τα γραφικά ταβερνάκια που βλέπουμε στις ασπρόμαυρες ταινίες, στις πρώτες οργανωμένες πλαζ της «Ελλαδέξ» και των τεχνικολόρ μιούζικαλ του Δαλιανίδη. Από τους κεφτέδες και τα γεμιστά παρά θιν αλός, στα λονγκ ντρινκς και στο σούσι πλάι στο κύμα. «Δεν γίνεται να πας για μπάνιο χωρίς να μπορείς να πιεις τα ποτά, δεν γίνεται παραλία χωρίς μουσική» λένε, σήμερα, καταστηματάρχες και νεαροί πελάτες. Κι εγώ που ξέρω ότι γίνεται, τι να κάνω; Να μελαγχολήσω; Αντε καλέ. Η ζωή αλλάζει. Κάντε ό,τι γουστάρετε, φτάνει, για φέτος τουλάχιστον, να κρατάτε τις αποστάσεις. Καλό καλοκαίρι.