Αποκάλυψη Guardian : Η ΕΕ κάλυπτε την συνεχιζόμενη βία της κροατικής αστυνομίας εις βάρος προσφύγων

Αξιωματούχοι της ΕΕ κατηγορούνται για «εξωφρενική συγκάλυψη», καθώς δεν αποκάλυψαν αποδείξεις της αποτυχίας της κροατικής κυβέρνησης να ελέγξει την αστυνομία, η οποία έχει κατηγορηθεί επανειλημμένως για κλοπές, κακοποίηση και εξευτελισμό των προσφύγων στα σύνορα της χώρας.

Η αλληλογραφία της εσωτερικής ευρωπαϊκής επιτροπής, η οποία ελέγχθηκε από τον Guardian, αποκαλύπτει ότι οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών ανησυχούσαν για τις αντιδράσεις των πολιτών σε περίπτωση που αποκάλυπταν πλήρως την απουσία δέσμευσης της Κροατίας στη δημιουργία ελεγκτικού μηχανισμού, τον οποίο είχαν προηγουμένως δεσμευτεί να χρηματοδοτήσουν οι υπουργοί της χώρας με κεφάλαια της ΕΕ.

Πριν απαντήσει στα ερωτήματα ευρωβουλευτή τον Ιανουάριο, ένας αξιωματούχος της επιτροπής είχε προειδοποιήσει συνάδελφό του ότι η αποτυχία της κροατικής κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει τα χρήματα που δρομολογήθηκαν δύο χρόνια νωρίτερα προς τη συνοριοφυλακή «είναι βέβαιο πως θα αντιμετωπιστεί ως σκάνδαλο».

Ο έλεγχος της συμπεριφοράς των συνοριοφυλάκων ήταν ο όρος με τον οποίο η Κροατία είχε λάβει μεγαλύτερη επιχορήγηση από την ΕΕ. Έκτοτε έχουν υπάρξει πολλές καταγγελίες για βίαιες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών από την κροατική αστυνομία στα σύνορα με τη Βοσνία, συμπεριλαμβανομένου και ενός περιστατικού κατά το οποίο οι αστυνομικοί πυροβόλησαν μετανάστη.

Ως αντίδραση στις καταγγελίες για συγκάλυψη, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέφερε στον Guardian ότι τα γνωστά στοιχεία δεν είχαν αποκαλυφθεί στους ευρωβουλευτές, καθώς οι πληροφορίες είχαν θεωρηθεί «ανεπαρκείς».

Το περιστατικό θέτει στο επίκεντρο τόσο το ιστορικό παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκ μέρους της κροατικής κυβέρνησης, όσο και την εμφανή προθυμία των υπεύθυνων της ΕΕ να καλύψουν την αποτυχία του Ζάγκρεμπ.

Η Κροατία επιδιώκει να εισαχθεί στη ζώνη Σένγκεν, πράγμα που απαιτεί τη συμμόρφωσή της με τις προϋποθέσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που θέτει η ΕΕ για τη διαχείριση των συνόρων.

Παρά τις έντονες διαψεύσεις των κροατικών αρχών, το τελευταίο περιστατικό στα σύνορα της χώρας περιγράφεται από τους εθελοντές ως το πλέον βίαιο στο πλαίσιο της βαλκανικής μεταναστευτικής κρίσης. Στις 20 Μαΐου, μια ομάδα ανδρών που φορούσαν μαύρες στολές και είχαν καλυμμένα τα χαρακτηριστικά τους σταμάτησαν 11 Αφγανούς και 5 Πακιστανούς άνδρες εντός της Κροατίας, σε απόσταση 16 χιλιομέτρων από τα σύνορα με τη Βοσνία.

«Οι άνδρες με τις στολές έδεσαν τους Πακιστανούς και Αφγανούς γύρω από ένα δέντρο, με τέτοιο τρόπο ώστε οι καρποί τους να είναι δεμένοι και να αναγκάζονται να στρέφουν τα πρόσωπά τους προς τα δέντρα», σύμφωνα με έκθεση του Δανικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (DRC), το οποίο παρέχει ιατρική περίθαλψη στους μετανάστες στη Βοσνία. «Από τη στιγμή που τους ακινητοποίησαν, οι ένστολοι πυροβόλησαν αρκετές φορές στον αέρα, έχοντας τα όπλα τους σε κοντινή απόσταση από τα αυτιά των Πακιστανών και Αφγανών ανδρών. Επιπλέον, εξαπέλυσαν πυροβολισμούς σε κοντινή απόσταση προς τα πόδια τους».

Ανατριχιάζουν οι μαρτυρίες των προσφύγων

«Δεν έπαυαν να πυροβολούν. Πυροβολούσαν τόσο κοντά μας που οι πέτρες κάτω από τα πόδια μας πετούσαν στον αέρα και έσπαγαν σε κομματάκια», δήλωσε στον Guardian ένας από τους άνδρες. «Διαρκώς μας έλεγαν: «Θέλω να σε χτυπήσω και να σε σκοτώσω». Μας βασάνιζαν για τρεις με τέσσερις ώρες».

Η έκθεση του συμβουλίου αναφέρει ότι μηχανήματα ηλεκτροσόκ τοποθετήθηκαν στο λαιμό και τα κεφάλια των ανδρών. «Ένας από τους ένστολους χάρασσε πολλούς άνδρες με μαχαίρια, ενώ ο ίδιος άνδρας χάραξε και τις δύο παλάμες ενός ατόμου».

Ένας από τους αιτούντες άσυλο ανέφερε ότι ένας από τους ένστολους έβαλε το γόνατό του στον λαιμό του και έπειτα τον χάραξε με ένα μαχαίρι. «Έκοψε τον δείκτη του αριστερού χεριού μου και το αίμα άρχισε να τρέχει σαν μικρό σιντριβάνι», δήλωσε χαρακτηριστικά. «Στη συνέχεια χαμογέλασε και έκοψε το μεσαίο δάχτυλό μου, ενώ έπειτα προκάλεσε μια μεγαλύτερη πληγή στην παλάμη μου. Ολόκληρο το χέρι μου είναι πρησμένο σε βαθμό που να έχει γίνει αγνώριστο».

Έπειτα από λίγη ώρα, οι άνδρες κάλεσαν άλλους ένστολους άνδρες της αστyνομίας.

Σύμφωνα με τα θύματα και την έκθεση του DRC, «πριν φτάσει η αστυνομία, ένας από τους ένστολους τραβούσε βίντεο με το κινητό του, ενώ άλλοι από τους συνεργούς του γελούσαν, ούρλιαζαν και προκαλούσαν».

Κατά την άφιξη των αστυνομικών, οι μετανάστες τοποθετήθηκαν σε βαν και οδηγήθηκαν στην Σιλκοβάτσα, ένα χωριό των συνόρων. Οι αστυνομικοί δεν τους χτύπησαν αλλά τους εξανάγκασαν να επιστρέψουν στα βοσνιακά εδάφη.

«Όλοι τους είχαν πληγές που αιμορραγούσαν στο κεφάλι τους και πολλαπλούς μώλωπες σε διάφορα μέρη του σώματός τους, αναφέρει ο Νίκολα Μπέι, ο τοπικός διευθυντής του DRC για τη Βοσνία στον Guardian. «Τέσσερις εξ αυτών είχαν σπασμένα χέρια, ενώ ένας είχε δύο σπασμένα χέρια και ένα σπασμένο πόδι».

Ανεπαρκής η απάντηση της κροατικής αστυνομίας

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Guardian, η κροατική αστυνομία διέψευσε τις καταγγελίες και υποστήριξε ότι ενδέχεται η ιστορία να έχει κατασκευαστεί από τους αιτούντες άσυλο, ενώ οι πληγές θα μπορούσαν να είχαν προκύψει από «συγκρούσεις μεταξύ μεταναστών», οι οποίες έλαβαν χώρα «στις 28 Μαΐου, κοντά στα σύνορα της Κροατίας».

Εθελοντές και φιλανθρωπικές οργανώσεις που ανέλαβαν την ιατρική περίθαλψη των προσφύγων που συμμετείχαν στην εν λόγω σύγκρουση, τονίζουν ότι τα δύο περιστατικά δεν συνδέονται, ενώ συνέβησαν με διαφορά δύο ημερών μεταξύ τους. Εκείνοι που συμμετείχαν στις συγκρούσεις ποτέ δεν ισχυρίστηκαν ότι δέχτηκαν επίθεση από την αστυνομία.

Η εισαγωγή μηχανισμών ελέγχου για την εξασφάλιση της ανθρώπινης μεταχείρισης των προσφύγων στα σύνορα αποτέλεσε όρο για την επιχορήγηση της ΕΕ ύψους 6,7 εκατ. ευρώ που ανακοινώθηκε τον Δεκέμβριο του 2018 με στόχο της ενίσχυση των συνόρων της Κροατίας με χώρες που δεν ανήκουν στην ΕΕ.

«Ο μηχανισμός ενθαρρύνθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως ένας τρόπος να «εξασφαλιστεί ότι όλα τα μέτρα που εφαρμόζονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ βρίσκονται σε πλήρη συμμόρφωση με τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και τη νομοθεσία της ΕΕ για το άσυλο».

Οι Κροάτες υπουργοί ισχυρίστηκαν πέρσι ότι τα χρήματα παραχωρήθηκαν στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και στο Κέντρο Κροατικής Νομοθεσίας προκειμένου να εγκαθιδρυθεί ο εν λόγω ελεγκτικός μηχανισμός.

Και οι δύο οργανισμοί αρνούνται ότι έχουν λάβει τα χρήματα.

Φέτος τον Ιανουάριο, η Επιτροπή ερωτήθηκε από την Κλαρ Ντάλι, μια Ιρλανδή ευρωβουλεύτρια σε σχέση με τη συγκεκριμένη ασυνέπεια.

Ένας αξιωματούχος της επιτροπής της απάντησε ότι η Ύπατη Αρμοστεία και το Κέντρο Κροατικής Νομοθεσίας έχουν εγκαθιδρύσει τον ελεγκτικό μηχανισμό, χρησιμοποιώντας όμως «ίδια κεφάλαια», προκειμένου να εξασφαλιστεί η ανεξαρτησία του από την κυβέρνηση.

Πρόσθεσε: «Ελπίζουμε ότι αυτό ξεκαθαρίζει το ζήτημα άπαξ και διά παντός».

Ωστόσο και οι δύο οργανισμοί αρνούνται τη συμμετοχή τους σε οποιοδήποτε ελεγκτικό πρόγραμμα, ξεκαθαρίζοντας ότι έχουν συμμετάσχει μόνο σε προγενέστερη πρωτοβουλία που περιλάμβανε τον έλεγχο των αρχείων της αστυνομίας.

Εκτός από την εμφανή ανακρίβεια στην απάντηση που δέχτηκε η Ντάλι, εσωτερική αλληλογραφία δείχνει ότι η επιτροπή συγκάλυψε και τα πλήρη στοιχεία της «υποχρηματοδότησης».

Η Ευρωπαίκή Επιτροπή παρέλειψε να ενημερώσει την Ντάλι ότι η κροατική κυβέρνηση είχε αποφασίσει να παρέχει μόλις τα 102,000€ από τα 300,000€ που είχαν παραχωρηθεί για τον ελεγκτικό μηχανισμό, ενώ εντέλει ξόδεψε για αυτό το σκοπό μόνο 84,672€ – 17,469€ δόθηκαν στο υπουργείο εσωτερικών, ενώ 59,637,92€ παραχωρήθηκαν σε ΜΚΟ.

«Αν και γνωρίζουμε ότι δεν δαπανήθηκαν και τα 300,000€, θεωρήσαμε ότι περίπου 240,000 θα διατίθεντο για τον ελεγκτικό μηχανισμό», έγραφε αξιωματούχος της ΕΕ, όταν συζητούσε με συναδέλφους του την κατάλληλη απάντηση στην ερώτηση της ευρωβουλεύτριας. «Το γεγονός ότι ξόδεψαν μόλις 102,000€ είναι βέβαιο πως θα αντιμετωπιστεί ως σκάνδαλο».

Η επιτροπή δεν μοιράστηκε της πληροφορίες για τις δαπάνες της κροατικής κυβέρνησης με την Ντάλι, όμως οι αξιωματούχοι συμφώνησαν μυστικά να αναζητήσουν επειγόντως επιπλέον απαντήσεις. Επιπλέον, συζήτησαν τόσο μέσω e-mail όσο και ηλεκτρονικά την πιθανότητα παρέμβασης στην προγραμματισμένη έκθεση του κράτους-μέλους εξαιτίας της κακής διαχείρισης του ζητήματος από την κροατική κυβέρνηση.

«Βλέποντας πόσο ατυχώς παρουσιάζει το συγκεκριμένο ζήτημα η Κροατία, είναι βέβαιο ότι χρειάζεται τη βοήθεια (σας;) για να προσθέσει τις «τελευταίες πινελιές» στην έκθεσή της», συμβουλεύει αξιωματούχος του τμήματος μετανάστευσης της επιτροπής έναν συνάδελγό του. «Θα μπορέσει η Κροατία να σου παρέχει εκ των προτέρων ένα αντίγραφο της τελικής έκθεσης;»

Τι απαντά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε ότι το όργανο της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ δεσμεύτηκε για την εγκαθίδρυση ενός πλήρως ανεξάρτητου ελεγκτικού οργανισμού των συνόρων.

Ο εκπρόσωπος δήλωσε: «Θα θέλαμε να προειδοποιήσουμε τους πολίτες να μην σπεύδουν σε συμπεράσματα διαβάζοντας μεμονωμένες ανταλλαγές εσωτερικών μηνυμάτων».

Πρόσθεσε: «Οι κροατικές αρχέες εξηγούν στην τελική τους έκθεση εφαρμογής τον τρόπο καθιέρωσης του ελεγκτικού μηχανισμού, το πώς λειτουργεί στην πράξη, ενώ καταγράφουν και τα αποτελέσματά του».

«Λαμβάνοντας υπόψη μας ότι η έκθεση που κατέθεσαν οι κροατικές αρχές είναι ατελής, η επιτροπή ζήτησε από τις κροατικές αρχές διευκρινίσεις γραπτώς και ρητά σε σχέση με τα σημαντικότερα προβλήματα».

Πηγή: www.theguardian.com