Η ελληνοαμερικανίδα μαθήτρια που αποκάλυψε το ρατσισμό στο σχολείο της

Πριν από μία εβδομάδα, η διάσημη αμερικανίδα τηλεπαρουσιάστρια Κέιτι Κούριτς απένειμε το βραβείο Λυκειακής Δημοσιογραφίας του Ιδρύματος Ρόμπερτ Φ. Κένεντι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Η τελετή έγινε, λόγω των συνθηκών, διαδικτυακά, όμως αυτό δεν μείωσε καθόλου την περηφάνια και τη χαρά της 18χρονης που βραβεύτηκε: η Ελληνοαμερικανίδα Νίνα Λαβέτζο – Στεκόπουλος, αρχισυντάκτρια της εφημερίδας του σχολείου της «The Little Hawk», ξεχώρισε απ’ όλους τους μαθητές στις ΗΠΑ, επιλέγοντας τον περασμένο Δεκέμβριο να ασχοληθεί μ’ ένα θέμα που τώρα συνταράσσει όλη τη χώρα: τον ρατσισμό. Ο τίτλος της έρευνάς της ήταν «Οι μαύροι μαθητές έχουν σχεδόν δύο φορές περισσότερες πιθανότητες να πάρουν αποβολή από τους λευκούς συμμαθητές τους στην ICCSD» – τη σχολική περιφέρεια της Αϊοβα Σίτι.

Ενα λεπτό. Ελληνοαμερικανίδα; «Είμαι Ελληνίδα!», μας λέει περήφανα από την πρώτη στιγμή. Τι σημαίνει άραγε αυτό για εκείνη; «Το να είσαι Ελληνας σημαίνει να πιστεύεις στη δύναμη του λαού. Το να είσαι Ελληνας σημαίνει να είσαι δημιουργικός, ανταγωνιστικός και εξωστρεφής». Η οικογένεια του πατέρα της Χάρι, που είναι καθηγητής σε κολέγιο της Αϊοβα, έχει καταγωγή από την Εύβοια και τα Κύθηρα και εκείνη έχει επισκεφθεί την Αθήνα και πολλά νησιά των Κυκλάδων που λατρεύει, όπως λέει.

Αποφοίτησε πριν από έναν μήνα. Εδώ και τρία χρόνια ασχολείται ενεργά με τη σχολική εφημερίδα, και μάλιστα ως αρχισυντάκτρια την τελευταία χρονιά. Τι της έδωσε την ιδέα για το βραβευμένο άρθρο; «Η πρώτη φορά που παρατήρησα ρατσισμό στο σχολείο μου ήταν μάλλον στο νηπιαγωγείο. Υπάρχει παντού. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να είσαι ιδιαίτερα ευαίσθητος για να εντοπίσεις τις διαφορές της αντιμετώπισης ανάμεσα σε λευκούς και μαύρους μαθητές στα σχολεία. Παρότι ο ρατσισμός στο σχολείο μου εκφράζεται έμμεσα, υπάρχουν και άμεσα περιστατικά. Και μόνο να μιλάς με μαύρους μαθητές για την εμπειρία τους στο σχολείο σού ανοίγει τα μάτια για τις πολλές αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν στο αμερικανικό εκπαιδευτικό σύστημα οι Αφροαμερικανοί».

Πέρασε τρεις εβδομάδες δουλεύοντας στα διαλείμματα των μαθημάτων και μετά το σχολείο για την έρευνα των 2.500 λέξεων. Αρχισε να συγκεντρώνει στατιστικά στοιχεία. Διαπίστωσε ότι οι μαύροι μαθητές εκπροσωπούν μόλις το 20% του μαθητικού πληθυσμού στην περιοχή της αλλά το 60% του συνόλου των αποβολών. Από την άλλη, οι λευκοί μαθητές εκπροσωπούν το 56,6% του μαθητικού πληθυσμού αλλά μόλις το 32,3% των αποβολών. Και μετά ήρθαν οι συνεντεύξεις. Πήρε περισσότερες από δέκα και σε όλες οι διαπιστώσεις ήταν ίδιες: ένας συστημικός ρατσισμός, ο ίδιος που καταγγέλλουν τις τελευταίες εβδομάδες χιλιάδες διαδηλωτές, μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ. «Από κάποιες συνεντεύξεις έφυγα κλαίγοντας», περιγράφει. Οταν, τον περασμένο Δεκέμβριο, δημοσιεύθηκε η έρευνά της στη σχολική εφημερίδα, είχε ποικίλες αντιδράσεις. «Κάποιοι λευκοί μαθητές επέκριναν το γράψιμό μου και τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζω το σχολείο, όμως άλλοι ήταν υποστηρικτικοί και ανοιχτοί στο να μάθουν την πραγματικότητα».

Τα ίδια παραπτώματα

Ποια ήταν αυτή; Το πόσο διαφορετικά αντιμετωπίζονται λευκοί και μαύροι μαθητές για παρόμοια παραπτώματα. Οπως η λευκή Κάρεν που, όταν την έπιασαν να καπνίζει τσιγάρο μαριχουάνας εκτός σχολείου, δέχθηκε από τον αστυνομικό απλή παρατήρηση, ενώ μια μαύρη μαθήτρια κατηγορήθηκε ότι κάπνιζε, αποβλήθηκε για τέσσερις ημέρες από το σχολείο, παρότι οι υπεύθυνοι έψαξαν το σακίδιό της και δεν βρήκαν τίποτα. Ή, όταν οι αστυνομικοί έπιασαν τρεις φίλους να παίζουν με αεροβόλο, έστειλαν τον Μάλκολμ, που είναι μαύρος, 17 μήνες στη φυλακή, αλλά στους λευκούς συμμαθητές του δεν είπαν τίποτα.

Το Ιδρυμα Ρόμπερτ Φ. Κένεντι ξεχώρισε το άρθρο αυτό από τα χιλιάδες που γράφτηκαν στις σχολικές εφημερίδες των λυκείων όλης της χώρας. Πώς αισθάνθηκε; «Ηταν υπέροχο! Είναι δύσκολο να είσαι δημοσιογράφος στις Ηνωμένες Πολιτείες, με τον Ντόναλντ Τραμπ να δημιουργεί μια τόσο εχθρική ατμόσφαιρα προς τους δημοσιογράφους. Ετσι, το να μου απονεμηθεί αυτό το βραβείο ήταν εξαιρετικά τιμητικό επειδή με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι οι άνθρωποι ακόμα τρέφουν μεγάλη εκτίμηση για τη δημοσιογραφία».

Παρότι λατρεύει τη δημοσιογραφία, οι σπουδές της «θα είναι στα ανθρώπινα δικαιώματα και την εκπαίδευση. Στο μέλλον θέλω να εργαστώ με τους ανθρώπους και τις ιστορίες τους. Μου αρέσει η δημοσιογραφία, αλλά αγαπώ και την εκπαίδευση, την Ιστορία και τους κλασικούς». Υπάρχει βέβαια πάντα και η εφημερίδα του κολεγίου της. Εκείνη γνωρίζει πολύ καλά τους λόγους για τους οποίους γίνονται μεγάλες διαδηλώσεις αυτόν τον καιρό στις ΗΠΑ. «Εχω πάρει μέρος στις περισσότερες αντιρατσιστικές διαδηλώσεις που έγιναν στην Αϊοβα. Παρότι όλες ήταν ειρηνικές, η αστυνομία στην πόλη μου μάς έριξε δακρυγόνα. Αυτές οι διαμαρτυρίες εκθέτουν την απόλυτη θηριωδία που χαρακτηρίζει το αστυνομικό σύστημα των ΗΠΑ. Το να είσαι εναντίον του ρατσισμού στις ΗΠΑ θεωρείται αμφιλεγόμενο – αυτό είναι εντελώς τρελό!».

Πιστεύει ότι θα αλλάξουν τα πράγματα στις ΗΠΑ; «Είμαι απαισιόδοξη, αλλά μου προκαλεί έκπληξη ότι τα πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν, με μεγάλες πόλεις να προχωρούν ήδη σε δραστικές μεταρρυθμίσεις και μειώσεις προϋπολογισμού στα αστυνομικά τμήματα. Πιστεύω ότι η κατάσταση θα αλλάξει σταδιακά». Πλέον έχει δικαίωμα ψήφου. Θα πάει στις κάλπες τον Νοέμβριο; «Είμαι 18 και θα ψηφίσω οπωσδήποτε τον Νοέμβριο».