Υπουργοί στα κάρβουνα

Ο Ανδρέας Παπανδρέου τον βάφτισε «αναδόμηση». Ο νεολογισμός είχε προκαλέσει μεγάλη εντύπωση στην εποχή του. Επίσης, είχε βρει και τον τρόπο να λέει τα κακά μαντάτα σαν να ήταν καλά. Οχι ότι παρηγορούσε κανέναν βέβαια… Σχεδόν σε όποιον εκπαραθύρωνε έλεγε «έγραψες ιστορία». Ως εκ τούτου, στις κυβερνήσεις της «Αλλαγής» όλοι έτρεμαν την ιστορία και καθόλου δεν ήθελαν να γίνουν γρήγορα κομμάτι της. Αλλοι πρωθυπουργοί ήταν πιο «κλασικοί» στη γλώσσα της κακιάς είδησης – όμως αυτό ουδόλως βοηθούσε τους δύσμοιρους αγωνιούντες. Χθες μάθαμε πώς θα το λέει ο Κυριάκος Μητσοτάκης: «διορθωτικές κινήσεις» – ακόμα πιο …σαδιστικό, σίγουρα βάζει στα …κάρβουνα διαφόρους υπουργούς του. Και μάλιστα επεσήμανε με έμφαση τη σημασία των όρων.  Πάντως πλέον ένα είναι βέβαιο: ότι θα γίνει. Και σύντομα. Αβέβαια παραμένουν τα εξής: πρώτον, σε ποιους θα το πει. Δεύτερον, ποιοι θα πάρουν τις θέσεις αυτών που θα το ακούσουν. Και, τρίτον και κυριότερο, τι πραγματικά πιστεύει ότι θα πετύχει με αυτό…

Ηδη η δήλωση του ισχυρού ανδρός της κυβέρνησης Μητσοτάκη, του υπουργού Γεραπετρίτη, ότι ο ανασχηματισμός πρέπει να αναμένεται μετά την 1η Ιουλίου είχε βάλει πολύ κόσμο σε πανικό: ποιος θέλει να κάνει (τέτοιες διακοπές το καλοκαίρι; Μια κάποια ελπίδα προσφέρει η διευκρίνισή του ότι αυτός θα είναι στοχευμένος και όχι σαρωτικός. Θα φανεί στην πράξη. Οπως και να έχει όμως, έρχεται. Και όταν έρχεται ο ανασχηματισμός, δύο είναι τα ενδεχόμενα: μία κυβέρνηση ή να γίνει καλύτερη, ή να καταλήξει χειρότερα. Περιθώρια βελτίωσης η κυβέρνηση διαθέτει ουκ ολίγα – όπως κάθε κυβέρνηση άλλωστε. Ομως τους ανασχηματισμούς τους καθορίζουν εξίσου οι επιλογές των προσώπων για την αξία τους, όσο και για τις ευρύτερες ισορροπίες, κυρίως εντός των κομμάτων τους, ιδίως με τους σημαντικούς τους παράγοντες που μπορεί να τους «διαβάζουν» πολύ διαφορετικά απ΄ ό,τι όλοι οι υπόλοιποι άνθρωποι.

Ως προς το πρώτο: ο Μητσοτάκης διαθέτει τη δυνατότητα και έχει το προνόμιο να κάνει αλλαγές βελτιστοποίησης της κυβέρνησής του. Υπάρχει πεδίο για κάτι τέτοιο σε πολλούς τομείς. Ομως, αυτοί που θα φέρει στις θέσεις εκείνων που θα διώξει, θα πρέπει γρήγορα να αποδείξουν ότι άξιζαν τον κόπο. Αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο, καθώς η Ελλάδα εξακολουθεί να παραμένει μία χώρα με πολύ μεγάλες πραγματικές και ιδεολογικές αγκυλώσεις. Και συχνά οι υπουργοί θέλουν αλλά δεν μπορούν: οι ενέργειές τους, ιδίως οι τολμηρές, μπορεί να προκαλέσουν ζημιά στην ίδια την κυβέρνηση που τους αναθέτει να τις κάνουν. Το λεγόμενο πολιτικό κόστος είναι η βαριά κατάρα της ελληνικής πολιτικής ζωής. Και από εκεί πηγάζει το δεύτερο ενδεχόμενο: μία κυβέρνηση να καταλήξει διά του ανασχηματισμού σε χειρότερο συνολικό σημείο από ό,τι πριν από αυτόν.

Οποιος γνωρίζει την ελληνική πολιτική ξέρει πολύ καλά ότι δεν υπάρχουν πιο σκληροί και αδίστακτοι αντίπαλοι από τους εσωκομματικούς. Ο ανταγωνισμός εκεί είναι επιπέδου νόμου της ζούγκλας. Θα χρειαστεί κάποιο διάστημα μέχρι να φανεί, όμως είναι ένας νόμος που δεν έχει εξαιρέσεις και που τελικά, δεν κρύβεται ποτέ. Αυτή την πόρτα ανοίγει ένας ανασχηματισμός, χωρίς να εγγυάται στο ελάχιστο βελτιώσεις κυβερνητικού έργου από τις αλλαγές. Και αυτό επειδή, ειδικά σήμερα, δεν είναι πρωτίστως ζήτημα προσώπων αλλά μέσων. Αντε και τους άλλαξε: το ζήτημα είναι ότι δεν έχουν πόρους να ασκήσουν αποτελεσματικά πολιτική. Αλλά και ότι η γραφειοκρατία εξακολουθεί και δεσπόζει ανελέητη. Αλλο να δίνεις ηλεκτρονικά πιστοποιητικά, που έχουν σημειώσει πρόοδο, και άλλο να εκδίδεις κοινές υπουργικές αποφάσεις. Ο όποιος ανασχηματισμός δύσκολα θα αποδώσει. Το πολύ που μπορεί να κάνει, είναι να μην τα κάνει χειρότερα.