Αδιέξοδο για τον προϋπολογισμό της ΕΕ

Ταμείο Ανάκαμψης με «προίκα» 750 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας από την πανδημία έχουν προτείνει από κοινού Γαλλία και Γερμανία. Σύμφωνα με πρώτες εκτιμήσεις στην  Ελλάδα αναλογούν περισσότερα από 30 δισεκατομμύρια, δηλαδή ένα δεύτερο ΕΣΠΑ. Παράλληλα όμως, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαπραγμάτευση για το …πρώτο ΕΣΠΑ. Ο λόγος για το αποκαλούμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της περιόδου 2021-2027, δηλαδή μία πολιτική συμφωνία για τη χρηματοδότηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων στην επόμενη επταετία. Εδώ η πρόταση της Κομισιόν φτάνει τα 1,85 τρισεκατομμύρια ευρώ (αν συνυπολογιστούν τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης), ενώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητά επιπλέον 200 δισεκατομμύρια.

Θα έλεγε κανείς ότι …«βρέχει λεφτά». Αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Οι αποκαλούμενοι «τέσσερις φειδωλοί», δηλαδή η Ολλανδία, η Αυστρία, η Δανία και η Φινλανδία δεν δέχονται τη συνολική λογική του Ταμείου Ανάκαμψης, ούτε θέλουν να συνεισφέρουν περισσότερα χρήματα στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό με το επιχείρημα ότι ήδη πληρώνουν πολύ περισσότερα από όσα εισπράττουν. Είναι μία επιχειρηματολογία που δεν ευσταθεί, τονίζει ο Ζίγκφριντ Μουρεσάν, αντιπρόεδρος της Κ.Ο. του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, της μεγαλύτερης πολιτικής ομάδας του Ευρωκοινοβουλίου. «Αυτό που λένε οι τέσσερις φειδωλοί δεν ισχύει», λέει ο ρουμάνος ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle. «Και αυτό για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί και οι ίδιοι επωφελούνται από τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Δεύτερον γιατί και οι ίδιοι ζητούν από την Ευρώπη περισσότερα, από την ψηφιακή οικονομία μέχρι την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και τη χρηματοδότηση της επιστημονικής έρευνας. Αλλά η Ευρώπη δεν μπορεί να κάνει περισσότερα με λιγότερα χρήματα»

«Θετικό βήμα» από Γερμανία

Ο αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Δημήτρης Παπαδημούλης έχει επικρίνει πολλές φορές την πολιτική της Γερμανίας σε θέματα δημοσιονομικής πολιτικής. Αυτή τη φορά κάνει λόγο για ένα «θετικό βήμα» με το Ταμείο Ανάκαμψης, προειδοποιεί ωστόσο για σκοπιμότητες των «τεσσάρων φειδωλών» χωρών, αλλά και για κρυφές συμμαχίες, που μπορεί να εκδηλωθούν στο άμεσο μέλλον. «Η πρόταση της Κομισιόν με στήριξη της κυβέρνησης Μέρκελ συνιστά θετικό βήμα σε σχέση με τη στάση που είχαν τηρήσει οι γερμανικές κυβερνήσεις όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα, αλλά το θέμα είναι η πρόταση να γίνει και απόφαση», λέει ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στην Deutsche Welle. «Οι τέσσερις, ενδεχομένως και με κρυφές συμμαχίες με άλλα κράτη, που δεν έχουν εκδηλωθεί ακόμη, επιδιώκουν το ροκάνισμα της πρότασης Μέρκελ-Μακρόν με πολλούς τρόπους: Να δοθούν λιγότερα χρήματα, να δοθούν περισσότερα δάνεια παρά επιχορηγήσεις, να συνδεθούν όλα αυτά με την αποκαλούμενη conditionality (επιβολή όρων και προϋποθέσεων), που σημαίνει ότι θα …μυρίζουν μνημόνιο».

Την Τετάρτη το Ευρωκοινοβούλιο συζήτησε για μία ακόμη φορά το ζήτημα της χρηματοδότησης της ΕΕ, επισημαίνοντας τις ευθύνες των κρατών-μελών. Το ίδιο το Κοινοβούλιο εξακολουθεί να ζητεί 1,3 τρισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2021-2027,  και αυτό, όπως επισημαίνει ο Δημήτρης Παπαδημούλης, «για να μην κινδυνέψουν οι πολιτικές συνοχής και η αγροτική πολιτική μετά το 2024», δύο ζητήματα που αφορούν ιδιαίτερα την Ελλάδα και άλλες χώρες του Νότου. Πάντως, ο αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου δεν βλέπει περιθώρια συμφωνίας ανάμεσα στα κράτη-μέλη στη σύνοδο κορυφής που θα πραγματοποιηθεί, μέσω τηλεδιάσκεψης, την Παρασκευή. Το ζητούμενο είναι μάλιστα, όπως επισημαίνει, «να μην υπάρξουν καθυστερήσεις και πέραν του Ιουλίου, υπάρχει περίπτωση να μην βγει ούτε μέσα στον Ιούλιο λευκός καπνός…»

«Δεν ισχύουν αυτά που λένε οι Ολλανδοί»

Πιο αισιόδοξος εμφανίζεται ο πορτογάλος ευρωβουλευτής της Κεντροδεξιάς Ζοζέ Μανουέλ Φερνάντεζ,ο οποίος εκτιμά ότι όσα αντεπιχειρήματα διατυπώνουν οι Ολλανδοί, Φινλανδοί και άλλοι θιασώτες της αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας, αποτελούν κατά κύριο λόγο τακτικό ελιγμό. Ο ίδιος δεν αναμένει συμφωνία στη σύνοδο της Παρασκευής, πιστεύει όμως ότι τον Ιούλιο όλοι οι εμπλεκόμενοι θα αναλογιστούν τη σοβαρότητα της κατάστασης και θα καταφέρουν να καταλήξουν σε μία συμβιβαστική λύση. «Προσωπικά είμαι αισιόδοξος για τον Ιούλιο, γιατί θεωρώ ότι η πρόταση που έχει καταθέσει η Κομισιόν είναι καλή για όλους» λέει ο πορτογάλος ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle. «Είναι καλή και για τα κράτη-μέλη, που πληρώνουν λιγότερα σε σχέση με την αρχική πρόταση της Κομισιόν, που χρονολογείται από το 2018».

Προς το παρόν πάντως, ιδιαίτερα η Ολλανδία επιμένει στο αντεπιχείρημα ότι «καταβάλλει στον προϋπολογισμό περισσότερα χρήματα από όσα εισπράττει». Παρόμοια ακούγονται κατά καιρούς και σε άλλες χώρες του Βορρά. Πολλοί προειδοποιούν ότι αυτή η επιχειρηματολογία ρίχνει νερό στον μύλο των ευρω-σκεπτικιστών και των ακροδεξιών. Αλλά εκτός αυτού, λέει ο Ζοζέ Μανουέλ Φερνάντεζ, δεν ευσταθεί καν. «Για όλες αυτές τις χώρες η εσωτερική αγορά είναι κρίσιμη, αν δεν υπάρχει ανάπτυξη στην ΕΕ, αν δεν υπάρχει ζήτηση για τα προϊόντα τους, τότε θα αντιμετωπίσουν και οι ίδιες πρόβλημα», λέει ο πορτογάλος ευρωβουλευτής. «Υπάρχουν στοιχεία της Κομισιόν που εύκολα αποδεικνύουν ότι όλα τα κράτη-μέλη από τη συμμετοχή τους στην εσωτερική αγορά αποκομίζουν οικονομικό όφελος πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με τα χρήματα που συνεισφέρουν στον κοινοτικό προϋπολογισμό».

Γιάννης Παπαδημητρίου