Οι «εξαφανισμένοι» πρόσφυγες της Μονολιάς: Βάρκες έρχονται, άνθρωποι εξαφανίζονται

Τις καταγγελίες σχετικά με εξαφανισμένους πρόσφυγες οι οποίοι έφτασαν στην περιοχή της Καλλιμασιάς Χίου σε βάρκα και βγήκαν στην παραλία της Μονολιάς τέλη Απριλίου αναδεικνύει ο βρετανικός Guardian.

«Πατώντας» πάνω στο ρεπορτάζ του  Γιάννη Στεβή της ιστοσελίδας astraparis.gr για τους «εξαφανισμένους» της Μονολιάς, ο Guardian φέρνει στη επιφάνεια τις υποθέσεις με τα pushbacks και τους πρόσφυγες που εξαφανίζονται.

«Ο Αστραπάρης, κατέληξε να μαρτυρεί μια από τις πιο σημαντικές ιστορίες στην πρόσφατη ευρωπαϊκή ιστορία: τη συνεχιζόμενη προσφυγική κρίση. Τους τελευταίους μήνες η αναφορά του στράφηκε στα πλοία που μετέφεραν αιτούντες άσυλο που φαινομενικά άρχισαν να εξαφανίζονται μετά την άφιξή τους στις ελληνικές ακτές», αναφέρει το Guardian.

«Η επίσημη γραμμή, είπε ο Γιάννης Στεβής στο Guardian, ήταν ότι το σκάφος είχε ξεβραστεί άδειο στις ακτές του νησιού, «κάτι που αντιφάσκει με όλες τις μαρτυρίες που είχα συγκεντρώσει από αξιοσέβαστους μάρτυρες».

Όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης οδήγησε τους συντηρητικούς της Νέας Δημοκρατίας στην εξουσία τον περασμένο Ιούλιο, υποσχέθηκε να διαχειριστεί τη μεταναστευτική ροή στα νησιά και να ενισχύσει τα σύνορα.

Οι εντάσεις με την Τουρκία

Αυτή η δέσμευση δοκιμάστηκε νωρίτερα αυτό το έτος από μια απότομη αύξηση των αιτούντων άσυλο που διασχίζουν το Αιγαίο, αφού ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεσμεύθηκε να «ανοίξει τις πύλες» στην Ευρώπη, τερματίζοντας ουσιαστικά τη συμφωνία της με την Ε.Ε. για να φιλοξενήσει εκατομμύρια πρόσφυγες σε αντάλλαγμα για χρήματα βοήθειας.

Από τις αρχές Μαρτίου, υπήρξε μια τεταμένη αντιπαράθεση στα χερσαία και θαλάσσια σύνορα μεταξύ των δύο χωρών. Και υπήρξαν πολλές αναφορές για παράνομη ώθηση προσφύγων και μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία.

«Στο Αιγαίο μπορούμε να δούμε αυτόν τον ακήρυκτο πόλεμο. Μπορούμε να δούμε ότι τα πλοία δεν θα μπορούσαν να φτάσουν στην Ελλάδα επειδή δεν θα τους επέτρεπαν. Τα pushbacks ήταν μια καθημερινή πραγματικότητα. Αυτό που δεν είχαμε ξαναδεί ήταν οι βάρκες να φτάνουν και οι άνθρωποι εξαφανίζονται», επισημαίνει ο Γιάννης Στεβής.

Στις 30 Απριλίου, αυτό συνέβη. Ένας μάρτυρας, ο οποίος μίλησε με την προϋπόθεση να διατηρήσει την ανωνυμία του, είπε ότι είδε και έβγαλε φωτογραφίες του σκάφους στην παραλία της Χίου και ένας Έλληνας αξιωματικός της ακτοφυλακής του είπε ότι οι πρόσφυγες κατέβηκαν από τη βάρκα και κρατούνταν μέσα σε ένα κοντινό σπίτι.

Ο αξιωματικός είπε στον μάρτυρα να πάει σπίτι και προειδοποίησε ότι τους παρακολουθούσαν.

Η τύχη των προσφύγων είναι άγνωστη, παρόλο που η τουρκική ακτοφυλακή ανέφερε ότι πήρε μια ομάδα 14 ατόμων από ένα ακατοίκητο βραχονησάκι στα τουρκικά νερά την 1η Μαΐου.

Δύο ανεξάρτητες ερευνητικές οργανώσεις δημοσιογραφίας, οι Bellingcat και Lighthouse Reports, δημοσίευσαν πρόσφατα έναν λεπτομερή απολογισμό παρόμοιου pushback στις 28 Απριλίου από το κοντινό νησί της Σάμου. Σε αυτό το περιστατικό, οι νέες αφίξεις φέρεται να κρατούνται πριν τους βάλουν σε σωσίβια λέμβο χωρίς κινητήρα και σύρθηκαν πίσω στη θάλασσα προς τα τουρκικά νερά από την ελληνική ακτοφυλακή.

Καταρρίπτεται ο μύθος των μηδενικών αφίξεων

Απαντώντας σε ερωτήσεις στο κοινοβούλιο σχετικά με την ώθηση της Χίου, ο υπουργός Μετανάστευσης και ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας της Χίου, Νότης Μηταράκης, ανέφερε ότι αυτά τα δημοσιεύματα «δεν υπάρχουν ως γεγονότα». Σε συνέντευξη στα ΜΜΕ ο κ. Μηταράκης ισχυρίστηκε επίσης ότι φωτογραφίες του σκάφους στην ακτή μπορεί να ήταν από τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο.

Δύο εβδομάδες μετά την αρχική του ιστορία, ο  astraparis.gr δημοσίευσε ένα δεύτερο ρεπορτάζ ως απάντηση στις αρνήσεις του υπουργού, με τον τίτλο «Είναι εξωγήινοι στην παραλία Μονολιάς, αυτοί που βλέπουμε κύριε Μηταράκη;». Μια φωτογραφία που συνόδευε το ρεπορτάζ έδειχνε  πρόσφυγες που περπατούσαν στη Μονολιά. Ο Γιάννης Στεβής κυκλοφόρησε τα μεταδεδομένα από την εικόνα και κατέστησε σαφές ότι ελήφθη στις 30 Απριλίου.

Λίγες μέρες μετά το δεύτερο άρθρο, οι δημοσιεύσεις του astraparis.gr στο Facebook εξαφανίστηκαν εν μία νυκτί, υποδηλώνοντας στοχευμένη διαδικτυακή επίθεση. Ο συνδυασμός του δημοτικού συμβουλίου Χιακή Συμπολιτεία, εξέδωσε δήλωση καταδικάζοντας την προφανή διαδικτυακή επίθεση εναντίον του.

Το υπουργείο Μετανάστευσης απέρριψε το αίτημα του Guardian για σχολιασμό. Οι λιμενικές αρχές στη Χίο αρνήθηκαν ότι υπήρξαν αφίξεις στις 30 Απριλίου. Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης και η ύπατη αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες έχει δημοσιεύσει δηλώσεις που παροτρύνουν την Ελλάδα να διερευνήσει τις καταγγελίες.

«Τέτοιοι ισχυρισμοί έχουν αυξηθεί από τον Μάρτιο και αναφορές δείχνουν ότι αρκετές ομάδες ανθρώπων ενδέχεται να έχουν επιστραφεί συνολικά αφού έφτασαν στην ελληνική επικράτεια», δήλωσε εκπρόσωπος της UNHCR. Ωστόσο, την περασμένη εβδομάδα ο Έλληνας υπουργός Ναυτιλίας, Ιωάννης Πλακιωτάκης, αρνήθηκε τους ισχυρισμούς. «Η ελληνική ακτοφυλακή λειτουργεί πάντα σύμφωνα με τις αρχές του διεθνούς δικαίου», είπε σε συνέντευξη τύπου.