Από τις προκλήσεις… στη διπλωματία: Τι κρύβει το «άνοιγμα» της Άγκυρας για διάλογο – Η στάση της Αθήνας

Σε παζάρι αλλά με δικούς της όρους φαίνεται πως επιδιώκει να οδηγήσει την Αθήνα η Άγκυρα, καθώς ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου με νέες δηλώσεις του καλεί την Ελλάδα σε διάλογο για διαμοιρασμό του ενεργειακού πλούτου στην Ανατολική Μεσόγειο. Μάλιστα, η «στροφή» αυτή έρχεται σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία η Ελλάδα σηκώνει τους τόνους απέναντι στην Τουρκία, πιέζοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση να τεθεί ζήτημα κυρώσεων.

Από την Παρασκευή ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου παρουσιάζεται με διπλό πρόσωπο απέναντι στη χώρα μας. Την ώρα που ισχυρίζεται ότι τα νησιά όπως το Καστελόριζο δεν έχουν υφαλοκρηπίδα, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας τείνει χείρα συνεργασίας στην Αθήνα, υποστηρίζοντας πως «συμφωνία χωρίς την Τουρκία δεν θα έχει ισχύ».

Γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων της διεθνείς συνθήκες, η τουρκική διπλωματία εγείρει μαξιμαλιστικές απαιτήσεις προκειμένου να σύρει την Ελλάδα σε μια συνολική διαπραγμάτευση.

Η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται επιφυλακτική απέναντι στα μηνύματα του εκπέμπει η Άγκυρα, επισημαίνοντας σε κάθε τόνο πως η όποια διαπραγμάτευση με την Τουρκία θα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και όχι στο πλαίσιο που επιδιώκει να θέσει η γειτονική χώρα. Ενδεικτική είναι η δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου, Στέλιου Πέτσα: «Επιζητούμε την ειρήνη και τη συνεργασία με τους γείτονές μας, πάντοτε, όμως, με την προϋπόθεση ότι θα σέβονται και αυτοί το Διεθνές Δίκαιο και τις αρχές καλής γειτονίας».

Την ίδια στιγμή, η Αθήνα διαμηνύει πως δεν θα διστάσει να αντιδράσει με κάθε τρόπο προκειμένου να προστατεύσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος, υπογράμμισε την ετοιμότητα των Ενόπλων Δυνάμεων να ανταποκριθούν σε όλες τις προκλήσεις, ενώ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο στρατιωτικής αντίδρασης από την χώρα μας. Σε αυτό το πλαίσιο, επανέλαβε πως οι Ένοπλες Δυνάμεις βρίσκονται σε επιχειρησιακή ετοιμότητα με διαρκείς ασκήσεις και δεσμεύσεις περιοχών.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Στέλιος Πέτσας, ο οποίος τόνισε πως «σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι και αποφασισμένοι να κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να υπερασπιστούμε τα κυριαρχικά δικαιώματα της πατρίδας μας, σε ξηρά και θάλασσα. Έχουμε το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος μας, έχουμε τους συμμάχους μας στο πλευρό μας, έχουμε και τη δυνατότητα να κάνουμε ό,τι χρειαστεί. Αυταπάτες ας μην έχει κανένας».

Από τις προκλήσεις… στη διπλωματία

Καθώς ο ρόλος του διεθνούς ταραξία δεν παρήγαγε τα αποτελέσματα που ανέμενε η Άγκυρα, αποφάσισε να στραφεί στη διπλωματία καθώς αναζητά συμμάχους μεταξύ των Ευρωπαίων, με μοναδικό σκοπό παράλληλα τη συνεκμετάλλευση του όποιου πλούτου υπάρχει στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Υπό αυτό το πρίσμα μπορούν να ερμηνευθούν οι συνεχείς δηλώσεις Τσαβούσογλου.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας επανήλθε το Σάββατο με νέες διπλωματικές «αβρότητες», ένα 24ωρο μετά τα όσα είπε κατά τη συνέντευξη Τύπου με τον ιταλό ομόλογό του, όταν και είχε κάνει λόγο για «προθυμία της Άγκυρας» να προχωρήσει σε διάλογο με την Ελλάδα.

Από την Αττάλεια επανέλαβε το κάλεσμα της Άγκυρας για διάλογο με την Ελλάδα, σε μια νέα μετατόπιση από την ακραία λεκτική ρητορική των τελευταίων μηνών. «Συμφωνία χωρίς την Τουρκία δεν επιφέρει ούτε όφελος ούτε θα έχει ισχύ. Ό,τι δεν καταφέραμε να εξηγήσουμε με λόγια, τώρα το λέμε με τις πράξεις μας. Με τα πλοία μας και τις συμφωνίες μας. Το κάναμε ναι, αλλά θέλουμε να συνεχίσουμε να ενεργούμε μονόπλευρα; Όχι. Εμείς είμαστε έτοιμοι για διάλογο με όλους, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τούρκος ΥΠΕΞ.

Σε αντίστοιχες δηλώσεις είχε προχωρήσει και την Παρασκευή, υποστηρίζοντας πως «είμαστε ικανοποιημένοι από τη συμφωνία καθορισμού ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Τη θεωρούμε σημαντική για την περιοχή μας. Άρα, με τον διάλογο και τη διπλωματία, τα ζητήματα επιλύονται. Αντί να αγνοούν τα δικαιώματά μας ή να μην μας υπολογίζουν, μπορούν να μοιραστούν. Θα θέλαμε, η Ελλάδα να μας προσεγγίσει με την ίδια νοοτροπία».

Επιφυλακτική η Αθήνα

Απέναντι στη νέα αυτή τακτική που εφαρμόζει η Αγκυρα, η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται επιφυλακτική. Διπλωματικές πηγές, επανέλαβαν στον ΣΚΑΙ, την προ ημερών δήλωση του Νίκου Δένδια, ότι η όποια διαπραγμάτευση με την Τουρκία θα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και όχι στο πλαίσιο που επιδιώκει να θέσει η Τουρκία γύρω από τη συζήτηση.

Τόσο στο υπουργείο Εξωτερικών όσο και στο Μέγαρο Μαξίμου υποδέχτηκαν με συγκρατημένο ενδιαφέρον τις δηλώσεις του Μελβούτ Τσαβούσογλου για «άνοιγμα» στην ελληνική πλευρά. Η κυβέρνηση παρακολουθεί και αξιολογεί τι μπορεί να σημαίνουν αυτές οι δηλώσεις χωρίς να βιάζεται να προβεί εν εντούτοις σε συμπεράσματα.

Αξίζει να σημειωθεί μάλιστα πως το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών δεν μπήκε στην διαδικασία να εκδώσει κάποια ανακοίνωση – απάντηση στις δηλώσεις του τούρκου ΥΠΕΞ.

Έτοιμες αντιδράσεις για όλα τα σενάρια

Σε κάθε περίπτωση, η Αθήνα εμφανίζεται έτοιμη για κάθε ενδεχόμενο. Έτσι, μία μέρα μετά το ηχηρό μήνυμα του αρχηγού ΓΕΕΘΑ, στρατηγού Φλώρου, και ο σύμβουλος ασφαλείας του πρωθυπουργού, Αντιναύαρχος Αλέξανδρος Διακόπουλος, έκανε σαφές πως υπάρχουν έτοιμες αντιδράσεις για όλα τα σενάρια έντασης στο Αιγαίο.

«Θα φροντίσουμε ώστε να μην χρειαστεί να παραβιάσει η Τουρκιά κυριαρχικό μας δικαίωμα στην βάση του τουρκολιβυκου μνημονίου» σημείωσε μεταξύ άλλων ο κ. Διακόπουλος.

Αναφορικά με το αν υπάρξει από την μεριά μας κάποια αντίδραση, ο ίδιος υπογραμμίζει πως ζούμε με την Τουρκία 50 χρόνια τώρα σε μια ενδιάμεση κατάσταση αυτό που λεγόταν στο παρελθόν «μη πόλεμος» ή και «ψυχρή ειρήνη», άλλοτε με καλύτερες και άλλοτε με χειρότερες σχέσεις. «Δεν νομίζω ότι θα χρειαστεί να υπάρξει αντίδραση ή θερμό επεισόδιο, όμως η Ελλάδα δεν θα ανεχτεί παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων στην βάση ενός παράνομου μνημονίου».

Προ των ευθυνών η ΕΕ

Στο πλαίσιο αυτό, και προκειμένου οι εταίροι στην Ευρωπαϊκή Ένωση να σταματήσουν να αναλώνονται σε ευχολόγια, ο έλληνας πρωθυπουργός ζήτησε κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας για την παραβατική συμπεριφορά της στην Ανατολική Μεσόγειο, πιέζοντας να τεθεί το ζήτημα στη Σύνοδο του Ιουλίου. Προφανώς, κανείς δεν περιμένει οι Βρυξέλλες να αλλάξουν στάση απέναντι στη γείτονα από τη μια στιγμή στην άλλη, ωστόσο είναι πλέον εμφανές πως η ελληνική στάση έχει αλλάξει επίπεδο, εντείνοντας τις πιέσεις και τις διπλωματικές κινήσεις.

Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι «είναι παράδοξο να συζητούν οι ευρωπαίοι ηγέτες για την παράταση των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας για την Κριμαία και να μην συζητούν για την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, όπου έβαλε στην ατζέντα της συζήτησης την τουρκική προκλητικότητα στη Μεσόγειο, τονίζοντας ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να δεχτεί παραβίαση της κυριαρχίας της.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε μάλιστα την ανάγκη να σταλεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση κοινό αυστηρό μήνυμα προς την Τουρκία, με τη διαφορά όμως αυτή τη φορά να μην περιορίζεται σε επίπεδο δηλώσεων.