Επιδημιολόγοι, οικονομολόγοι και πολιτικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: ένα δεύτερο κύμα λοιμώξεων ενδέχεται να είναι καταστροφικότερο από το πρώτο σε όλους τους τομείς.

Ο επικεφαλής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, προειδοποίησε τη Δευτέρα ότι η διασπορά του Covid-19 όχι μόνο δεν έχει περιοριστεί, αλλά εξακολουθεί να επιταχύνεται με ακόμα ταχύτερο ρυθμό, εξαιτίας μεταλλάξεων στο γονιδίωμά του, που τον καθιστούν ακόμα πιο πολύ μολυσματικό. Τρανή απόδειξη, σύμφωνα με τον επικεφαλής του ΠΟΥ, αποτελεί το γεγονός πως ένα ακόμη εκατομμύριο κρούσματα καταγράφηκε σε διάστημα μόλις οκτώ ημερών.

Καθώς αρκετές χώρες βλέπουν μία νέα έξαρση της πανδημίας και λαμβάνουν ξανά μέτρα για τον περιορισμό της διασποράς – από τοπικά lockdown έως υποχρεωτική χρήση μάσκας – το ερώτημα που τίθεται είναι εάν μπορούμε να μιλάμε για δεύτερο κύμα λοιμώξεων όταν ορισμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, δεν έχουν ακόμη καταφέρει να σταθούν στα πόδια τους από το πρώτο.

Κύματα της πανδημίας

Στην ορολογία των μολυσματικών ασθενειών, τα κύματα μιας λοίμωξης περιγράφουν την καμπύλη μιας επιδημίας, στην οποία αποτυπώνεται η αύξηση και η μείωση του αριθμού των λοιμώξεων. Με ιογενείς λοιμώξεις, όπως η γρίπη ή το κοινό κρυολόγημα, τα κρούσματα συνήθως κορυφώνονται τους χειμερινούς μήνες και υποχωρούν με την άνοδο της θερμοκρασίας.

Οι φόβοι για ένα δεύτερο κύμα του Covid-19, την αναπνευστική νόσο που προκαλείται από τον νέο κοροναϊό, προέρχονται εν μέρει από την πορεία της πανδημίας της γρίπης της Ισπανίας την περίοδο 1918-1919, από την οποία προσβλήθηκαν 500 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως και έχασαν τη ζωή τους περίπου 20 έως 50 εκατομμύρια.

Ο ιός εμφανίστηκε για πρώτη φορά την άνοιξη του 1918, αλλά φαίνεται πως είχε μεταλλαχθεί όταν εμφανίστηκε ξανά το φθινόπωρο, προκαλώντας ένα θανατηφόρο δεύτερο κύμα. «Επανήλθε και ήταν πολύ χειρότερο», επισημαίνει στο Reuters ο επιδημιολόγος δρ William Hanage του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.

Σύμφωνα με τους επιδημιολόγους, επίσημος ορισμός του δεύτερου κύματος δεν υπάρχει. Το αναγνωρίζουν ωστόσο ξεκάθαρα όταν συμβαίνει.

«Είναι συχνά αρκετά σαφές. Υπάρχει αύξηση των κρουσμάτων σε μία δεύτερη ομάδα ανθρώπων μετά την εξασθένηση των λοιμώξεων στην πρώτη ομάδα», εξηγεί η επιδημιολόγος δρ Jessica Justman της Σχολής Δημόσιας Υγείας Mailman University του πανεπιστημίου του Κολούμπια.

Τα κρούσματα του κοροναϊού στις ΗΠΑ αυξήθηκαν τον Μάρτιο και τον Απρίλιο και στη συνέχεια σημείωσαν πτώση χάρη στα μέτρα κοινωνικής απόστασης που αποσκοπούσαν στην επιβράδυνση της μετάδοσης του ιού από άτομο σε άτομο.

Αυτό όμως που κάνει τη μεγάλη διαφορά με άλλες χώρες της Ευρώπης και της Ασίας είναι πως οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν ακόμη σημειώσει μία τόσο σημαντική μείωση των κρουσμάτων ώστε να σηματοδοτηθεί το τέλος του πρώτους κύματος λοιμώξεων. Σήμερα, καταγράφονται ακόμη σταθερά περί τα 20.000 κρούσματα κατά μέσο όρο καθημερινά.

«Δεν μπορούμε να μιλάμε για δεύτερο κύμα το καλοκαίρι επειδή ακόμα πολεμάμε με το πρώτο κύμα», είπε ο δρ. Φάουτσι την προηγούμενη εβδομάδα.

Μάλιστα, η χαλάρωση των μέτρων της κοινωνικής αποστασιοποίησης και το άνοιγμα των επιχειρήσεων σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ έχει προκαλέσει επιτάχυνση των κρουσμάτων

Εννοιολογικό το ζήτημα;

Για πολλούς επιδημιολόγους, το ζήτημα είναι απλώς εννοιολογικό. «Θέλετε να το ονομάσετε επέκταση του πρώτου κύματος ή ένα δεύτερο κύμα που τοποθετείται πάνω στο πρώτο; Θα μπορούσατε να το ονομάσετε και με τους δύο τρόπους», υποστηρίζει η Justman.

Ο δρ Eric Toner, από το Κέντρο Ασφάλειας Υγείας του Πανεπιστημίου  Johns Hopkins, εκτιμά από την πλευρά του ότι τα «κύματα» δεν είναι ένας ιδιαίτερα χρήσιμος όρος για την περιγραφή μιας πανδημίας. «Όταν βρίσκεσαι κάτω από την επιφάνεια του νερού – σχολιάζει – είναι  δύσκολο να πεις πόσα κύματα περνούν πάνω από το κεφάλι σου».

Σύμφωνα με τον Toner, αν μη τι άλλο στην περίπτωση των ΗΠΑ, η αύξηση των κρουσμάτων σχετίζονται περισσότερο τη συμπεριφορά των πολιτών και λιγότερο με τον κοροναϊό. «Ο ιός δεν απομακρύνεται  και επιστρέφει. Ο ιός είναι ακόμα εδώ. Σε έξαρση σε ορισμένες περιοχές, σε ύφεση σε άλλες».

10 εκατομμύρια κρούσματα την επόμενη εβδομάδα

Ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους δήλωσε σήμερα πως αναμένει ότι ο αριθμός των κρουσμάτων νέου κοροναϊού παγκοσμίως, που τώρα κυμαίνεται στα 9,3 εκατομμύρια, θα φθάσει τα 10 εκατομμύρια την επόμενη εβδομάδα.

«Κατά τη διάρκεια του πρώτου μήνα αυτής της επιδημίας, λιγότερα από 10.000 κρούσματα είχαν καταγραφεί από τον ΠΟΥ. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα, σχεδόν 4 εκατομμύρια κρούσματα έχουν καταγραφεί. Αναμένουμε να φθάσουν στο σύνολο τα 10 εκατομμύρια την επόμενη εβδομάδα», είπε ο αξιωματούχος.

Από την πλευρά του, ο επικεφαλής του προγράμματος εκτάκτων καταστάσεων του ΠΟΥ επισήμανε ότι η πανδημία σε πολλές χώρες της Αμερικής δεν έχει προς το παρόν φθάσει στην κορύφωσή της και ότι «παραμένει σε υψηλά επίπεδα», ειδικά στην Κεντρική και Νότια Αμερική.

«Θα έλεγα πως η κατάσταση βρίσκεται εν εξελίξει, δεν έχει φθάσει ακόμη στην κορύφωσή της και το πιθανότερο θα οδηγήσει σε συνεχή κρούσματα και θανάτους τις επόμενες εβδομάδες», τόνισε ο Ράιαν.

Σύμφωνα με τον ίδιο, πολλές χώρες στην περιοχή κατέγραψαν αύξηση 25-50% στον αριθμό των κρουσμάτων την περασμένη εβδομάδα.

SOS από κορυφαίο λοιμωξιολόγο για δεύτερο κύμα κοροναϊού

Ο κορυφαίος λοιμωξιολόγος στην πανεπιστημιακή κλινική του Σαριτέ του Βερολίνου Κρίστιαν Ντρόστεν, προειδοποιεί για ένα δεύτερο κύμα κοροναϊού και δηλώνει πως δεν είναι αισιόδοξος.

Μετά τα τελευταία κρούσματα κοροναϊού, μεταξύ άλλων στο κρατίδιο της  Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, ο διακεκριμένος λοιμωξιολόγος Κρίστιαν Ντρόστεν φοβάται ότι ο κοροναϊός θα εξαπλωθεί απαρατήρητα στον πληθυσμό. Η πρόληψη της εξάπλωσης, πέρα από τις συγκεκριμένες περιοχές οι οποίες έχουν πληγεί, είναι τώρα το κλειδί, είπε ο κορυφαίος επιστήμονας την Τρίτη στο podcast του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού δικτύου NDR.

Κατά την άποψή του, απαιτείται από τώρα μεγάλη προσοχή, ώστε να μην υπάρξει δεύτερο κύμα εξάπλωσης του κοροναϊού.  Ο Ντρόστεν, στην τελευταία του παρουσία στο podcast του NDR μέχρι τα τέλη Αυγούστου, παρέπεμψε στην περίπτωση των ΗΠΑ: «Στις νότιες Ηνωμένες Πολιτείες, βρίσκεται σε εξέλιξη μια «φοβερή κατάσταση» παρά τις υψηλές θερμοκρασίες οι οποίες επικρατούν. Υπήρξε χαλάρωση πολύ νωρίς εκεί», τόνισε.

Αναφερόμενος στην Γερμανία, είπε : «Δεν είμαι αισιόδοξος ότι σε ένα μήνα θα έχουμε εδώ ακόμα μια τόσο καλή κατάσταση όπως σήμερα όσον αφορά στην επιδημία του κοροναϊού. Σε δύο μήνες, νομίζω ότι θα έχουμε πρόβλημα, αν δεν ενεργοποιήσουμε ξανά όλους τους «αισθητήρες συναγερμού» τώρα. Οι πολίτες πρέπει να αντιληφθούν ότι οι υγειονομικές αρχές χρειάζονται υποστήριξη και συναίνεση», είπε χαρακτηριστικά πρόσθεσε.

Headlines