Έρευνα : Η Κίνα χρησιμοποιεί δημοσιογράφους άλλων χωρών για να ασκεί διεθνή προπαγάνδα

Δημοσιογράφους από μη-αγγλόφωνες χώρες προσπαθεί να χρησιμοποιήσει η Κίνα προκειμένου να προωθήσει τις πολιτικές της εκτός των συνόρων της σε μια νέα συντονισμένη προσπάθεια να ασκήσει επιρροή, όπως αποκαλύπτει έκθεση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (IFJ).

Έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε σωματεία δημοσιογράφων σε 58 χώρες αποκαλύπτει ότι μέσω εκπαιδευτικών ταξιδιών, ελέγχου των ενημερωτικών υποδομών και παροχής περιεχομένου υπέρ του Πεκίνου, η Κίνα «εφαρμόζει μια εκτεταμένη και εκλεπτυσμένη εκστρατεία επιρροής σε μια στρατηγική, μακροχρόνια προσπάθεια να αναδιαμορφώσει το παγκόσμιο τοπίο των ειδήσεων με μια παγκόσμια αφήγηση φιλική προς τα κινεζικά συμφέροντα».

Η έκθεση του IFJ με τίτλο The China Story: Reshaping the world’s media, υποστηρίζει ότι το Πεκίνο επιδιώκει και τον έλεγχο των υποδομών επικοινωνίας, δηλαδή των καναλιών μέσω των οποίων οι ειδήσεις φθάνουν στις χώρες – μέσω εξαγοράς ξένων ΜΜΕ και ριψοκίνδυνων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στο χώρο των τηλεπικοινωνιών. Η έκθεση ανακάλυψε ότι η εκστρατεία, που διαρκεί μια δεκαετία, «φαίνεται να κλιμακώνεται».

Τα ευρήματα της έρευνας

Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου και του Οκτωβρίου του 2019, έλεγξε αν το Πεκίνο είχε προσεγγίσει δημοσιογραφικά σωματεία από 58 χώρες. Αυτό επιτεύχθηκε μέσα από ερωτήσεις για πληρωμένα ταξίδια, συμφωνίες παροχής περιεχομένου και προσεγγίσεις για διμερείς συμφωνίες με κινεζικούς οργανισμούς.

Δημοσιογράφοι από 29 από τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα είχαν κάνει ταξίδια στην Κίνα, με σχεδόν τα δύο τρίτα των συμμετεχόντων να θεωρούν ότι η Κίνα έχει σαφή παρουσία στα ΜΜΕ της χώρας τους. Το ένα τρίτο των δημοσιογραφικών σωματείων που εξετάστηκαν είχε προσεγγιστεί από κινεζικούς οργανισμούς που επιθυμούσαν τη σύναψη συμφωνιών.

Μεγαλύτερη εμπλοκή στις αναπτυσσόμενες χώρες

Η έρευνα ανακάλυψε ότι το Πεκίνο στηρίζεται όλο και περισσότερο σε μη-Κινέζους δημοσιογράφους, ιδιαιτέρως στις αναπτυσσόμενες χώρες, για να προωθήσει τα θέματα που επιθυμεί να πρωταγωνιστούν στο δημόσιο διάλογο.

«Η στρατηγική του Πεκίνου για να διαχέει την κρατική προπαγάνδα του σε ήδη υπάρχοντα συστήματα είναι γνωστή ως «δανείζομαι μια βάρκα για να φτάσω στον ωκεανό», αναφέρει η έκθεση.

Ένα παράδειγμα είναι και η πρόσφατη προσπάθεια του Πεκίνου να απαντήσει στις δυτικές αφηγήσεις για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την πολιτική κατήχηση στους καταυλισμούς στη δυτική επαρχία του Σιντζιάνγκ, όπου κρατούνται από το Πεκίνο έως και ένα εκατομμύρια μέλη της κοινότητας Ουιγκούρ, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ.

Μέσω του Πεκίνου, αρκετές ομάδες δημοσιογράφων από μουσουλμανικά κράτη έχουν επισκεφθεί τους καταυλισμούς, προκειμένου η διεθνής κοινή γνώμη να πειστεί ότι αποτελούν μέρος της κινεζικής στρατηγικής για την καταπολέμηση του θρησκευτικού εξτρεμισμού.

Αντίστοιχες μεθόδους ακολουθούν ΗΠΑ και Ισραήλ

Η Κίνα δεν είναι η μόνη χώρα που επιχειρεί να επηρεάσει ξένους δημοσιογράφους. Αρκετές άλλες, ανάμεσά τους και οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, πραγματοποιούν εκπαιδευτικές εκδρομές δημοσιογράφων στη χώρα τους με κρατικά έξοδα, με στόχο την προώθηση των θέσεών τους και των απόψεών τους για τον πλανήτη. Επιπλέον, κρατικά χρηματοδοτούμενοι οργανισμοί ή εθνικά δίκτυα, όπως το Voice of America και το BBC World, αντιμετωπίζονται ως αποτελεσματικά όργανα ήπιας ισχύος και επιρροής.

Στόχος η προπαγάνδα και στο εσωτερικό

Η συγγραφέας της έκθεσης, Λουίζα Λιμ, ανέφερε στον Guardian ότι οι προσπάθειες της Κίνας συχνά είναι πιο ενιαίες και προσαρμοσμένες στην κάθε χώρα στην οποία στοχεύουν, ιδίως στην περίπτωση των μικρότερων και των αναπτυσσόμενων κρατών.

«Είναι αλήθεια ότι και άλλες χώρες το έχουν κάνει πολύ αποτελεσματικά. Θα έλεγα ότι μια διαφορά είναι ότι οι δημοσιογράφοι που πηγαίνουν σε αυτές τις εκδρομές χρησιμοποιούνται για προπαγάνδα στο εσωτερικό της Κίνας. Για παράδειγμα, οι εκδρομές στην Σιντζιάνγκ χρησιμοποιούνται για να δείξουν την υποτιθέμενη διεθνή υποστήριξη για τις κινεζικές πολιτικές».

«Επιπλέον, ορισμένες φορές ζητείται από τους δημοσιογράφους να υπογράψουν συμφωνίες πριν φύγουν και τους λέγεται να μην γράψουν επικριτικά άρθρα. Υπάρχει και ένα στοιχείο ελέγχου, αφού πάντα είναι παρόντες αξιωματούχοι και μεταφραστές».

Σε μια συνεδρίαση εννιά δημοσιογράφων από τη Μιανμάρ που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της έρευνας του IFJ, όλοι τους είχαν δεχθεί προσφορές για πληρωμένες εκδρομές στην Κίνα τουλάχιστον δύο φορές, και τις είχαν αποδεχθεί όλες. Ένας δημοσιογράφος είχε πάει στην Κίνα εννιά φορές.

«Το μήνυμα δεν είναι «μην πηγαίνετε σε αυτές τις εκδρομές», αλλά «έχετε υπόψη σας τι είναι πραγματικά». Αν έχετε την ευκαιρία να βρείτε υψηλόβαθους αξιωματούχος, καλέστε τους να λογοδοτήσουν».

Τι απαντά η Κίνα

Ο Guardian προσπάθησε να έρθει σε επαφή με την κινεζική πρεσβεία στην Αυστραλία, αποστέλλοντας μια λεπτομερή λίστα με ερωτήσεις. Μέχρι στιγμής, δεν έχει λάβει κάποια απάντηση.

Ο έλεγχος και η επιρροή στα ΜΜΕ έχει καταστεί κρίσιμο σημείο εντάσεων στη διπλωματία Κίνας – ΗΠΑ. Αυτή την εβδομάδα, το Στέιτ Νιτπάρτμεντ ανακοίνωσε ότι κινεζικοί κρατικοί οργανισμοί ΜΜΕ θα αντιμετωπίζονται στις ΗΠΑ ως ξένες αποστολές.

Σε απάντηση, ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου εξωτερικών, Ζάο Λιτζιάν, δήλωσε ότι η απόφαση των ΗΠΑ ήταν «απόδειξη της εμφανούς πολιτικής καταπίεσης που ασκούν οι ΗΠΑ στα κινεζικά ΜΜΕ».

«Παροτρύνουμε τις ΗΠΑ να εγκαταλείψουν τις ψυχροπολεμικές λογικές και τις ιδεολογικές προκαταλήψεις, και να σταματήσουν και να επανορθώσουν άμεσα τέτοιου είδους αδικήματα που βλάπτουν άλλους, αλλά και την ίδια τη χώρα», προειδοποίησε.

Η Κίνα αρνείται επίσης και να ανανεώσει τις άδειες παραμονής των Αμερικανών δημοσιογράφων που εργάζονται στη χώρα.

Η έρευνα του IFJ ανακάλυψε ότι το Πεκίνο δίνει προτεραιότητα στους δημοσιογράφους από τις χώρες που εμπλέκονται στο πρόγραμμα «Μία ζώνη, ένας δρόμος».

Στις Φιλιππίνες, ένας αριθμός δημοσιογράφων εκπαιδεύτηκε στην Κίνα μετά την υπογραφή μνημονίου κατανόησης με την διοίκηση της Εθνικής Ραδιοτηλεόρασης της Κίνας.

Ένας Φιλιππινέζος δημοσιογράφος, ο οποίος επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του, τόνισε το μέγεθος της επίδρασης αυτού του γεγονότος στις ειδήσεις που αναμεταδίδονται στη χώρα: «Ο τρόπος που γράφονται πλέον τα άρθρα, αντανακλά τον τρόπο που τα κινεζικά κρατικά ΜΜΕ γράφουν τα κείμενά τους. Είναι πραγματική προπαγάνδα».

Πηγή: www.theguardian.com