Φρένο στις πορείες : Περιορισμοί και απαγορεύσεις στις διαδηλώσεις – «Κόκκινο πανί» βλέπει η αντιπολίτευση

Σε ιδιαίτερα αυστηρό κλοιό βάζει η κυβέρνηση τις πάσης φύσεως διαδηλώσεις – πορείες – συγκεντρώσεις. Το νομοσχέδιο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη που κατατέθηκε στη Βουλή περιλαμβάνει προβλέψεις ακόμη και για απαγόρευση συγκέντρωσης ή ποινή φυλάκισης για συμμετοχή σε παράνομη διαδήλωση.

Οι ρυθμίσεις αυτές προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις εκ μέρους της αντιπολίτευσης, υποστηρίζοντας ότι περιορίζει το βασικό δικαίωμα των πολιτών στη διαμαρτυρία.

Η κριτική που κυριάρχησε από την πρώτη στιγμή είχε στο επίκεντρο την «επαναφορά» του χουντικού νόμου για τις συναθροίσεις, που ουσιαστικά απαγόρευε συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας, καθώς και σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας.

Ειδικότερα ο ΣΥΡΙΖΑ, στηλιτεύοντας το νομοσχέδιο, παραπέμπει στα χουντικά διατάγματα του 1971 που έβαζαν στο γύψο το δικαίωμα του συνέρχεσθαι, ενώ το ΠΑΜΕ τονίζει πως η απαγόρευση των διαδηλώσεων δεν θα περάσει. Το ΚΚΕ, δε, χαρακτηρίζει το νομοσχέδιο «χουντικής έμπνευσης».

Από την πλευρά της η κυβέρνησης, διά του Στέλιου Πέτσα, απαντά πως «το σχέδιο νόμου καλύπτει ένα υπαρκτό κενό στην προστασία των ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών που προβλέπει το Σύνταγμα και επιχειρεί να διαμορφώσει ένα σύγχρονο νομικό πλαίσιο για την άσκηση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι και ειδικότερα τη διενέργεια δημοσίων συναθροίσεων. Κατοχυρώνεται έτσι το δικαίωμα όσων επιθυμούν να εκφράσουν τη διαμαρτυρία τους, χωρίς όμως να καταπατούνται τα δικαιώματα των πολλών».

Όπως λένε από την κυβέρνηση, αφενός οι αλλαγές αποτελούν προεκλογική δέσμευση του Κυριάκου Μητσοτάκη, αφετέρου, σύμφωνα με μετρήσεις που έχουν γίνει, 7 στους 10 πολίτες επιθυμούν αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο γίνονται οι διαδηλώσεις.

Ενημέρωση των Αρχών

Με το νέο νόμο, ο οργανωτής οφείλει να γνωστοποιήσει στην αρμόδια αστυνομική ή λιμενική αρχή, την πρόθεσή του για κάλεσμα σε δημόσια υπαίθρια συνάθροιση, σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο.

Η γνωστοποίηση θα γίνεται εγγράφως ή ηλεκτρονικά μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας της Ελληνικής Αστυνομίας και θα υποβάλλεται εγκαίρως πριν από την πραγματοποίηση της δημόσιας υπαίθριας συνάθροισης. Δεν θα απαιτείται γνωστοποίηση για τις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις για τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς και της επετείου της 17ης Νοεμβρίου. Επίσης, θα επιτρέπεται αυθόρμητη δημόσια υπαίθρια συνάθροιση που δεν έχει γνωστοποιηθεί, αν δεν θα διαφαίνονται κίνδυνοι διασάλευσης της δημόσιας ασφάλειας ή σοβαρής διατάραξης της κοινωνικοοικονομικής ζωής.

Στην περίπτωση αυτή οι αρμόδιες αρχές θα καλούν τους συμμετέχοντες να ορίσουν οργανωτή, εφόσον οι υφιστάμενες συνθήκες το επιτρέπουν, ενώ μπορούν να επιβάλουν περιορισμούς. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τους περιορισμούς καθώς και αν δεν οριστεί οργανωτής, θα είναι δυνατή η διάλυση της συνάθροισης. Οι πολίτες θα μπορούν να μαθαίνουν για τις προγραμματισμένες ή τρέχουσες πορείες και λοιπές εκδηλώσεις, όπως και για τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, από ειδική ιστοσελίδα που θα ενημερώνεται από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.

Οργανωτής της συνάθροισης και αστυνομικός διαμεσολαβητής

Από την πλευρά των αρχών θα ορίζεται αξιωματικός της Αστυνομίας ή Λιμενικού ως «Διαμεσολαβητής» και θα αποτελεί τον σύνδεσμο με τον οργανωτή της συνάθροισης. Ο οργανωτής θα πρέπει να συνεργάζεται μαζί του και να ακολουθεί τις υποδείξεις του παρέχοντας τη συνδρομή του για την τήρηση της τάξης και την ομαλή πραγματοποίηση της συνάθροισης.

Υποχρέωση του οργανωτή είναι και να ενημερώνει τους συμμετέχοντες ότι δεν μπορούν να έχουν αντικείμενα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άσκηση βίας και να ζητά την παρέμβαση των αρχών για να απομακρύνουν άτομα που φέρουν τέτοια αντικείμενα. Τέλος, ορίζει επαρκή αριθμό ατόμων, για την περιφρούρηση της συνάθροισης.

Ο οργανωτής ευθύνεται και για την αποζημίωση όσων υπέστησαν βλάβη της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας και της ιδιοκτησίας από τους συμμετέχοντες στη συνάθροιση. Θα απαλλάσσεται της ευθύνης μόνο αν είχε γνωστοποιήσει εγκαίρως τη διεξαγωγή της συνάθροισης και αποδεικνύει ότι είχε λάβει όλα τα μέτρα για την πρόληψη και αποτροπή της ζημιάς.

Οι περιπτώσεις των περιορισμών στις συναθροίσεις

Σε μια επικείμενη συνάθροιση θα μπορούν να μπουν περιορισμοί, αν πιθανολογείται ότι η διεξαγωγή της θα διαταράξει δυσανάλογα την κοινωνικοοικονομική ζωή της συγκεκριμένης περιοχής, δημιουργώντας προβλήματα στις ειδικές κυκλοφοριακές και άλλες ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες. Αν μια η πορεία ή διαδήλωση είναι σε εξέλιξη, θα μπορούν να επιβάλλονται περιορισμοί, αν η διεξαγωγή τους προκαλεί δυσανάλογα μεγάλη διατάραξη στην κοινωνικοοικονομική ζωή της περιοχής, λόγω του αριθμού των συμμετεχόντων και δημιουργεί προβλήματα στην κυκλοφορία και σε άλλες ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες.

Η απόφαση για την επιβολή περιορισμών σε συνάθροιση που γνωστοποιείται από πριν, κοινοποιείται στον οργανωτή εγκαίρως, πριν αυτή πραγματοποιηθεί. Επικείμενη δημόσια υπαίθρια συνάθροιση θα μπορεί να απαγορευθεί αν, α) επαπειλείται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, λόγω ιδιαιτέρως πιθανής διάπραξης σοβαρών εγκλημάτων, ιδίως, κατά της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας, της ιδιοκτησίας, β) απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής σε ορισμένη περιοχή.

Μια πορεία που είναι σε εξέλιξη θα μπορεί να διαλύεται αν,  α) πραγματοποιείται παρά την έκδοση απόφασης απαγόρευσης, β) οι συμμετέχοντες δεν ακολουθούν τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν και γ) μετατρέπεται σε βίαιη, με τη διάπραξη σοβαρών αξιόποινων πράξεων, όπως επιθέσεων κατά προσώπων, εμπρησμών, φθορών δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας, βιαιοπραγιών κατά της αστυνομικής δύναμης και ιδίως σε περιπτώσεις που χρησιμοποιούνται αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί και εμπρηστικοί μηχανισμοί, φωτοβολίδες, αιχμηρά αντικείμενα ή από τη συνέχισή της προκαλείται άμεσος κίνδυνος κατά της ζωής ή σωματική βλάβη και δ) πραγματοποιείται χωρίς να έχει γνωστοποιηθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα.

Ακόμη και φυλάκιση για «απαγορευμένη» πορεία»

Προβλέπονται ακόμα και ποινικές κυρώσεις (μέχρι ένα έτος φυλάκιση για όσους μετέχουν σε «απαγορευμένη» πορεία, μέχρι δύο έτη σε όσους επιχειρούν βιαιοπραγίες κ.λπ.), ενώ σε περίπτωση γενικευμένων επεισοδίων η ΕΛ.ΑΣ. θα ενημερώνει τον εισαγγελέα για τη διάλυση.

Επιπλέον με το νομοσχέδιο συστήνεται στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη αυτοτελής Υπηρεσία με τίτλο «Διεύθυνση Πρόληψης της Βίας», που θα υπάγεται απευθείας στον υπουργό, η οποία «συνιστά εφεξής, τον κεντρικό φορέα σχεδιασμού και υλοποίησης της “Εθνικής Στρατηγικής Πρόληψης της Βίας”».

Ηχηρές αντιδράσεις

Οι αντιδράσεις πάντως για το νομοσχέδιο είναι έντονες από τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

«Στην Ελλάδα, τελευταία φορά που υπήρξε νόμος για τις συγκεντρώσεις και τις πορείες ήταν επί Χούντας, το 1971. Ένας νόμος που παρέμεινε νεκρός σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, αλλά αναβιώνει τώρα η κυβέρνηση Μητσοτάκη-Χρυσοχοΐδη» σημειώνει ο τομεάρχης Προστασίας του Πολίτη του ΣΥΡΙΖΑ, Γιάννης Ραγκούσης.

«Τερατούργημα» και «χουντικής έμπνευσης κατασκεύασμα» χαρακτήρισε το νομοσχέδιο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για τον περιορισμό και την ποινικοποίηση των διαδηλώσεων, ο γγ της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας.

Ο Δημήτρης Κουτσούμπας σε ομιλία του καταδίκασε το «απαράδεκτο νομοθετικό τερατούργημα, που κατέθεσε η κυβέρνηση της ΝΔ και που επιδιώκει τη συκοφάντηση και ποινικοποίηση των λαϊκών κινητοποιήσεων και διαδηλώσεων».

«Είναι ένα νομοσχέδιο που ουσιαστικά θέτει υπό απαγόρευση και περιορισμό κάθε λαϊκή κινητοποίηση. Είναι ένα νομοσχέδιο κρατικής τρομοκρατίας, αυταρχισμού και καταστολής» τόνισε.

«Είναι, όμως, βαθιά γελασμένη η κυβέρνηση αν νομίζει ότι αυτό το χουντικής έμπνευσης κατασκεύασμα θα εφαρμοστεί και πολύ περισσότερο θα νομιμοποιηθεί στη λαϊκή συνείδηση. Το οργανωμένο εργατικό – λαϊκό κίνημα θα το ακυρώσει στην πράξη, όπως έκανε και στο παρελθόν με παρόμοιους νόμους που θέλανε να βάλουν στο γύψο τη λαϊκή διεκδίκηση» υπογράμμισε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Η φωνή των εργατών δεν φιμώνεται. Η απαγόρευση των διαδηλώσεων δε θα περάσει» αναγράφει το ΠΑΜΕ σε αφίσα που κυκλοφόρησε ενάντια στο νομοσχέδιο για τον περιορισμό των διαδηλώσεων.

Το ΠΑΜΕ έχει επισημάνει σε ανακοίνωση του πως «η πρόθεση παρέμβασης στις διαδηλώσεις συμπληρώνει το συνολικό σχεδιασμό καταστολής που θέλει τον εργαζόμενο λαό στο περιθώριο, άφωνο και τους αγώνες του στο γύψο».

Το ΠΑΜΕ τονίζει ότι «οι εργαζόμενοι θα ματαιώσουν στην πράξη κάθε προσπάθεια που έχει στόχο να τους βάλει φίμωτρο, να μετατρέψουν τους εργασιακούς χώρους σε γκέτο και την αντίσταση σε ποινικό αδίκημα».

Καλεί τα συνδικάτα, τις Ομοσπονδίες Εργαζομένων, τα Εργατικά Κέντρα, τους μαζικούς φορείς του εργατικού – λαϊκού και νεολαΐστικου κινήματος, να ενημερώσουν όλο το λαό, να παρθούν αποφάσεις αγωνιστικής καταδίκης, να είναι όλοι σε ετοιμότητα.

«Είναι αδίστακτοι, δεν θα διστάσουν να φέρουν σε ψήφιση ένα τέτοιο νομοσχέδιο τέλος Ιούλη ή και τον Αύγουστο. Το έργο το έχουμε ξαναδεί από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Να μην το επιτρέψουμε» υπογραμμίζει.